Spadamy z Polski!

Kolejne setki wybitnie uzdolnionych Polaków musiały emigrować po powstaniu styczniowym - jak Erazm Józef Jerzmanowski, zwany polskim Noblem, pierwszy polski milioner w Stanach Zjednoczonych. Dorobił się w latach 80. XIX wieku, tworząc nowoczesne amerykańskie gazownictwo. Przez ostatnie 350 lat Polacy emigrowali z kraju, który był albo uwikłany w konflikty, albo znajdował się w niewoli. Teraz znowu emigrują, choć Polska jest wolna i nieuwikłana w żadne konflikty. Emigrując w przeszłości, Polacy uciekali przed najeźdźcami bądź okupantami z zewnątrz, obecnie uciekają przed rządzącymi własnym, wolnym i demokratycznym państwem. Ta nowa fala emigracji to wielkie wotum nieufności dla tych, którzy nie potrafią zatrzymać wyjeżdżających w kraju, którzy nie stworzyli im warunków pracy w Polsce i dla Polski.

Prof. Andrzej Targowski, informatyk, który osiadł w Stanach Zjednoczonych w czasach stanu wojennego, nazywa emigrację po powstaniach listopadowym i styczniowym oraz podczas i po II wojnie światowej diasporą wojowników i ofiar. Obecną falę emigracji można nazwać diasporą zawiedzionych. Ćwierć miliona młodych ludzi szykuje się w najbliższym czasie do wyjazdu z Polski. Prawie 300 tys. wyjechało już w ostatnich czterech latach. To tak, jakby z naszego kraju zniknęły dwa roczniki absolwentów wszystkich wyższych uczelni! Nawet jeśli wielu z nich kieruje się złudzeniami co do zachodniego raju socjalnego, wysyłają sygnał do zachodnich inwestorów, że Polska jest państwem, w którym nie chcą żyć osoby mające zmieniać ten kraj. Współcześni emigranci dołączą do około 15 mln osób polskiego pochodzenia żyjących poza Polską. W tej olbrzymiej masie polskich emigrantów są tysiące wybitnych postaci, których praca i talent przynoszą korzyści krajom ich osiedlenia, a bardzo rzadko naszemu państwu. Prof. Andrzej Targowski
wyliczył, że spośród stu najwybitniejszych polskich wynalazców i uczonych żyjących w ostatnich dwustu latach aż 52% pracowało na rzecz innego kraju, a nie Polski.

Młodym Polakom opuszczającym obecnie nasz kraj nie brakuje umiejętności i cech charakteru potrzebnych do odniesienia sukcesu. Wyjeżdżają, bo są realistami: gdyby pozostali, przez najbliższych kilka lat nie byliby w stanie utrzymać rodziny na przyzwoitym poziomie. Łukasz Kiniewicz już w wieku szesnastu lat otrzymał stypendium Fundacji Laudera, potem przez rok uczył się w nowojorskim college'u. Chciał studiować na Harvardzie, ale nie było go na to stać, więc wybrał Wyższą Szkołę Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego w Warszawie. Wyjechał z Polski, bo nie widział tu szans na rozwój i godziwe życie. Zgłosił się do koncernu Accenture, gdzie wygrał konkurs z kilkuset konkurentami z całego świata.

Wojciech Melanowski, absolwent Wyższej Szkoły Biznesu w Nowym Sączu, już jako nastolatek pojechał do Chicago, by zobaczyć, jak działa tamtejsza giełda. Wtedy postanowił zostać finansistą, porzucił więc plany kariery medycznej (jego pradziadek był autorem pionierskich prac z okulistyki). Osiągnięcia w firmie oponiarskiej Dębica (należącej do Goodyeara) sprawiły, że wysłano go do Luksemburga, a potem do Brukseli, gdzie został starszym analitykiem finansowym w centrali Goodyeara. Tomasz Stecyk, także absolwent WSB w Nowym Sączu, był jednym z najlepszych podczas naboru do firmy brokerskiej Fitzgerald International. Monika Molczyk, również po WSB w Nowym Sączu, zarządza jakością w amerykańskiej firmie Duro-Life Corporation w branży metalurgicznej, jest także głównym audytorem wewnętrznym swojej firmy. Tomasz Kobus, pierwszy prezydent AIESEC - Polska, mając zaledwie 26 lat, został menedżerem w PricewaterhouseCoopers w Waszyngtonie (był szefem jednego z projektów). Wkrótce ma awansować na stanowisko dyrektora w
centrali firmy w Nowym Jorku. Katarzyna Wolniewicz, absolwentka prawa, wyjechała z Polski, bo układy w adwokaturze uniemożliwiały jej rozpoczęcie aplikacji. Została asystentką adwokata w kancelarii w Chicago.

