Rocznica tragedii w Babim Jarze
W środę w ukraińskiej stolicy odbyły się uroczystości poświęcone
65. rocznicy tragedii w Babim Jarze. W tym położonym w granicach
Kijowa wąwozie w latach 1941-1943 hitlerowcy w bestialski sposób
wymordowali od 100 do 150 tysięcy ludzi.
"My, przedstawiciele różnych państw i narodowości, wyrażamy gotowość do wiecznego chronienia pamięci o tej strasznej tragedii (...). Za szczególnie ważne uważamy przekazanie tej prawdy młodym ludziom, by cenili świętość ludzkiego życia" - czytamy w deklaracji końcowej kijowskiego Forum.
Zdaniem jednego z uczestników forum, przewodniczącego Rosyjskiego Kongresu Żydów Wiaczesława Kantora, zakończone w środę dwudniowe uroczystości w Kijowie odsłoniły światu kolejny, nieznany epizod holokaustu.
W Europie było sześć tysięcy takich Babich Jarów. Zabito w nich ponad dwa miliony ludzi. W samej Ukrainie zginęło 1,7 miliona - powiedział Kantor.
Zaznaczył jednocześnie, że egzekucje w Babim Jarze odbywały się w tajemnicy i "rozmiary tej tajemnicy nie są znane do dziś".
Wcześniej, w środę, w miejscu, gdzie 65 lat temu hitlerowcy rozpoczęli masowe egzekucje ludności cywilnej, zebrali się przedstawiciele 55 państw świata. Uczcili pamięć zabitych minutą ciszy i wspólną modlitwą wyznawców judaizmu, chrześcijaństwa i islamu.
Na uroczystość żałobną pod pomnikiem ofiar holokaustu w Babim Jarze przybyli prezydenci Ukrainy i Izraela, Wiktor Juszczenko i Mosze Kacaw, a także prezydenci Chorwacji i Czarnogóry, Stipe Mesić i Filip Vujanović.
Polskę reprezentował szef kancelarii prezydenta Lecha Kaczyńskiego Aleksander Szczygło. Wśród gości był również były prezydent Aleksander Kwaśniewski.
Do tragedii w Babim Jarze doszło jesienią 1941 roku, niedługo po zajęciu Kijowa przez wojska hitlerowskie. 29 września Niemcy zebrali przebywających w mieście Żydów, po czym kazano im maszerować w kierunku wąwozu o nazwie Babi Jar.
Po dotarciu na miejsce Żydów dzielono na małe, 10-osobowe grupy i zabijano strzałami z karabinów maszynowych. W ciągu dwóch dni wymordowano w ten sposób prawie 34 tysiące ludzi. Dalsze egzekucje trwały aż do 11 października. W tym czasie zabito jeszcze ok. 17 tys. Żydów.
Na miejscu kaźni Niemcy utworzyli obóz koncentracyjny, w którym więziono m.in. Ukraińców, Polaków, Rosjan i Romów. Do 1943 roku, kiedy do Kijowa wkroczyła Armia Czerwona, w obozie tym zamordowano około 30 tysięcy osób.
Jarosław Junko