TK: Przepisy dotyczące zasiłku rodzinnego niezgodne z konstytucją

Zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych z 28 listopada 2003 roku, w przypadku osób, które rozliczają się podatkiem zryczałtowanym, dochód deklarowany w oświadczeniu nie może być niższy od sześciokrotnej sumy należnego podatku i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

TK uznał, że zapis ten "doprowadza do niesprawiedliwego i dyskryminującego ograniczenia szans dzieci znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej tylko dlatego, że ich rodzic uzyskuje dochód opodatkowany w formie ryczałtu". Trybunał orzekł, że przepis narusza konstytucyjne zasady równości i sprawiedliwości społecznej oraz ochrony rodziny w trudnej sytuacji materialnej.

W trakcie rozprawy przed Trybunałem prokurator Barbara Długołęcka podkreślała, że celem ustawy o świadczeniach rodzinnych jest udzielenie pomocy materialnej rodzinom osiągającym dochód mniejszy niż określony w ustawie. Został w tym celu stworzony jednolity system, określający dochody netto (po odliczeniu składek na ubezpieczenie i podatku).

Natomiast wobec osób rozliczających się zryczałtowanym podatkiem dochodowym przyjęto odmienne rozwiązanie. Kryterium zróżnicowania nie ma związku z celem ustawy - zaznaczyła prokurator.

Przedstawiciel Sejmu Stanisław Rydzoń (SLD) podkreślił, że wybór sposobu rozliczania się z fiskusem jest dobrowolny, a podatnik wybierając ten sposób rozliczania powinien mieć "świadomość zysków i strat". Dodał jednak, że dla osób, rozliczających się podatkiem zryczałtowanym, istnieje możliwość ustalenia faktycznych dochodów.

Według ustawy o świadczeniach rodzinnych, która weszła w życie 1 maja 2004 roku, prawo do zasiłku przysługuje osobom, w których rodzinach dochód na osobę nie przekracza 504 zł netto, a w rodzinach z dzieckiem niepełnosprawnym 583 zł netto.

Pytanie dot. zasiłków dla osób rozliczających się ryczałtem zadał Trybunałowi Sąd Rejonowy w Toruniu. Sąd ten rozpatrywał sprawę Rafała C. - płatnika zryczałtowanego podatku dochodowego, któremu ZUS w Grudziądzu odmówił prawa do zasiłku rodzinnego (i dodatków). Sąd w Toruniu miał wątpliwości co do konstytucyjności sposobu naliczania dochodu, przewidzianego w ustawie o świadczeniach rodzinnych.

Jak podaje Ministerstwo Finansów, w 2004 r. według liniowej stawki 19% PIT (podatek ryczałtowy) rozliczało się 200 tys. osób prowadzących działalność gospodarczą. Możliwość opodatkowania działalności gospodarczej według jednolitej stawki 19% istnieje od 2004 r. Skorzystali z tego głównie ci przedsiębiorcy, którzy przedtem płacili 30 i 40% podatku.