Projekty zniesienia wiz dla Polaków w Kongresie USA
Członkowie Kongresu USA wnieśli dwa projekty ustaw o zniesieniu wiz wjazdowych do USA dla Polaków. Nie jest jasne, czy mają one poparcie administracji prezydenta George'a W. Busha.
Republikańska kongresman Nancy Johnson i jej partyjny kolega John Shimkus oraz kilku kongresmanów demokratycznych przedstawili projekt legislacji, według której Polska zostałaby włączona do specjalnego programu bezwizowego ruchu turystycznego do USA, tzw. Visa Waiver Program.
Tego samego dnia demokratyczna kongresman Sheila Jackson Lee wniosła projekt ustawy, na mocy której wizy dla Polaków zostałyby zniesione warunkowo na razie na okres 18 miesięcy, a potem ewentualnie na stałe. Byłby to gest wdzięczności dla Polski za jej sojuszniczą pomoc dla USA w Iraku.
Programem ruchu bezwizowego objętych jest na razie tylko 27 krajów, w tym głównie Europy Zachodniej (plus Słowenia)
oraz kilka wysoko rozwiniętych krajów spoza tego regionu, jak Kanada, Japonia i Singapur. Ich obywatele mogą przyjechać do USA bez wizy na 90 dni w celach turystycznych lub służbowych.
O ograniczeniu programu do 27 krajów decyduje fakt, że przybysze z tych bogatych państw niezmiernie rzadko zostają w USA po wygaśnięciu wizy i nielegalnie podejmują pracę. Obywatele polscy natomiast czynią to często i dlatego wielu ubiegających się o wizę dostaje odpowiedź odmowną.
Według kryteriów ustalonych przez Departament Stanu, jeżeli odsetek takich odmów dla obywateli danego kraju - opartych głównie na podejrzeniu, że kandydat planuje nielegalną pracę - przekracza 3%, nie kwalifikuje się on do programu ruchu bezwizowego. W wypadku Polski, w 2004 r. odmów było około 20%.
Jak powiedział rzecznik pani kongresman Jackson Lee, Matt Heist, jej ustawa ma na razie poparcie tylko kilku demokratycznych członków Izby Reprezentantów.
Powiedział on też, że prezydent Bush miał przekazać przedstawicielom Ambasady RP w Waszyngtonie, że nie będzie wetował ustawy Jackson Lee, jeżeli Kongres ją uchwali.
Polscy dyplomaci informują, że administracja Busha popiera jakoby zniesienie wiz dla Polaków. Optymistyczne oznaki na ten temat pojawiły się też po rozmowach w Warszawie sekretarza stanu Condoleezzy Rice z ministrem spraw zagranicznych Adamem Danielem Rotfeldem.
Administracja USA wysyła jednak sprzeczne sygnały na temat zniesienia wiz. W poniedziałek anonimowy "przedstawiciel władz USA" powiedział agencji Reutera, że Waszyngton "nie uczyni dla Polski wyjątku" w sprawie wiz. Dał on do zrozumienia, że dopóki Polska nie będzie spełniała kryterium nie więcej niż 3% odmów, nie może liczyć na włączenie do programu ruchu bezwizowego.
Identyczne stanowisko administracja Busha prezentowała rok temu, kiedy o zniesienie wiz mocno - i bezskutecznie - zabiegał w czasie swej wizyty w Waszyngtonie prezydent Kwaśniewski.
We wtorek Kwaśniewski przybywa znowu do USA, aby następnego dnia rano (czasu lokalnego) spotkać się w Białym Domu z prezydentem Bushem. Sprawa wiz będzie prawdopodobnie jednym z tematów rozmów.
Według niektórych obserwatorów, w USA istnieje jednak obecnie nieco lepszy klimat dla zniesienia wiz niż w zeszłym roku. Jedną z przyczyn ma być rezygnacja rządu USA z kontynuowania loterii wizowej, w wyniku której wielu Polaków uzyskiwało prawo stałego pobytu w USA.
Tomasz Zalewski