Polacy na Litwie się rusyfikują

Wyniki badań przedstawiono w Wilnie na odbywającej się tu na Uniwersytecie Wileńskim konferencji lingwistów poświęconej językoznawstwu użytkowemu. Naukowcy z estońskiej uczelni przedstawili na konferencji wyniki badań poświęconych używaniu języków przez mniejszości narodowe w krajach bałtyckich.

Z badań tych wynika, że zarówno Litwini, jak i litewscy Rosjanie w domu, ale też w swoim towarzystwie i życiu publicznym i zawodowym najczęściej używają języków ojczystych - Litwini litewskiego, Rosjanie rosyjskiego. Tymczasem zaskakują wyniki dotyczące polskiej mniejszości. Ustalono bowiem, że na co dzień większość litewskich Polaków rezygnuje z języka polskiego na rzecz litewskiego oraz rosyjskiego.

Jak wynika z badań, ponad 60% litewskich Polaków używa języka litewskiego w życiu publicznym, na przykład w sklepach, czy na ulicy. Z kolei w rozmowach z przyjaciółmi i kolegami po litewski język używa 31% Polaków na Litwie, zaś 29% z nich używa języka rosyjskiego.

Jeszcze więcej litewskich Polaków sięga po rosyjską prasę (48%), słucha rosyjskich rozgłośni radiowych (43%). Znaczny odsetek Polaków na Litwie rozmawia też po rosyjsku na zakupach, czy z osobami nieznajomymi na ulicy. Co więcej, aż 23% przedstawicieli polskiej mniejszości na Litwie po rosyjsku rozmawia również w domu, a prawie 20% regularnie odwiedza rosyjskie imprezy kulturalne.

Tymczasem Litwini oraz Rosjanie na Litwie są konserwatywni i w domu oraz w życiu społecznym używają najczęściej języków ojczystych - wynika z badań estońskich naukowców. Tak na przykład, ponad 90% Litwinów używa języka litewskiego zarówno w domu, jak też w życiu publicznym. Litwini najczęściej też czytają litewskie gazety, słuchają litewskich rozgłośni radiowych oraz oglądają litewskie telewizje.

Podobna tendencja zachowuje się w rosyjskim społeczeństwie na Litwie. Aż 86% litewskich Rosjan rozmawia w domu w języku ojczystym. Nieco mniej - 63% Rosjan rozmawia po rosyjsku również w swoim towarzystwie i z kolegami. Litewscy Rosjanie w swojej większości wolą też oglądać telewizję w języku ojczystym (68%), słuchać rosyjskiego radia (53%) oraz czytać prasę po rosyjsku (65%).

Prawie połowa Rosjan na Litwie udziela się w rosyjskich imprezach kulturalnych, a prawie 30% z nich aktywnie też uczęszcza do rosyjskich grup artystycznych. Ciekawym faktem, wynikającym z estońskich badań, jest to, że zdecydowana większość litewskich Rosjan opowiada się za tym, żeby język rosyjski został drugim językiem urzędowym na Litwie, zaś prawie 20% Litwinów poparłaby ewentualnie taką decyzję, bądź byłaby raczej na "tak" niż na "nie".

Badania zostały przeprowadzone na reprezentatywnej grupie 900 osób – 230 Rosjan, 270 Polaków, 400 Litwinów z Wilna i Wileńszczyzny, Wisagini, Kowna i Kłajpedy.

Litwa liczy około 3,4 mln. mieszkańców. Polacy na Litwie są najliczniejszą mniejszością narodową. Oficjalnie podaje się, że jest ich około 230 tys. Tymczasem polskie organizacje twierdzą, że polska mniejszość na Litwie stanowi ponad 300 tys. osób.

Rosjanie są drugą największą mniejszością narodową i stanowią niespełna 6% litewskiego społeczeństwa. Najwięcej Polaków i Rosjan mieszka w Wilnie i okolicach, Wisagini i Kłajpedzie. W Wilnie Polacy stanowią około 20% mieszkańców, tymczasem w rejonie wileńskim polska mniejszość stanowi ponad 60% a w rejonie solecznickim ponad 80% mieszkańców.

Stanisław Tarasiewicz