Ukraina wycofa swe okręty z Sewastopola

Według tych źródeł, porozumienie rosyjsko-ukraińskie w sprawie wykorzystania portu w Sewastopolu jest jednym z elementów szerszej współpracy rosyjsko-ukraińskiej. Przewiduje ona m.in. popieranie przez prezydenta Rosji Władimira Putina szefa rządu ukraińskiego Wiktora Janukowycza, który startuje w zaplanowanych na 31 października wyborach prezydenckich na Ukrainie.

Najważniejsze postanowienia w sprawie długofalowej współpracy rosyjsko-ukraińskiej zapadły na sierpniowym szczycie Putin - Kuczma w Soczi - przypomina JID.

Rosja zgodziła się znieść podatek VAT na eksport ropy na Ukrainę, co oznacza możliwość potanienie paliw na Ukrainie, a dla Rosji straty w wysokości około 800 mln dolarów rocznie.

Janukowycz twierdzi, że usunięcie VAT utoruje drogę rosyjsko- ukraińskiej strefie wolnego handlu planowanej na 2005 rok. Ukraiński premier zadeklarował też, że Rosja i Ukraina razem wejdą do Światowej Organizacji Handlu (WTO).

Według JID, te działania są strategicznym zwycięstwem Moskwy, ponieważ Putin zawsze twierdził, że kraje Wspólnoty Niepodległych Państw powinny skoordynować politykę w sprawie członkostwa w WTO i innych międzynarodowych organizacjach.

Innym ustępstwem Ukrainy wobec Moskwy jest zgoda na odwrócenie kierunku przesyłania ropy rurociągu Odessa-Brody. Rurociągiem będzie płynąć do terminalu w Odessie rosyjska ropa, choć zakładano, że do Brodów będzie przesyłana ropa azerska bądź kazachska, która docelowo miała trafiać do Gdańska.

Ukraina zaangażowała się także w tworzenie instytucji Wspólnej Przestrzeni Gospodarczej obejmującej Rosję, Ukrainę, Białoruś i Kazachstan, a jej nowa doktryna wojskowa pomija aspiracje do członkostwa w NATO.

"Kontrola nad Sewastopolem jest obecnie pierwszym punktem na liście priorytetów Kremla (...) Ukraina zgodziła się wycofać swą marynarkę wojenną z Sewastopolu na jednym z licznych szczytów Kuczmy z Putinem. Ukraińska opozycja postrzega ustalenia w tej sprawie jako kolejny przejaw ustępstw Kijowa wobec strategicznych interesów Rosji" - dodaje JID.

Pismo twierdzi, że ukraińsko-rosyjskie ustalenia w sprawie Sewastopola są tajne, ale o tym, że zostały zawarte można wywnioskować z niektórych wypowiedzi rosyjskich i ukraińskich wojskowych.

Rosyjski minister obrony Siergiej Iwanow oświadczył ostatnio, że rosyjska flota wojenna będzie korzystać z Sewastopola nawet po 2017 roku, kiedy upływa porozumienie o dzierżawie z 1997 roku. Z kolei ukraiński rzecznik wojskowy przyznał, że niektóre ukraińskie okręty będą wycofane z zatoki sewastopolskiej do bazy w Donuzławie, na zachodnim wybrzeżu Krymu.

Rzecznik uzasadnił te decyzje potrzebami reorganizacji floty ukraińskiej.

"Wycofanie ukraińskich okrętów do Donuzława oznacza przemieszczenie około jednej trzeciej ukraińskiej marynarki wojennej: 10 z 30 okrętów pozostających pod kontrolą Kijowa. Wiarygodne ukraińskie źródła ujawniają jednak, że jest to tylko pierwszy etap wycofania wszystkich ukraińskich okrętów z sewastopolskiego portu" - pisze JID.

Inne działania, do których Ukraina przyznała się w dokumentach, dotyczących reformy sił zbrojnych przewidują też przeniesienie personelu i struktur dowodzenia z Sewastopola do Kijowa.

"Nie ulega wątpliwości, że Rosja chce utrzymać pełną kontrolę nad Sewastopolem nawet po 2017 roku, mimo że do tego czasu zostanie oddany do użytku nowy port (nad Morzem Czarnym) w Noworosyjsku" - podkreśla JID.

Na mocy porozumienia z 1997 roku dawna Flota Czarnomorska ZSRR została podzielona, Rosjanie uzyskali prawo użytkowania czterech zatok w Sewastopolu, a Ukraina zachowała jedną. Była ona jednak zbyt mała dla dużych jednostek, co oznaczało, iż stacjonowały one w jednej z zatok użytkowanych przez Rosjan.

Andrzej Świdlicki