Parlament Niemiec rozwiązany

Prezydent poinformował o swej decyzji wieczorem w przemówieniu wyemitowanym po głównym wydaniu wiadomości przez pierwszy program telewizji publicznej ARD.

* Posłuchaj relacji Wojtka Hernesa, korespondenta Radia ZET w w Berlinie*

Doszedłem do wniosku, że przeprowadzenie nowych wyborów właśnie teraz będzie najlepiej służyło pomyślności naszego narodu. Uważam za słuszne, żeby w obecnej sytuacji dać demokratycznemu suwerenowi - narodowi okazję do rozstrzygnięcia o przyszłej polityce naszego kraju - powiedział prezydent.

Rozwiązując Bundestag, prezydent po trzytygodniowym namyśle przychylił się do wniosku szefa rządu o skrócenie o rok upływającej jesienią 2006 r. kadencji parlamentu.

Schroeder przegrał umyślnie 1 lipca w parlamencie głosowanie nad wotum zaufania, aby umożliwić wcześniejsze rozwiązanie Bundestagu. W tym celu kanclerz polecił swemu klubowi parlamentarnemu SPD oraz deputowanym koalicyjnej partii - Zielonych wstrzymanie się od głosu.

Porażka w głosowaniu była konstytucyjnym warunkiem wdrożenia przez prezydenta procedury rozwiązania parlamentu. Konstytucja nie daje Bundestagowi prawa do samorozwiązania się. W dotychczasowej historii RFN do przedterminowego rozwiązania Bundestagu doszło tylko dwa razy - w 1972 i 1983 r.

Poseł Zielonych Werner Schulz zapowiedział zaskarżenie decyzji prezydenta do Federalnego Trybunału Konstytucyjnego. Jego zdaniem, koalicja SPD-Zieloni dysponuje w rzeczywistości parlamentarną większością, zaś porażka w głosowaniu nad wotum zaufania nastąpiła w wyniku "manipulacji" ze strony Schroedera, co jest niezgodne z konstytucją. Stanowisko Schulza popiera kilku innych deputowanych oraz przedstawiciele kilku mniejszych partii. Jeżeli sędziowie uznają postępowanie kanclerza za niezgodne z prawem, będzie on musiał rządzić jeszcze przez rok, aż do końca kadencji. Komentator ARD ocenił, że Trybunał może wydać orzeczenie do końca sierpnia. Schroeder uzasadnia swoją decyzję utratą poparcia zarówno w parlamencie, jak i w SPD dla swej polityki reform społecznych i gospodarczych - tzw. Agendy 2010. Bezpośrednim impulsem do starania się o przyspieszenie wyborów była klęska socjaldemokratów 22 maja w wyborach lokalnych w Nadrenii Północnej-Westfalii.

Lewicowe skrzydło SPD, a także niektórzy politycy Zielonych ostro protestowali przeciwko wdrożonej na początku tego roku reformie rynku pracy wprowadzającej m.in. ograniczenia świadczeń dla bezrobotnych. W przemówieniu w Bundestagu 1 lipca kanclerz wyjaśnił, że chce uzyskać od wyborców nowy mandat na kontynuowanie rozpoczętych reform, koniecznych wobec wyzwań globalizacji i procesu starzenia się niemieckiego społeczeństwa.

Wszystkie reprezentowane w Bundestagu partie polityczne oraz zdecydowana większość obywateli Niemiec popiera decyzję o skróceniu kadencji parlamentu i nowych wyborach. W najnowszym sondażu telewizji ARD za takim rozwiązaniem opowiedziało się 78% ankietowanych, a tylko 15% przeciw.

Aktualne sondaże dają koalicji partii mieszczańskich - chadeckich CDU/CSU i liberalnej FDP zdecydowaną przewagę nad koalicją rządową SPD-Zieloni. Chadecy i liberałowie mogą obecnie liczyć na zdobycie absolutnej większości w nowym parlamencie i utworzenie rządu pod kierownictwem Angeli Merkel. Szyki może im jednak pokrzyżować nowa lewica, dla której poparcie od kilku tygodni stale rośnie. "Partia Lewicy" - sojusz postkomunistycznej PDS z byłymi działaczami SPD z Niemiec Zachodnich może liczyć na ponad 10% głosów.

Dobry wynik nowej lewicy w jesiennych wyborach może uniemożliwić utworzenie rządu CDU/CSU-FDP. W takiej sytuacji konieczne będzie stworzenie koalicji rządowej przez dwa największe ugrupowania - chadeków i socjaldemokratów lub, co wydaje się mniej prawdopodobne, nawiązanie współpracy SPD i Zielonych z "Partią Lewicy".

Jacek Lepiarz