Prezydentura Bronisława Komorowskiego: 23 projekty ustaw, 4 weta, 28 posiedzeń RBN

Komorowski złożył przysięgę prezydencką przed Zgromadzeniem Narodowym 6 sierpnia 2010 r. W II turze wyborów prezydenckich 4 lipca pokonał prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego, uzyskując 53,01 proc. głosów, podczas gdy jego rywal - 46,99 proc. W dniu wyboru na prezydenta Komorowski pełnił obowiązki głowy państwa, które - jako marszałek sejmu - objął po śmierci Lecha Kaczyńskiego w katastrofie smoleńskiej.

W swoim orędziu Komorowski deklarował chęć współpracy z rządem i opozycją. W czasie prezydentury kilkukrotnie organizował konsultacje z partiami politycznymi m.in. w sprawie terminu wyborów parlamentarnych, reformy emerytalnej, polityki rodzinnej, a także kwestii przystąpienia Polski do strefy euro.

Dwukrotnie powoływał premierów - w 2011 roku Donalda Tuska, a w 2014 roku - Ewę Kopacz.

Radę Ministrów na czele z premierem Tuskiem prezydent powołał 18 listopada 2011 roku. - W obliczu majestatu Polski wszyscy jesteśmy jej sługami. Sukcesy rządu to sukcesy całego społeczeństwa - mówił wtedy prezydent. Tusk w imieniu rządu przyrzekł ciężką pracę i odważne decyzje.

11 września 2014 roku prezydent przyjął dymisję rządu Tuska w związku z wyborem urzędującego premiera na szefa Rady Europejskiej. 15 września desygnował na stanowisko szefa rządu Ewę Kopacz, a 22 września - powołał rząd pod kierownictwem Kopacz. Podczas uroczystości powołania rządu Komorowski życzył Kopacz odwagi i rozwagi w podejmowaniu najważniejszych wyzwań; nowa premier obiecywała ciężką, solidną pracę i troskę o wszystkich Polaków.

Prezydent podkreślał, że priorytetami swojej prezydentury uczynił bezpieczeństwo, w tym bezpieczeństwo energetyczne, obronność oraz politykę prorodzinną.

Od zaprzysiężenia w sierpniu 2010 roku prezydent zwołał 28 posiedzeń Rady Bezpieczeństwa Narodowego. Dotyczyły m.in. szczytów NATO, bezpieczeństwa energetycznego, cyberbezpieczeństwa i sytuacji na Ukrainie. Prezydent skierował do sejmu kilka projektów, odnoszących się do szeroko rozumianej kwestii bezpieczeństwa.

W czerwcu ub.r. Komorowski zapowiedział, że chce, by poziom finansowania Polskich Sił Zbrojnych został podniesiony do 2 proc. PKB (z poziomu 1,95 proc.). We wrześniu zwołał posiedzenie RBN poświęcone tematowi bezpieczeństwa Polski w świetle rezultatów szczytu NATO w Newport, po którym poinformował, że uruchomione zostały prace nad wzmocnieniem systemu bezpieczeństwa narodowego oraz, że członkowie Rady wyrazili pełną akceptację dla zwiększenia wydatków obronnych od 2016 roku.

Prezydent podkreślał, że większe nakłady na obronność są potrzebne nie tylko ze względu na modernizację techniczną polskiej armii, ale wiążą się też z budową infrastruktury, która pozwoli w razie potrzeby przyjąć sojuszniczą pomoc. Na początku stycznia premier Kopacz zapowiedziała, że projekt ustawy podnoszącej wydatki obronne będzie gotowy w I kwartale tego roku.

5 listopada ub.r. prezydent zatwierdził Strategię Bezpieczeństwa Narodowego RP, czyli najważniejszy dokument dotyczący bezpieczeństwa i obronności państwa. Dokument - zastępujący strategię z 2007 roku - został przyjęty przez rząd 21 października. Polska wyciąga wnioski z tego, co się zmieniło na gorsze na wschód od jej granic; wzmocnienie obronności naszego kraju będzie służyło umocnieniu siły NATO - podkreślał Komorowski. - To jest istotny dokument wyznaczający zmiany i kierunki działania ważne z punktu widzenia sytuacji, w której się znaleźliśmy jako państwo, jako naród, ze względu na zmienioną sytuację w środowisku bezpieczeństwa na wschód od Polski - mówił.

