Prezydent Kaczyński z wizytą na Litwie

Prezydenci trzech państw bałtyckich spotykają się co najmniej raz w roku. Na tegoroczne spotkanie przywódcy Litwy - Valdas Adamkus, Łotwy - Vaira Vike-Freiberga i Estonii - Toomas Hendrik Ilves zaprosili także polskiego prezydenta.

Prezydenta Kaczyńskiego powitał w Wilnie nie - zgodnie z protokołem dyplomatycznym - ambasador RP Janusz Skolimowski, lecz radca polskiej ambasady Paweł Cieplak.

Jak tłumaczył wcześniej dziennikarzom prezydencki minister odpowiedzialny za sprawy międzynarodowe Andrzej Krawczyk, ambasador Skolimowski nie będzie brał udziału w żadnym punkcie wizyty prezydenta, gdyż jest na urlopie. Jego sprawa, jego kontakty, jego działalność są w tej chwili analizowane. Musimy poczekać kilka, kilkanaście dni, aż kierownictwo MSZ zbada te sprawy jak można najbardziej wnikliwie i rzetelnie. Wówczas będą podjęte decyzje - powiedział Krawczyk.

Sprawa dotyczy opisanej przez ambasadora Skolimowskiego w sobotnim "Dzienniku" jego znajomości z Edwardem Mazurem, podejrzewanym o zlecenie zabójstwa gen. Papały. Szef Kancelarii Prezydenta Aleksander Szczygło powiedział z sobotę PAP, że jeżeli potwierdzą się doniesienia dotyczące znajomości ambasadora z Mazurem, wydaje się bardzo prawdopodobne, że uniemożliwi mu to dalsze sprawowanie funkcji.

Minister Krawczyk poinformował, że udział Lecha Kaczyńskiego w szczycie państw bałtyckich stanowi "podkreślenie zacieśniających się kontaktów z Polską i wagi, jaką kraje bałtyckie przywiązują do tych kontaktów".

Tematyka spotkania ma dotyczyć współpracy regionalnej, zaplanowanego na koniec listopada szczytu NATO w Rydze, kwestii bezpieczeństwa oraz mostu energetycznego między krajami bałtyckimi, Polską i dalej - Europą Zachodnią.

Pod koniec września w Warszawie przedstawiciele ministerstw gospodarki Polski i Litwy podpisali dokument, na mocy którego między naszymi krajami powstanie tzw. most energetyczny, czyli połączenie systemów energetycznych obu państw.

Rozmowy prezydentów Polski, Litwy, Łotwy i Estonii mają obejmować także zagadnienia komunikacyjne, m.in. dokończenie budowy drogi Via Baltica (łączącej Polskę z Finlandią) oraz Rail Baltica - linii kolejowej na tej samej trasie.

Planowane jest też podpisanie wspólnej deklaracji, która - jak powiedział Krawczyk - "z jednej strony będzie mówiła o woli współpracy krajów regionu bałtyckiego w coraz bardziej jednoczącej się Europie, a z drugiej będzie wyrazem zainteresowania rozszerzaniem przemian demokratycznych w Gruzji i na Białorusi".

Poza spotkaniem plenarnym z przywódcami Litwy, Łotwy i Estonii, Lech Kaczyński będzie z każdym z nich rozmawiał w cztery oczy. Celem tych rozmów - jak mówił Krawczyk - będzie uzupełnienie tematów poruszonych na szerszym forum.

Podczas niedzielnej kolacji prezydentów Polski i Litwy ma zostać omówiona sprawa zakupu przez PKN Orlen akcji litewskiej rafinerii w Możejkach (Mażeikiu Nafta).

Na przełomie maja i czerwca PKN Orlen zawarł umowę kupna 53,7 proc. akcji Możejek, należących do upadającego rosyjskiego koncernu Jukos, za 1,49 mld USD oraz umowę nabycia od rządu Litwy 30,66 proc. akcji rafinerii za 852 mln USD. Do zamknięcia transakcji potrzebna jest zgoda Komisji Europejskiej, która zostanie wydana prawdopodobnie 7 listopada.

Nieoficjalnie wiadomo, że większościowy udziałowiec rafinerii w Możejkach - Yukos International UK - zaproponował wymianę rady nadzorczej przedsiębiorstwa, twierdząc, że prezes koncernu Paul Nelson English sprzyja PKN Orlen.

Rozmowa Lecha Kaczyńskiego z Valdasem Adamkusem ma dotyczyć także problemów Polaków na Litwie - m.in. pisowni polskich nazwisk, kwestii zwrotu nieruchomości Polakom na Wileńszczyźnie i sytuacji polskiego szkolnictwa w tym kraju.

Na Litwie mieszka około 250 tys. naszych rodaków (głównie na Wileńszczyźnie), którzy stanowią 6,7 proc. mieszkańców kraju. Działa tam około 120 szkół, w którym język polski jest językiem nauczania.

Prezydentowi towarzyszy w Wilnie minister spraw zagranicznych Anna Fotyga oraz delegacja PKN Orlen.

Krzysztof Mackiewicz