Soczewki poprawiają wzrok podczas snu

Adam Przegaliński: Niedawno pojawiły się w Polsce ortosoczewki, które korygują wadę wzroku podczas snu. Czy ortokorekcja to rzeczywiście alternatywa dla okularów i chirurgii laserowej?

Ewa Oleszczyńska-Prost: Ortokorekcja to nieinwazyjna i odwracalna procedura lecznicza, która polega na odpowiednim spłaszczeniu rogówki podczas snu, tak aby w ciągu dnia pacjent miał doskonałą ostrość wzroku bez korekcji. Czyli głównym jej celem jest uwolnienie dziecka od noszenia okularów lub soczewek kontaktowych w ciągu dnia oraz zahamowanie lub zmniejszenie postępu krótkowzroczności. Efekt ten osiągamy dzięki użyciu twardych wysokogazoprzepuszczalnych soczewek kontaktowych o specjalnej krzywyźnie. Korekcja krótkowzroczności polega na poprawianiu krzywizny oraz siły optycznej rógówki. Zmiany są szybkie, a efekty widoczne już od początku leczenia. Metodę tę można zastosować u pacjentów z krótkowzrocznością od -1 do -5 dioptrii i przy astygmatyzmie do -1,5. Stałe użycie soczewek nocnych doprowadza do stabilnej poprawy wzroku i pozwala stosować je rzadziej. Ortosoczewki najnowszej generacji mają bardzo skomplikowaną geometrię, złożoną z kilku stref o różnych krzywiznach. Stworzone są z
wysokogazoprzepuszczalnego materiału, który zapewnia wystarczającą transmisję tlenu do rogówki.

Metoda została zapoczątkowana w latach 60. przez okulistów z Kanady i USA. Twórcą obecnych ortosoczewek o 4-krzywiznowej geomertrii jest Amerykanin prof. Sami El Hage. W Polsce ortosoczewki są stosowane od kilku lat przez dr Oxanę Borissovą z wrocławskiego ośrodka okulistycznego. W Centrum Okulistyki Dziecięcej ortosoczewki stosujemy od trzech lat.

Podczas ostatniej konferencji ortokeratologicznej w Bostonie w 2005 r. przedstawiono prace dwóch klinicystów amerykańskich potwierdzające, że krótkowzroczność u młodzieży i dzieci noszących ortosoczewki, statystycznie pogłębia się o 30% wolniej niż u osób, które nie używają soczewek. Wady wzroku już istniejącej nie można wyleczyć przy pomocy tej metody. Możemy natomiast zmniejszyć lub zahamować jej postęp.

Prowadzone przeze mnie badania dotyczące zmiany grubości rogówki wykazały niewielkie jej zmniejszenie w części centralnej u dużej grupy pacjentów. We współpracy z II Kliniką Okulistyczną Akademii Medycznej w Warszawie przeprowadzaliśmy badania rogówki komputerowym mikroskopem konfokalnym. Dzięki niemu można prześwietlić wszystkie warstwy rogówki i sprawdzić, czy dochodzi do jakichkolwiek zmian. Okazało się, że soczewki nie wywołują żadnych zmian w strukturze rogówki i są całkowicie zdrowe.

Metoda leczenia ortosoczewkami zakładanymi na noc jest wciąż mało znana. Wszyscy pacjenci z krótkowzrocznością zgłaszający się do naszego gabinetu informowani są o tej metodzie leczenia. Także dzięki Internetowi pojawia się u mnie coraz więcej pacjentów. Koszt soczewek wynosi w Polsce mniej więcej dwa tysiące złotych za parę soczewek, które służą nam przez dwa lata.

Zasadniczo, jeśli soczewki są prawidłowo używane, skutków ubocznych nie ma. Badania wykazały, że nie mają one wpływu na anatomię oka. Czasami występuje tzw. efekt "suchego oka" i trzeba nawilżać rogówkę. Z powodu braku higieny lub przy zbyt długim nocnym noszeniu soczewek mogą występować powikłania w postaci epiteliopatii czy erozji rogówki (jeśli dojdzie do zakażenia bakteryjnego, grzybiczego, wirusowego lub acantamebą soczewki lub gałki ocznej). Acantameba pojawia się nie tylko w wodach stojących, ale także w basenie czy w wodzie z kranu. Soczewki trzeba więc czyścić płynami tylko do tego przeznaczonymi i przestrzegać higieny.

Soczewki dobieramy na podstawie wielu specjalistycznych badań okulistycznych, które pozwalają nam ocenić, czy dany pacjent kwalifikuje się do założenia ortosoczewek. Do prawidłowego dobrania soczewek służy nam komputerowa ocena refrakcji oka i pomiar krzywizny rogówki oraz topografia rogówki. Następnie dobieramy odpowiednią soczewkę z zestawu próbnego ortosoczewek. Zajmuje to dużo czasu, gdyż dziecko musi ponosić je przez kilka godzin, aby sprawdzić, czy dobrana soczewka jest odpowiednia. Obecnie trwają badania nad stworzeniem soczewki o innej krzywiźnie, która mogłaby korygować większe wady minusowe oraz nadwzroczność.