Wśród inicjatyw ustawodawczych prezydenta związanych z tematyką obronności znalazła się też ustawa o cyberbezpieczeństwie, którą prezydent skierował do sejmu w czerwcu 2011 roku i - po przyjęciu przez parlament - podpisał we wrześniu tego samego roku. Ustawa pozwala na wprowadzenie stanu wojennego, wyjątkowego lub stanu klęski żywiołowej w razie zewnętrznego zagrożenia w cyberprzestrzeni.

W styczniu tego roku cyberbezpieczeństwem zajmowała się także RBN. Rada zapoznała się z projektem doktryny cyberbezpieczeństwa RP, opracowanym w Biurze Bezpieczeństwa Narodowego. 21 stycznia Biuro ogłosiło doktrynę, nad którą prace trwały rok. W dokumencie napisano m.in., że cyberprzestrzeń powinna być otwarta, a zarazem bezpieczna i chroniona; by to zapewnić potrzebne są działania instytucji państwa, sektora prywatnego i obywateli.

We wrześniu 2012 roku Komorowski skierował z kolei do Sejmu projekt nowelizacji ustawy o modernizacji i finansowaniu armii, dotyczący finansowania obrony przeciwrakietowej. Prezydent mówił wówczas, że celem projektu jest "uruchomienie finansowania priorytetu wśród priorytetów, jakim jest projekt budowy przez Polskę systemu obrony przeciwrakietowej, tak aby w ciągu 10 lat stał się on faktem na miarę polskich możliwości, potrzeb i wyzwań, które stoją przed Polską".

Ustawę poparli parlamentarzyści i w kwietniu 2013 roku została podpisana przez prezydenta. W ustawie (obowiązującej w latach 2014-2023) zapisano, że w ramach 1,95 proc. PKB, które co roku w budżecie jest zapisywane na obronność, kwoty wynikające ze wzrostu gospodarczego będą przeznaczane na wyposażenie wojska w środki obrony przeciwrakietowej i przeciwlotniczej.

W lipcu 2014 roku prezydent skierował do sejmu projekt ustawy dotyczącej kierowania obroną państwa w czasie wojny. Precyzuje on "czas wojny" i zadania osób odpowiedzialnych wówczas za kierowanie państwem. Pod koniec stycznia tego roku rząd pozytywnie zaopiniował projekt.

Po wybuchu kryzysu ukraińsko-rosyjskiego ważnym tematem stał się jego wpływ na polskie bezpieczeństwo. Komorowski czterokrotnie zwoływał posiedzenia RBN ws. Ukrainy. Pierwsze odbyło się w grudniu 2013 roku i omawiano na nim polityczno-strategiczne wnioski z kryzysu ukraińskiego. Prezydent powiedział wtedy, że wspólnie z rządem podejmie wysiłek zbudowania nowego planu działania Polski wobec Ukrainy. Kolejne - w styczniu 2014 roku - poświęcone było omówieniu strategicznych problemów polskich i europejskich relacji z Ukrainą. W lutym 2014 roku prezydent zwołał RBN, by rozmawiać o konsekwencjach kryzysu ukraińskiego dla bezpieczeństwa naszego kraju.

Po posiedzeniu Rady w marcu 2014 roku prezydent podkreślał, że rolą Polski jest konsekwentne wskazywanie na złamanie prawa międzynarodowego przez Rosję i takie działanie, by Zachód reagował jak najmocniej wobec narastającego kryzysu rosyjsko-ukraińskiego na Krymie. Podkreślał jednocześnie uznał, że Polska jest krajem bezpiecznym.

W kwietniu 2014 roku zebrała się Rada Gabinetowa, czyli rząd pod przewodnictwem prezydenta; tematem była modernizacja Ukrainy.

Jednym z priorytetów prezydentury Komorowski uczynił także politykę prorodzinną, tworząc program "Dobry Klimat dla Rodziny". - Polacy chcą mieć dzieci. Z badań wynika jednak, że powszechnie mają mniej dzieci, niż pragną, niż planowali, a czasami wręcz rezygnują z rodzicielstwa. Musimy zrozumieć, na jakie trudności i problemy napotykają rodzice we współczesnej Polsce i jakie są źródła ich negatywnych doświadczeń - podkreślał prezydent. Przekonywał, że "pokonanie kryzysu demograficznego jest jednym z najważniejszych zadań, jakie stoją przed nami".

Wśród 44 rekomendacji, które przedstawił prezydent znalazły się: upowszechnienie Kart Dużych Rodzin, wzmocnienie samodzielności mieszkaniowej młodych rodzin, przyjazna rodzicom organizacja czasu pracy oraz większa dostępność do miejsc edukacji i opieki dla dzieci do 12 roku życia.

