Uchwała o komisji śledczej ds. banków niekonstytucyjna

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że uchwała powołująca komisję śledczą do spraw banków jest w części niezgodna z konstytucją. Równocześnie w innej części, dotyczącej uchwały o powołaniu komisji Trybunał postepowanie umorzył.

Zdaniem Trybunału niezgodny z konstytcją jest punkt drugi uchwały sejmowej. Zawiera on wyszczególnienie zakresu prac komisji. Natomiast umorzono postępowanie wobec punktu pierwszego, który zawiera ogólny zakres prac komisji.

Na razie nie wiadomo jakie są praktyczne skutki tego orzeczenia.

Członek komisji bankowej poseł PiS Adam Hofman powiedział, że jeśli będzie trzeba to jego, partia złoży nowy projekt uchwały o komisji śledczej. Uwzględniać on będzie zastrzeżenia Trybunału Konstytucyjnego.

TK zajmował się sprawą w czwartek. Zdaniem Cezarego Grabarczyka, reprezentującego posłów PO, w przypadku komisji bankowej, zakres działań określony w uchwale jest niejasny. Zdaniem wnioskodawców, uchwała narusza też konstytucyjny trójpodział władzy, a konstytucja przypisuje cechę niezależności m.in. Narodowemu Bankowi Polskiemu. Według nich kontrolę NBP na wniosek Sejmu może przeprowadzić jedynie Najwyższa Izba Kontroli, tymczasem to komisja chce kontrolować NBP.

Jednym z kluczowych problemów poruszanych podczas rozprawy była kwestia, czy uchwała w sprawie powołania komisji jest aktem normatywnym. Reprezentujący w Trybunale Konstytucyjnym Sejm poseł Wojciech Szarama (PiS) argumentował, że TK ma badać zgodność z konstytucją "aktów normatywnych i umów międzynarodowych, a nie uchwał Sejmu", wniósł zatem o umorzenie sprawy. O to samo wnioskował przedstawiciel prokuratora.

W rozprawie nie uczestniczył prezes Trybunału Marek Safjan, który na własną prośbę został wyłączony ze składu orzekającego; argumentował to m.in. względami rodzinnymi - jego córka pracuje w NBP.

Profesor Piotr Winczorek podkreślił, że Trybunał podważył legalność zakresu działań komisji. Konstytucjonalista wyjaśnia, że określono go na zdecydowanie zbyt szeroki i niedookreślony w stosunku do wymagań Konstytucji. Zgodnie z ustawą zasadniczą, każda komisja śledcza musi zajmować się konkretną kwestią. Profesor Winoczrek zaznacza, że w przypadku komisji bankowej przekazano jej do rozpatrzenia cały pakiet spraw. Co więcej, były one nieokreślone do takiego stopnia, że sama komisja rozstrzygała, którymi kwestiami ma się zająć. Piotr Winczorek podkreśla, że taka działalność jest niedopuszczalna.

Inną sprawą, którą zakwestionował Trybunał jest badanie działań Narodowego Banku Polskiego. Profesor Winczorek tłumaczy, że NBP jest organem, który podlega kontroli wyłącznie NIK-u, a nie innych organów, takich jak komisja. Tak więc rozciągnięcie jej uprawnień na NBP było wykroczeniem poza zasady konustawy zasadniczej. Profesor Winczorek jest zdania, że jeśli traktować Leszka Balcerowicza jako przedstawiciela instytucji niezależnej od Sejmu, to wezwanie prezesa NBP przed komisję śledczą wydaje się być błędne.

Teraz komisja musi poczekać, aż Sejm wyznaczy jej zakres działań zgodny z konstytucją. Zdaniem Piotra Winczorka posłowie powinni przemyśleć, co dokładnie ma być zbadane.