SN: ochronie prawnokarnej podlega dziecko już od początku porodu

Chodziło o sprawę dwóch położnych: Marii K. i Teresy Ż., które przy odbieraniu porodu niedostatecznie osłuchiwały pracę serca dziecka, przez co naraziły je na niebezpieczeństwo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu i utratę życia ze względu na niedotlenienie.

Zgodnie z art. 160 kk par. 3, kto nieumyślnie naraża na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub karze pozbawienia wolności do roku. Sąd Rejonowy w Kutnie, rozpatrujący tę sprawę uznał, że przepisy te odnoszą się do dziecka już narodzonego i uniewinnił położne od stawianego im zarzutu.

Prokurator złożył apelację, utrzymując, że ochronie prawnokarnej podlega dziecko już w momencie rozpoczęcia porodu. Sąd Okręgowy w Łodzi skierował więc do Sądu Najwyższego pytanie prawne, "czy ochronie prawnokarnej podlega zdrowie i życie dziecka już od momentu rozpoczęcia jego porodu czy też dopiero od momentu oddzielenia dziecka od ciała kobiety lub rozpoczęcia przez dziecko oddychania za pomocą własnych płuc".

Rozstrzygając to pytanie Sąd Najwyższy uznał, że ochronie podlega życie i zdrowie człowieka już od momentu rozpoczęcia porodu; w przypadku porodu naturalnego chodzi o moment wystąpienia skurczów macicy dających oznaki porodu, a w przypadku cesarskiego cięcia - o podjęcie np. czynności lekarskich czy pielęgniarskich, zmierzających do rozpoczęcia zabiegu.

W każdym wypadku, w którym przepis udziela ochrony człowiekowi, mowa jest o życiu i zdrowiu od początku porodu, a nie od jakiejś jego fazy czy zakończenia czynności- powiedział w uzasadnieniu sędzia SN Józef Skwierawski.

Mimo że jest to wąski przedział czasowy, to (...) jest to bardzo ważny moment w życiu człowieka ze względu na pewne ryzyko, pewne problemy, pewne najróżniejsze kłopoty, jakie towarzyszą, czy mogą towarzyszyć porodowi - podkreślił Sąd Najwyższy. Dokonując tej wykładni zaznaczył, że "nie można tych kwestii pozostawić praktyce, bo rozstrzygano by w identycznych wypadkach rozbieżnie".

SN podkreślił, że według przyjętych w kodeksie karnym rozwiązań "odrębnej ochronie prawnej podlega życie i zdrowie człowieka i odrębnej dziecka poczętego". Według SN przepisy kodeksu karnego wykluczają "wszelkie wątpliwości co do tego, że życie i zdrowie ludzkie od chwili poczęcia aż do śmierci są dobrami chronionymi". Ale o ochronie stanowią normy odrębne w wypadku obu tych pojęć- podkreślił Sąd Najwyższy.