Ponadto pod patronatem pary prezydenckiej organizowane są dwa konkursy z cyklu "Dobry Klimat dla Rodziny" - w jednym biorą udział samorządy, a w drugim - przedsiębiorcy.

Kancelaria Prezydenta przygotowała projekt ustawy rodzinnej, który zakłada zmiany w Kodeksie pracy dające możliwość łączenia urlopu rodzicielskiego z pracą w niepełnym wymiarze czasu aż do 64 tygodni. Zgodnie z projektem pracodawca miałby obowiązek zaakceptować wniosek pracownika np. o zmniejszenie wymiaru czasu pracy, ruchomy czy indywidualny czas pracy oraz skrócony tydzień pracy - chyba że nie pozwalają mu na to organizacja pracy i rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. Projekt mówi również o niedyskryminacji w pracy ze względu na obowiązki rodzinne.

Propozycja prezydencka ma ponadto uelastycznić urlopy rodzicielskie. Projekt jest obecnie w konsultacjach społecznych. Być może w drugiej połowie lutego trafi do Sejmu.

Komorowski wspierał także inicjatywę wprowadzania Kart Dużej Rodziny, zarówno na poziomie samorządów jak i ogólnopolskiej. Para prezydencka patronuje obchodom Międzynarodowego Dnia Rodziny.

Po ubiegłorocznych wyborach samorządowych i kłopotach z systemem informatycznym, które opóźniły podanie do publicznej wiadomości wyników I tury, prezydent skierował do sejmu projekt zmian w Kodeksie wyborczym. Przewiduje on 9-letnią kadencję członków PKW, możliwość rejestracji pracy obwodowych komisji wyborczych przez mężów zaufania oraz przezroczyste urny wyborcze.

Wśród innych propozycji Komorowskiego z końca 2014 roku znalazły się nowela ordynacji podatkowej mówiąca o tym, że wątpliwości powinny być rozstrzygane na korzyść podatnika, Prawo o stowarzyszeniach - które ma ułatwić rejestrowanie i funkcjonowanie stowarzyszeń, a także projekt ustawy, której celem jest umożliwienie ekshumacji i godnego pochówku ofiar terroru komunistycznego z lat 1944-56 - co pozwoli zakończyć ich poszukiwania na stołecznej Łączce.

W trakcie kadencji prezydent dwukrotnie występował w inicjatywami ustawodawczymi w związku z zamieszkami w Święto Niepodległości. W listopadzie 2011 roku Komorowski skierował do sejmu projekt zmian w prawie o zgromadzeniach, mówiący o możliwości zakazania organizacji dwóch lub więcej zgromadzeń w tym samym miejscu lub czasie, jeżeli może to doprowadzić do naruszenia porządku publicznego oraz o zakazie zasłaniania twarzy podczas demonstracji publicznych. Zakaz zasłaniania twarzy został usunięty w trakcie prac w parlamencie ze względu na wątpliwości co do jego konstytucyjności, a przepisy o organizacji dwóch lub więcej zgromadzeń zostały zakwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny.

Do pomysłu zakazu zakrywania twarzy prezydent wrócił w 2013 roku, po kolejnych zamieszkach 11 listopada. Prezydencki projekt wprowadzający "zakaz uczestnictwa w zgromadzeniach osób, których identyfikacja z powodu ubioru, nakrycia twarzy, lub zmiany ich wyglądu, jest niemożliwa" po pierwszym czytaniu w sejmie w styczniu 2014 roku trafił do dalszych prac w sejmowej komisji. W listopadzie ubiegłego roku prezydent zaapelował do marszałków sejmu i senatu ws. przyspieszenia prac nad projektem.

W 2013 roku Komorowski zgłosił projekt zmian w ustawie o ustroju sądów powszechnych, pozwalający ministrowi sprawiedliwości na przywrócenie sądów rejonowych na podstawie obiektywnych kryteriów. Poinformował wtedy jednocześnie o zawetowaniu uchwalonej przez sejm obywatelskiej ustawy o okręgach sądowych, która - jak mówił - miała wewnętrzne wady i sprzeczności. Projekty ws. sądów były efektem reformy byłego ministra sprawiedliwości Jarosława Gowina, zgodnie z którą 79 najmniejszych sądów rejonowych o limicie etatów do dziewięciu sędziów stało się wydziałami zamiejscowymi większych jednostek. Prezydencki projekt pozwalający na przywrócenie sądów znalazł poparcie parlamentu.

Wśród inicjatyw prezydenta znalazły się też projekt ustawy samorządowej zakładający, że referenda lokalne byłyby ważne bez względu na frekwencję. Wyjątkiem byłoby referendum ws. odwołania władz - tu projekt zaostrza zasady. Pierwsze czytanie propozycji odbyło się we wrześniu 2013 roku.