Powodem ucieczek jest przesocjalizowane i przeregulowane państwo, które hamuje robienie kariery i rozwój w ogóle. Z tego właśnie powodu chce wyjechać z kraju Monika Szczurek, studentka Szkoły Głównej Handlowej. Bierze pod uwagę tylko wyjazd do USA, Australii bądź Nowej Zelandii, gdzie młodzi ludzie mają szansę zarabiać na siebie i rodzinę, a nie oddawać większej części zarobków państwu, jak jest w Europie. Do Stanów Zjednoczonych wybiera się też Dominika Marzec, studentka zarządzania i marketingu w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Jej zdaniem, w Europie można pracować tylko w Wielkiej Brytanii - inne kraje to jedynie trochę lepsza odmiana tego, co mamy w Polsce.

W 1997 r., gdy tempo wzrostu gospodarczego przekroczyło 7%, z Polski wyjechało około 30 tys. osób. W 2002 r., kiedy tempo wzrostu było siedmiokrotnie niższe niż w 1997 r., wyjechało prawie 100 tys. osób. Takie fale migracji występowały także w krajach Unii Europejskiej, gdy przez kilka lat spadało tam tempo wzrostu. Tak było w latach 70. w Wielkiej Brytanii za rządów laburzystów (Brytyjczycy udawali się głównie do Niemiec, Skandynawii, Holandii). Podobnie było w Hiszpanii czy Irlandii. Młodzi ludzie po prostu wyciągają wnioski ze stanu gospodarki. Jeśli tacy jak oni nie są potrzebni, oznacza to, że państwo jest źle zarządzane, przywalone garbem świadczeń socjalnych, przeregulowane.

Piotr Chomczyński, jeden z najczęściej cytowanych obecnie biochemików na świecie, wyjechał z Polski w 1982 r. Jest właścicielem firmy Molecular Research Center, która wytwarza odczynniki do uzyskiwania czystego RNA, DNA i białek. Jego produkty kupują wszystkie laboratoria naukowe zajmujące się biologią molekularną. - W Polsce nie miałbym żadnej szansy na kontynuowanie moich badań, a zwłaszcza na rozwinięcie biznesu związanego z nauką i biotechnologią. Sukces mogłem odnieść właściwie tylko w Stanach Zjednoczonych. U nas wciąż pokutuje przekonanie, że nauka nie daje pieniędzy. Jest dokładnie odwrotnie - nauka stwarza największe szanse na zarobienie dużych pieniędzy - mówi "Wprost" Piotr Chomczyński.

W latach 1944-1990 wyjechało z Polski o 1,2 mln osób więcej niż do niej wróciło. Na krótką metę emigracja, szczególnie najlepiej wykształconych i najbardziej mobilnych jednostek, jest stratą. Na dłuższą metę emigracja może się jednak okazać bardzo zyskowną inwestycją. Bo emigranci będą wracać - jak wspomniany Erazm Jerzmanowski, który wrócił do Polski w 1896 r. i stał się największym mecenasem polskiej nauki i kultury.

Pożytki wynikające z powrotów emigrantów potwierdzają przykłady takich państw, jak Irlandia, Hiszpania czy Portugalia, które jeszcze w latach 70. były rezerwuarem taniej siły roboczej dla Niemiec, Francji czy USA. W połowie lat 80. kraje te zaczęły się szybko rozwijać m.in. dzięki napływowi kapitału emigrantów oraz powrotom ich samych. A były to osoby lepiej wykształcone, nauczone konkurowania i ciężkiej pracy. W Irlandii nowymi inwestorami są w ponad 70 proc. Irlandczycy, którzy dwadzieścia, trzydzieści lat temu opuścili wyspę i wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych.

Tomasz Krzyżak, Sławomir Sieradzki