Syn noblisty dostał Nobla

Zobacz galerię:
Giganci umysłu - Nagrody Nobla 2006

Czegoś tak niezwykłego, jak to, nie można nigdy przewidzieć. Choć rozważałem taką możliwość, nie mogłem nawet wyobrazić sobie, że stanie się to rzeczywistością - powiedział Roger D. Kornberg tuż po tym, jak dowiedział się o zdobyciu Nobla.

Sławę przyniosły mu badania molekularnego mechanizmu transkrypcji w komórkach eukariotycznych. To jeden z podstawowych procesów życiowych każdej komórki. Dzięki temu procesowi informacja genetyczna zapisana w genach jest wykorzystywana do produkcji białek w komórkach.

Kornberg należy do czołówki ludzi, którzy zajmują się tą dziedziną - mówi dr Marcin Grynberg z Instytutu Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk.

Przewodniczący Wydziału Nauk Biologicznych Polskiej Akademii Nauk, prof. Leszek Kaczmarek mówi, że zdobywca tegorocznego Nobla zasłużył się dla poznania procesów, które leżą u podstaw życia i których zrozumienie jest fundamentalne z naukowego punktu widzenia. Jego zdaniem, właśnie dlatego Komitet Noblowski wyróżnił w tym roku prace z tej samej dziedziny dwoma nagrodami: z medycyny i z chemii.

Żeby informacja mogła przejść z jądra komórkowego do cytoplazmy potrzebny jest pośrednik. Tym pośrednikiem jest cząsteczka kwasu rybonukleinowego (RNA). Proces przekazywania informacji z łańcucha DNA na cząsteczkę RNA przeprowadza enzym, który się nazywa RNA- polimeraza. Kornberg opisywał, jak zbudowany jest ten enzym i jak zbudowane są inne białka, jego "współpracownicy" - tłumaczył biolog.

Profesor genetyki Ewa Bartnik z Wydziału Biologii UW oraz Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN powiedziała, że: Nobel za opisanie skomplikowanego systemu transkrypcji materiału genetycznego to w pełni zasłużona nagroda. Zdaniem profesor Bartnik, Komisja Noblowska doceniła wieloletni wysiłek Kornberga w dążeniu do zrozumienia procesów zachodzących w komórkach eukariotycznych, czyli takich, które posiadają jądra komórkowe.

To zabawne, że nagrodę Nobla otrzyma syn noblisty. Jednak ten werdykt nie powinien nikogo zaskoczyć, bo geniusz Kornberga widać było już wiele lat temu - stwierdziła Bartnik, przypominając, że swoje pierwsze badania opublikował on jako siedemnastolatek, a współautorami tych prac było trzech innych noblistów.

Komisja Noblowska tak uzasadniła swój wyrok: "Aby nasze ciało mogło czynić użytek z informacji przechowywanej w genach, jej kopia musi przedostać się z jądra komórkowego do komórki. Jest ona tam wykorzystywana jako instrukcja do produkcji białek. Proces kopiowania informacji nazywany jest transkrypcją. Roger D. Kornberg był pierwszym badaczem, który poznał ten mechanizm na poziomie cząsteczek chemicznych w organizmach nazywanych eukariotami. Są to takie organizmy, które posiadają w swoich komórkach jądra komórkowe - należą do nich zarówno drożdże, jak i ludzie".

59-letni Amerykanin jest profesorem Uniwersytetu Stanforda w Palo Alto w Kalifornii.

Kornbergowie to szósta para ojciec-syn, która dostała Nobla. Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku np. duńskich naukowców Nielsa Bohra, który dostał Nobla z fizyki w 1922 r., i jego syna Aage, który podzielił taką samą nagrodę z Amerykaninem Benem Mottelsonem 52 lata później.

W kategorii "rodzinnych Nobli" bezkonkurencyjna była rodzina Curie. Maria Skłodowska-Curie została, wspólnie z mężem Pierre'm Curie, laureatką w dziedzinie fizyki (1903), a samodzielnie - w dziedzinie chemii (1911). Otrzymali tę nagrodę także ich córka Irene Joliot-Curie i jej mąż Frederic Joliot.

Wspólnego Nobla z medycyny (1947) otrzymało również małżeństwo biochemików - Carl i Gerty Cori. Natomiast Alva i Gunnar Myrdalowie dostali nagrody w różnych dziedzinach - on z ekonomii(1974), ona - pokojową (1982). Jak dotąd, Nobla nie dostali bliźniacy, ale udało się to braciom Janowi Tinbergenowi (Nobel z ekonomii, 1969) i Nikolaasowi Tinbergenowi (Nobel z fizjologii i medycyny, 1973).