W 2013 roku prezydent skierował też do sejmu projekty ustaw dotyczących sądownictwa - nowej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, nowelizacji ustaw o Sądzie Najwyższym i o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Prezydent mówił, że ich celem jest uproszczenie procedur i danie sądom możliwości podejmowania decyzji w rozstrzygających kwestiach bez odsyłania obywateli do urzędów. Nowelę o Sądzie Najwyższym prezydent podpisał - po uchwaleniu przez parlament - w sierpniu 2014 roku.

Prezydent skierował do sejmu również projekt ustawy krajobrazowej, nakładający obowiązek sporządzania przez samorząd wojewódzki audytu krajobrazowego. Ppierwsze czytanie projektu w sejmie odbyło się w lipcu 2013 roku.

W poprzedniej kadencji parlamentu prezydent przedstawił projekt nowelizacji konstytucji dotyczący relacji Polski z UE, którego jednak ostatecznie nie udało się uchwalić. Prezydent chciał, by do konstytucji wprowadzono nowy rozdział, dotyczący roli Polski w UE. Prezydent skierował też do sejmu w poprzedniej kadencji m.in. projekt dot. emerytur i rent z FUS, który znalazł akceptację parlamentu.

Komorowski czterokrotnie skorzystał z przysługującego mu prawa weta. Zgłosił je wobec ustawy o Akademii Lotniczej w Dęblinie (zostało podtrzymane przez posłów) i ustawy o nasiennictwie. Weto wobec tej ustawy, z uwagi na zasadę dyskontynuacji, nie zostało rozpatrzone przez Sejm obecnej kadencji. W 2012 r. prezydent skierował do sejmu własny projekt ustawy o nasiennictwie. Powtarzał on większość podstawowych zapisów zawetowanej ustawy, ale utrzymał zakaz wpisu do rejestru odmian roślin genetycznie modyfikowanych.

W czerwcu 2013 roku Komorowski zawetował obywatelską ustawę o okręgach sądowych sądów powszechnych. Miała ona przywrócić sądy rejonowe zniesione rozporządzeniem ministra sprawiedliwości Jarosława Gowina. Sejm podtrzymał to weto. Prezydent, ogłaszając decyzję o wecie, przedstawił własną propozycję projektu zmian w Prawie o ustroju sądów powszechnych.

W lipcu 2014 roku prezydent zawetował nowelizację ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, likwidującą nadzór resortu rolnictwa nad odrolnianiem najbardziej żyznych gruntów. Komorowski ocenił, że nowelizacja zagrażałaby ładowi przestrzennemu i mogłaby prowadzić do degradacji krajobrazu. Sejm poparł prezydenckie weto.

W styczniu 2011 roku Komorowski skierował do TK wniosek o zbadanie zgodności z konstytucją ustawy o racjonalizacji zatrudnienia w administracji państwowej, która zakłada zwolnienie 10 proc. pracowników w latach 2011-13. Przepisy zakładały zwolnienie w ramach oszczędności budżetowych 10 proc. pracowników administracji publicznej. Trybunał orzekł później, że ustawa nie może wejść w życie.

Do TK skierowana została także ustawa wprowadzająca kwotową waloryzację emerytur i rent. Wprowadzała ona na 2012 rok waloryzację kwotową emerytur i rent o 71 zł.

Komorowski podpisał i skierował do Trybunału w trybie kontroli następczej także specustawę drogową. Wnioskował, by zbadać, czy ustawa nie dyskryminuje niektórych firm. Zgodnie z orzeczeniem TK, specustawa powinna objąć dużych podwykonawców i w tym zakresie była sprzeczna z konstytucją. Za niekonstytucyjny uznał też przepis dot. wykonawców upadłych przed wejściem w życie ustawy.

Do TK z inicjatywy Komorowskiego trafiła również nowelizacja ustawy o przygotowaniu piłkarskich mistrzostw Europy Euro 2012, która zakładała wydłużenie możliwości stosowania procedur wywłaszczeniowych. Według kancelarii prezydenta mogła ona ograniczać konstytucyjne zasady dotyczące prawa własności i zaufania obywatela do państwa oraz naruszać zasadę, że prawo nie działa wstecz. Trybunał orzekł później, że nowelizacja nie wejdzie w życie.

Komorowski zdecydował się także skierować do TK nowelę ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Była ona efektem wyroku Trybunału z kwietnia 2012 roku, który uznał dotychczasowe zasady ustalania wysokości opłat za pobyt w izbach wytrzeźwień za niezgodne z ustawą zasadniczą.

