Ukraina zadaje cios. Rosja ma problem z wojną, ale to nie przez brak ludzi ani amunicji

Według rozmówcy WP, ostatnie ataki dronami na instalacje przetwórstwa ropy to jedno z najskuteczniejszych narzędzi Kijowa poza frontem. - Rosjanie mają problem z zaopatrzeniem wojska w paliwo, bo część rafinerii czasowo wypada z obiegu. To bezpośrednio spowalnia działania militarne -  komentuje w WP Wojciech Jakóbik, wykładowca w Kolegium Europy Wschodniej i analityk z Ośrodka Bezpieczeństwa Energetycznego.

Drugim efektem jest uderzenie w finanse Moskwy. - Każdy wyłączony zakład oznacza mniej produkcji paliw, mniejszy eksport i niższe wpływy do budżetu. Kreml jest zmuszony do dodatkowych cięć, a te już zostały zapowiedziane na jesień – dodaje Jakóbik.

Prezydent Wołodymyr Zełenski podczas wystąpienia opublikowanego 14 września, przekazał, że uderzenia w rafinerie, terminale i składy ropy znacząco ograniczyły możliwości prowadzenia działań wojennych przez Moskwę. Jego zdaniem "najskuteczniejsze sankcje" to właśnie pożary w rosyjskich zakładach paliwowych, bo to ropa i gaz są fundamentem rosyjskiej machiny wojennej.

Trzecim skutkiem uderzeń jest według Jakóbika presja społeczna. - W okresie wzmożonego popytu na benzynę Rosjanie musieli wprowadzić zakaz eksportu paliw, a na niektórych stacjach pojawiły się pierwsze niedobory. To pokazuje, że ataki Ukrainy mają odczuwalny efekt nie tylko na froncie, ale i w codziennym życiu obywateli - zaznacza ekspert.

Coraz częściej w rosyjskich mediach społecznościowych pojawiają się zdjęcia stacji benzynowych z kartkami "niet benzina". Od końca sierpnia problemy z paliwem notuje już kilkanaście regionów Federacji Rosyjskiej, w tym obwód niżnonowogrodzki. Lokalne władze próbują tłumaczyć kryzys zmianami w systemie transportowo-logistycznym oraz "krótkotrwałymi przerwami w dostawach", jednak mieszkańcy skarżą się, że przerwy w sprzedaży trwają całymi dniami.

Do problemów z benzyną w głębi Rosji dołącza także Krym. W poniedziałek lokalne serwisy informowały, że na półwyspie część stacji działa bez paliwa, a kierowcy zmuszeni są objeżdżać po kilka punktów, by zatankować. Ministerstwo Paliw i Energii Krymu tłumaczy braki "specyfiką logistyki regionu" - oddaleniem stacji od baz paliwowych oraz czasowymi ograniczeniami w trasach dostaw. Władze zapewniają, że "problem ma charakter lokalny i przejściowy".

Od początku sierpnia ukraińskie drony wielokrotnie uderzały w infrastrukturę paliwową Rosji. Według szacunków chodzi już o zakłady odpowiadające łącznie za ponad 36-42 proc. całkowitej zdolności przerobowej ropy w tym kraju. Najpierw zapłonęły rafinerie w Nowokujbyszewsku i Riazaniu, a kilka dni później w zakład Afipsky. Kolejne ataki dotknęły m.in. Saratowa (10 sierpnia), Wołgogradu (14 i 19 sierpnia), Syzrania (15, 24 i 30 sierpnia), Krasnodaru (30 sierpnia) i Riazania (5 września). Seria ataków trwająca do 14 września, że Ukraina konsekwentnie paraliżuje pracę kluczowych punktów rosyjskiej gospodarki.

Wojciech Jakóbik odniósł się do pytania, czy takie działania można uznać za równie ważne jak sankcje nałożone na rosyjski przemysł paliwowy? - One faktycznie je uzupełniają. Sankcje gospodarcze obowiązują od dawna, ale drony uderzające w rafinerie czy terminale paliwowe to narzędzie, które realnie zmniejsza eksport rosyjskiej ropy i paliw. To równoważny, a momentami skuteczniejszy sposób wywierania presji - ocenia Jakóbik.

Jego zdaniem ofensywa przeciwko rafineriom w połączeniu z kolejnymi pakietami sankcji "może doprowadzić do istotnego spowolnienia rosyjskiej inwazji, a nawet do sytuacji, w której Moskwa będzie musiała usiąść do rozmów o zakończeniu wojny".

Serwis internetowy Ukraine Battle Map stworzył szczegółową mapę rosyjskiego systemu naftowego, śledząc rurociągi, stacje pomp, rafinerie i porty — tak by móc szybko ocenić skutki uderzeń. Na mapie czerwone kółka oznaczają obiekty trafione dronami w ostatnich dwóch miesiącach, pinezki stacje pomp, linie — rurociągi, a symbol statku porty.

Autor opracowania zaznacza, że wkrótce mapa pozwoli też obliczać, jaka część mocy przerobowych i przesyłowych jest wyłączona w danym momencie. Według szacunków chodzi już o zakłady odpowiadające łącznie za ponad 36–42 proc. całkowitej zdolności przerobowej ropy w tym kraju.

Prezydent Zełenski zwrócił uwagę, że Ukraina dysponuje dziś narzędziami pozwalającymi na uderzenia w głąb terytorium Rosji. Jak podkreślił, drony Służby Bezpieczeństwa Ukrainy są obecnie zdolne operować na dystansie ponad tysiąca kilometrów, a działania te wspierają także Siły Operacji Specjalnych, jednostki systemów bezzałogowych, Służba Wywiadu Zagranicznego. Prezydent dziękował im za precyzję i skuteczność, zaznaczając, że każde udane uderzenie jest powodem do świętowania.

Szczególne podziękowania skierował do sił specjalnych SBU, które - jak ujawnił - bardzo efektywnie działały ostatnio w Primorsku, gdzie celem stał się największy rosyjski terminal naftowy na Morzu Bałtyckim. Dron zaatakował tam jeden ze statków. Zełenski dodał też, że ukraińskie siły specjalne mają na oku kolejne strategiczne punkty, w tym port Ust-Ługa oraz inne miejsca, przez które Rosja wchodzi na światowy rynek energetyczny.

Tomasz Molga, dziennikarz Wirtualnej Polski