Partnerzy z UE narzucają Austrii system tranzytu przez Alpy

Według dyplomatów unijnych system pozwoli na prawie swobodny przejazd przez Austrię większości unijnych, w tym polskich, ciężarówek z wyjątkiem ok. 20% najbardziej przestarzałych i emitujących duże ilości tlenków azotu w gazach spalinowych.

Decyzję w tej sprawie zatwierdzili ostatecznie obradujący w Brukseli unijni ministrowie ochrony środowiska wbrew protestom swojego austriackiego kolegi Huberta Gorbacha z populistycznej partii "wolnościowców" Joerga Haidera.

Przewodniczące Unii Włochy nie dopuściły do głosowania, konstatując, że zdecydowana większość Piętnastki jest zadowolona z kompromisu wynegocjowanego wcześniej z Parlamentem Europejskim. Decyzje w tej dziedzinie zapadają w Unii tzw. kwalifikowaną większością głosów.

Wiedeń wywalczył prawo do ograniczenia podstawowych swobód jednolitego rynku unijnego (przepływu towarów i usług), żeby do 2003 r. zredukować ilość tlenków azotu emitowanych przez ciężarówki o 60% w stosunku do 1991 r. System "ekopunktów" zapisano w Traktacie Akcesyjnym Austrii, ale tylko jako rozwiązanie przejściowe.

Cel nie został w pełni osiągnięty w planowanym terminie, więc partnerzy przystali na utrzymanie w mocy ograniczeń, ale w złagodzonej formie. Większość podzieliła opinię Komisji Europejskiej, że wystarczą mniej surowe restrykcje.

Wiceminister ochrony środowiska Krzysztof Szamałek, który reprezentował Polskę, zapewnił dziennikarzy, że polskie ciężarówki przewożące towary na trasach międzynarodowych należą do mniej zanieczyszczających i albo będą korzystały z pełnej swobody przejazdu, albo skorzystają z przysługujących Polsce "ekopunktów".

Poniedziałkowa decyzja utrzymuje w mocy przynajmniej na przyszły rok system umownych "ekopunktów" zużywanych przez ciężarówki. Każda z nich wykorzystuje określoną liczbę "ekopunktów" z malejącego co roku limitu przyznanego państwu, w którym została zarejestrowana.

Zgodnie z nowymi regułami najbardziej "przyjazne" środowisku ciężarówki, zużywające do 5 ekopunktów, będą przejeżdżać przez Austrię bez ograniczeń, a zakaz tranzytu obejmie te, które zużywałyby ponad 8 ekopunktów. Pozostałe będą przepuszczane, do wyczerpania się puli ekopunktów przysługującej danemu państwu.

Nowy system ma obowiązywać do czasu uzgodnienia przez rządy unijne nowego systemu eurowiniet, zaproponowanego w tym roku przez Komisję Europejską. Nie wiadomo jednak, jak szybko uda się osiągnąć kompromis w tej kontrowersyjnej sprawie.

Tymczasem austriaccy obrońcy środowiska grożą blokadami tranzytu przez Alpy wiosną 2004 r., a więc akurat w momencie, kiedy do Unii będą przystępowały nowe państwa członkowskie, w tym Polska i graniczące z Austrią Czechy, Słowacja, Słowenia i Węgry.

Austriacy obawiają się, że poszerzenie Unii spowoduje nasilenie i tak natężonego tranzytu między Europą Północną a Południową, a przy tym zwielokrotni ruch ciężarówek przez Austrię na linii Wschód-Zachód.