Polska przyznała status pokrzywdzonego więźniowi CIA

Osoba ze statusem poszkodowanego ma dostęp do akt śledztwa i może składać wnioski dowodowe.

Pokrzywdzony

Decyzja Prokuratury Apelacyjnej w Warszawie jest efektem wniosku mec. Mikołaja Pietrzaka, który we wrześniu złożył do prokuratury wniosek o "ukaranie winnych przetrzymywania i torturowania Saudyjczyka". Adwokat przyznał, że prawo nie przewiduje oddzielnej decyzji prokuratury o nadaniu statusu pokrzywdzonego.

- Dostałem zapewnienie prokuratora prowadzącego postępowanie, że mój klient będzie traktowany jako pokrzywdzony w sprawie - powiedział mec. Pietrzak.

Szef wydziału prowadzącego sprawę prok. Robert Majewski wyjaśnił, że nadanie statusu pokrzywdzonego następuje "niejako automatycznie", gdy dana ofiara przestępstwa jest przesłuchiwana i dostaje od prokuratora druk o możliwości skorzystania z praw pokrzywdzonego. Prokurator nie zaprzeczył, że Saudyjczyk będzie miał ten status, ale dodał, że nie nastąpi to przed przetłumaczeniem na język polski dokumentów sprawy.

Prok. Majewski przyznał, że pokrzywdzony ma dostęp także i do niejawnych akt śledztwa, ale zapoznanie z nimi następuje pod rygorami odpowiedzialności za ujawnienie tajemnicy.

Część większego śledztwa

Śledztwo w sprawie podejrzenia popełnienia przestępstwa przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych, w związku z domniemaną działalnością tajnego ośrodka CIA na terenie Polski, Prokuratura Apelacyjna w Warszawie prowadzi od dwóch lat. Prokurator postanowił, że sprawa Saudyjczyka zostanie rozpoznana w ramach tego śledztwa, a nie w odrębnym postępowaniu.

Zdaniem mec. Pietrzaka wiele wskazuje na to, że na terenie tego ośrodka al-Nashiri był przetrzymywany i poddawany torturom. - Jestem zadowolony z decyzji prokuratora o dopuszczeniu al-Nashiriego do śledztwa w charakterze pokrzywdzonego - dodał. Podkreślił, że wraz z amerykańskimi obrońcami Saudyjczyka pracuje nad kolejnymi wnioskami.

Atak na amerykański okręt

Al-Nashiri przetrzymywany jest przez władze amerykańskie w związku z podejrzeniem udziału w ataku na okręt USS Cole w Jemenie w 2000 r. Postawione mu zarzuty wycofano, ale nadal przebywa on w amerykańskiej bazie Gauntanamo na Kubie.

Warszawska prokuratura apelacyjna od sierpnia 2008 r. bada, czy była zgoda polskich władz na stworzenie w Polsce tajnych więzień CIA i czy ktoś z polskich władz nie przekroczył uprawnień, rezygnując z suwerenności RP nad częścią terytorium Polski i godząc się w ten sposób na tortury. Postępowanie jest niejawne; nie są ujawniane żadne szczegóły. W 2009 r. prokuratura przyznała tylko, że śledczy potwierdzili "kilkanaście lotów na lotnisko w Szymanach".

Pozaregulaminowe tortury

Na początku września agencja AP podała, że funkcjonariusz CIA torturował więźnia w tajnym więzieniu CIA w Polsce. Oficer CIA o imieniu Albert i jego przełożony Mike mieli używać niesankcjonowanych wewnętrznymi regulaminami brutalnych metod przesłuchań wobec więźnia Abda al-Rahima al-Nashiriego. Był on podejrzany o współudział w ataku na amerykański okręt USS Cole w Jemenie w 2000 r. Według AP, schwytano go w Dubaju dwa lata później, przewieziono do aresztu w Afganistanie i w Tajlandii, a 5 grudnia 2002 r. do tajnego więzienia w Polsce - zaledwie kilka dni po jego otwarciu.

Według raportu inspektora generalnego CIA - na który powołuje się AP - Albert miał symulować egzekucję więźnia, który był skuty i miał nałożony na głowę kaptur. Zbliżał też do nakrytej kapturem głowy więźnia uruchomioną wiertarkę elektryczną, chociaż bez wiertła. Zdaniem AP Albert i Mike zostali ukarani naganą, ale władze odmówiły wyciągania dalszych konsekwencji.

Warszawska prokuratura nie wykluczyła zwrócenia się z wnioskiem do USA o przekazanie raportu CIA.