W trybie kontroli następczej do TK trafiła ponadto nowelizacja ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. Trybunał miał zbadać przepisy dotyczące trybu przejmowania kas przez banki i likwidacji kas.

Prezydent podjął również decyzję o skierowaniu do Trybunału nowelizacji ustawy o drogach publicznych. Nowela przewidywała m.in., że dawne drogi krajowe zastępowane przez drogi ekspresowe czy obwodnice nie będą otrzymywać jak dotychczas kategorii drogi gminnej, a będą zaliczane do dróg wojewódzkich.

Tak samo Komorowski postąpił z ustawa o leczeniu w ośrodku zamkniętym sprawców najgroźniejszych zbrodni po odbyciu przez nich kar, która dotyczy m.in. postępowania wobec sprawców najcięższych przestępstw skazanych w czasach PRL na karę śmierci. Na mocy amnestii w 1989 r. zamieniono tym osobom wyroki śmierci na 25 lat (w kodeksie karnym nie funkcjonowała wówczas kara dożywocia).

Do TK trafiła na wniosek prezydenta także ustawa o zmianach w systemie OFE, by zbadać m.in. kwestię własności środków zgromadzonych w funduszach, zakaz inwestycji w obligacje czy nakaz inwestowania w akcje.

Ustawa o zmianach w systemie emerytalnym przewidywała, że przyszli emeryci będą mogli decydować, czy nadal chcą przekazywać część składki do OFE, czy też jej całość do ZUS. Z OFE do ZUS mają zostać przeniesione obligacje Skarbu Państwa. W te papiery, jak i w inne instrumenty dłużne gwarantowane przez Skarb Państwa, OFE nie będą mogły już inwestować. Ustawa wprowadziła minimalny poziom inwestycji OFE w akcje. Będzie on wynosił 75 proc. do końca 2014 r., 55 proc. do końca 2015 r., 35 proc. do końca 2016 r. i 15 proc. do końca 2017 r.

W trakcie swej kadencji prezydent oznaczył Orderem Orła Białego m.in. byłych premierów Hannę Suchocką i Jana Krzysztofa Bieleckiego, Wisławę Szymborską, Andrzeja Wajdę, Zbigniewa Romaszewskiego, Andrzeja Wielowieyskiego, Adama Michnika, abp. Tadeusza Gocłowskiego i bp. Alojzego Orszulika.

Komorowski przyznawał także polskie obywatelstwo, m.in. wietnamskiej opozycjonistce i działaczce na rzecz praw człowieka Ton Van Anh, która prawie 20 lat przebywa w Polsce i działa na rzecz demokratycznych struktur w Wietnamie. Wśród osób, którym przyznano polskie obywatelstwo są także sportowcy, jak bokserka Aleksandra Rutkowski z Ukrainy czy kompozytor Igor Jankowski z Białorusi.

Prezydent w 2011 r. zaangażował się w negocjacje dot. rządowej reformy emerytalnej. Spotykał się z klubami parlamentarnymi, z szefami NSZZ "S" i OPZZ. 1 czerwca 2012 r. podpisał ustawę wydłużającą wiek emerytalny do 67. roku życia dla kobiet i mężczyzn, podkreślając jednak, że zmiany w systemie emerytalnym nie kończą prac nad systemem polityki społecznej.

W lutym 2012 r. Komorowski zaangażował się w sprawę ACTA, międzynarodowej umowy handlowej o zwalczaniu handlu artykułami podrabianymi. Treść tej umowy i brak konsultacji wywołały protesty internautów i ataki na strony internetowe urzędów państwowych. Komorowski zorganizował spotkanie w tej sprawie; podkreślał, że nie jest w stanie ocenić, czy umowa ACTA jest dopuszczalna.

Komorowski zaproponował też m.in. zapisanie w ustawie obowiązku umieszczania godła narodowego na strojach polskich reprezentacji. Była to reakcja na decyzję PZPN, który chciał, by polscy piłkarze podczas Euro 2012 wystąpili w strojach bez tradycyjnej naszywki z orłem. Ten pomysł PZPN wywołał oburzenie wśród kibiców.

Według styczniowego sondażu CBOS prezydent pozostaje liderem rankingu zaufania do polityków, ufa mu 78 proc. ankietowanych - wynika z sondażu CBOS. Zaufanie do Komorowskiego od grudnia 2014 r. zwiększyło się o 2 punkty proc. i wyniosło w styczniu 78 proc. Prezydent budzi nieufność 10 proc. ankietowanych, co oznacza wzrost od grudnia o 1 punkt proc.