Test młodości

Kazimierz Marcinkiewicz w grudniu tego roku skończy 47 lat, ale dzięki temu, że przestał palić, pije jeden kieliszek wina dziennie, co roku wykonuje badania profilaktyczne i trzy razy w tygodniu uprawia sport, biologicznie jest o dwanaście lat młodszy. Wiek biologiczny premiera obliczyliśmy dzięki kwestionariuszowi składającemu się ze 171 pytań. Pozwala on wiarygodnie określić, w jakiej jesteśmy kondycji i jaka może być nasza długość życia. Tygodnik "Wprost" jako pierwsze pismo w Polsce publikuje tego typu test, będący znacznie lepszą prognozą na życie niż wróżenie z kart.

- Tylko u niektórych osób wiek metrykalny, wynikający z daty urodzenia, pokrywa się z biologicznym, który jest odzwierciedleniem ogólnego stanu zdrowia człowieka. U większości osób te wartości różnią się między sobą, i to dość znacznie - mówi dr Anna Modelska-Ziółkiewicz, prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Anti-Aging w Poznaniu. Najbardziej postarza otyłość. Badania 1122 Brytyjczyków w wieku od 18 do 76 lat wykazały, że osoby otyłe nie tylko częściej chorują na cukrzycę i choroby serca, ale są też biologicznie starsze niż ludzie z prawidłową wagą ciała średnio o 8,8 roku! Z kolei palacze papierosów są starsi o 4,6 roku. Wystarczy jednak zmienić dietę, by wydłużyć życie co najmniej o trzy lata, i dbać o zęby, by obniżyć wiek biologiczny o ponad sześć lat.

Aneta Kręglicka skończyła niedawno 38 lat, ale biologicznie, a nie tylko pod względem wyglądu i samopoczucia, jest o dziesięć lat młodsza. Pięćdziesięciosześcioletni Jan Wejchert, współwłaściciel ITI, uprawia sport cztery razy w tygodniu, nigdy nie palił papierosów, odżywia się głównie rybami, warzywami i owocami, tak jak zalecają dietetycy, dlatego jego wiek biologiczny jest aż o 28 lat niższy! Nieco gorzej wypadła Róża Thun, która w kwietniu obchodziła 52. urodziny. Test wykazał, że ma o pięć lat więcej, niż wskazuje na to metryka, bo ma nadciśnienie, nadwagę i kłopoty z kręgosłupem. Jeszcze szybciej czas biegnie dla Witalija Kliczki, mistrza świata w wadze ciężkiej organizacji WBC. Za kilka dni, 19 lipca, skończy on 35 lat, ale po 20 latach kariery bokserskiej przyznaje, że czuje się jak starzec! Ukraiński bokser uważa, że każdy rok kariery bokserskiej był tak ciężki jak dla przeciętnego człowieka przeżycie siedmiu lat. Z powodu licznych kontuzji Kliczko zrezygnował niedawno z kariery sportowej.

Długość życia
W ostatnich 165 latach średnia długość życia w krajach uprzemysłowionych wydłużyła się aż o 40,3 roku i nadal co roku rośnie o trzy miesiące. W Polsce rozwój gospodarczy sprawił, że długość życia mężczyzn wzrosła od 1991 r. prawie o 5 lat do ponad 71 lat, a kobiet do 78 lat. Najważniejsze, że coraz więcej osób nie tylko żyje dłużej, ale też dłużej cieszy się dobrym zdrowiem. Badania prof. Jamesa Vaupela z Instytutu Maksa Plancka w Niemczech wykazały, że wiek biologiczny Europejczyków w ostatnich 50 latach wydłużył się o 10-12 lat. Lepszym zdrowiem cieszą się też Polacy. Z badań WHO wynika, że mężczyźni najczęściej zaczynają chorować około 62. roku życia, a kobiety prawie cztery lata później. Aż 42 proc. Polaków twierdzi, że czuje się młodziej, niż wskazuje kalendarz, najczęściej od kilku do dziesięciu lat - wykazał sondaż Pentora dla "Wprost". Takie efekty udało się uzyskać głównie dzięki postępowi medycyny i poprawie warunków życia. Ani wiek biologiczny, ani długość życia nie są bowiem zakodowane w genach.
Można się o tym przekonać, porównując poszczególne grupy społeczne. Badania Zakładu Antropologii PAN we Wrocławiu wykazały, że pięćdziesięciolatki z wykształceniem zasadniczym są starsze niż ich rówieśnicy legitymujący się dyplomem uczelni, o czym świadczą takie czynniki, jak mniejsza gęstość kości i elastyczność kręgosłupa, mniejsza pojemność płuc oraz gorsza koordynacja wzrokowo-ruchowa. Różnice biologiczne między grupami społecznymi na razie zacierają się tylko w krajach o najwyższym poziomie życia - w Szwecji i Norwegii.

Na wiek biologiczny wpływa ilość we krwi hormonów, takich jak DHEA, testosteron, estrogeny i kortyzol. W testach, które w Polsce prowadzi jedynie Klinika Kolasiński w Poznaniu, pierwsza placówka w naszym kraju całościowo zajmująca się medycyną przeciwstarzeniową, sprawdza się również tzw. profil lipidowy, poziom glukozy, hemoglobiny glikowanej (wskaźnik cukrzycy), a także pamięć oraz adaptację układu krążenia do wysiłku fizycznego. Dobrym prognostykiem jest wrażliwość organizmu na działanie insuliny. Badania prof. Andrzeja Bartkego z Southern Illinois University, absolwenta Uniwersytetu Jagiellońskiego, wykazały, że może być ona kluczowym parametrem długowieczności (wystarczy w tym celu przeprowadzić analizę krwi). Istotne jest, że wrażliwość na działanie insuliny zależy zarówno od genów, jak i stylu życia - właściwego odżywiania się i uprawiania sportu.

Przewidywaną długość życia u osób starszych można obliczyć, posługując się prostym testem zdolności chodzenia. Specjaliści z University of Pittsburgh wyliczyli, że osoby w wieku 70-90 lat, które bez większego trudu są w stanie pokonać piechotą 600 m, mają szanse przeżycia jeszcze co najmniej sześciu lat. U osób po 60. roku życia ryzyko zgonu w najbliższych czterech latach można określić z 81-procentowym prawdopodobieństwem - uważa Sei Lee, geriatra z Veterans Affairs Medical Center w San Francisco, który przeanalizował karty chorobowe 11,7 tys. Amerykanów. Na tej podstawie opracował składający się z dwunastu pytań kwestionariusz, który - jego zdaniem - powinien być wypełniany przez wszystkich sześćdziesięciolatków podczas wizyty u lekarza pierwszego kontaktu (test publikuje "Journal of the American Medical Association"). W zależności od wyniku można w porę przeprowadzić szczegółowe badania i zastosować terapię przedłużającą życie.

Zbigniew Wojtasiński