Uczniowie odurzają się domowymi narkotykami

Co piąta 15-latka, by być na haju, łyka nagminnie tabletki uspokajające. Wyniki takie podał sopocki instytut PBS, który objął badaniami dwa tysiące krakowskich gimnazjalistów i licealistów. Badanie dotyczyło jednak tylko leków nasennych i uspokajających. Ilu uczniów zjada całe opakowania leków na przeziębienie? Tego nie wie nikt. Już 13-14-latkowie mają doświadczenia z przedziwnymi środkami, np. z benzydaminą - substancją zawartą w płynie do higieny intymnej kobiet. Bardzo często chwalą się nimi w Internecie.

Jeden z eksperymentatorów tak opisuje swoje doznania: "Słyszę dziwne głosy i wszędzie widzę zarysy ludzkich postaci. Po podwórku biegały psy, których w rzeczywistości nigdy nie było. (...) Później schiza stała się nie do zniesienia: otworzyłem okno i chciałem skoczyć". Inny pisze: "Palce się palą na zielono! Próbuję zdmuchnąć płomień, ale on jest odporny".

Tomek, uczeń jednego z najlepszych krakowskich liceów, chciał skondensować płyn. - Włożyłem nasączoną płynem chusteczkę do piekarnika, by otrzymać kryształki - wspomina. - Coś jednak nie wyszło, chusteczka się zeschła i musiałem ją zjeść. Uczniowie nie mają żadnego problemu z kupnem tego środka. Mówią, że to dla mamy lub siostry. - Nie przyszło mi do głowy, że można tego używać w ten sposób - przyznaje Piotr Burakowski z apteki "DeltaPharm" przy ul. Krowoderskich Zuchów.

Prawnych ograniczeń w sprzedaży płynu do higieny intymnej nie ma, tak jak i z lekami bez recepty. Problemu nie zna ks. Andrzej Augustyński, pełnomocnik prezydenta miasta ds. młodzieży. Znają go jednak farmaceuci, którzy sami wprowadzają ograniczenia przy sprzedaży. W aptece w Centrum Handlowym Elena nastolatek może kupić tylko jedno opakowanie leku na przeziębienie z silnie uzależniającą kodeiną. Podobnie jest w innych rejonach miasta.

- Potrafimy rozpoznać tych, którzy chcą kupić tabletki, a nie są chorzy na gardło. Udajemy, że lek się skończył - tłumaczy Urszula Szlosek, farmaceutka z apteki "Hygieia" przy ul. Dobrego Pasterza. Specjaliści ostrzegają, że kilka aplikacji takich leków może spowodować ciężkie uszkodzenia wątroby i nerek. Poza tym, domowe narkotyki szybko uzależniają. - A chęć nowych doznań sprawia, że młodzi sięgają potem po amfetaminę i inne narkotyki - podkreśla dr Roman Dudzik, kierownik Ośrodka Leczniczo-Rehabilitacyjnego dla Osób Uzależnionych w Krakowie.

Dlaczego młodzież eksperymentuje z lekami i mydłem? - Są łatwo dostępne. Poza tym rodzice nic nie podejrzewają, gdy zobaczą u mnie syrop na kaszel lub tabletki do ssania. Nawet gdy mnie złapie policja, jestem kryty - wylicza Tomek. Jak w takim razie ograniczyć to zjawisko? Terapeuci podkreślają, że duże znaczenie ma postawa szkoły.

Wiele placówek chętnie zaprasza np. pracowników Monaru na zajęcia o uzależnieniach. To jednak za mało - problem najszybciej wykrywa się w domu. Jak ma to zrobić rodzic, który o narkotykach wie niewiele? - Gotowe recepty typu: powiększone źrenice nie sprawdzają się, bo niektórzy mają je naturalnie duże - mówi Monika Bielińska, terapeutka uzależnień, która pracuje jako partyworker (m.in. podczas imprez w krakowskich klubach). Tłumaczy, że na kłopoty z narkotykami może raczej wskazywać nagła zmiana zachowania: z odludka dziecko staje się duszą towarzystwa lub odwrotnie - dotychczas otwarte w stosunku do rodziców zamyka się w sobie, przestaje je cokolwiek interesować. I jeśli rodzice dobrze znają swoje dziecko, zauważą to.

Niestety, według cytowanych wyżej badań, wśród krakowskich nastolatków dziesięć do kilkunastu procent ma trudne relacje z rodzicami. - Może zabrzmi to niewiarygodnie, ale niektórzy wręcz odczuwają ulgę, gdy okaże się, że dziecko ma problemy z narkotykami - mówi Grzegorz Wodowski z Monaru. - To zwalnia ich z odpowiedzialności i zastanawiania się nad tym, czy potrafią je wychować. Wtedy winien jest zwykle diler, szkoła, kiepsko działająca policja, złe prawo itd. Często się okazuje , że dziecko zaczęło brać niedawno, a np. już od dawna nie chodzi do szkoły, kradnie. Aby mu pomóc, nie należy się koncentrować na narkotykach kwituje.

Ks. Augustyński obiecuje, że magistrat zbada skalę problemu. - Postaramy się, by w przyszłym roku pracownia PBS zbadała również, ile leków z kodeiną czy pseudoefedryną zażywają uczniowie. Gdy się tego dowiemy, będzie można przedsięwziąć konkretne działania - mówi.

Marta Paluch