Osiem miesięcy szli do Syrii. Anna Alboth: wzywamy uchodźców do Europy

Anna Alboth, organizatorka marszu, jest Polką mieszkającą w Niemczech. Marsz miał zwrócić uwagę świata na krwawą wojnę w Syrii i cywili, którzy na niej giną. Rozpoczął się w grudniu w Berlinie, a zakończył w sierpniu na syryjskiej granicy.

Anna Alboth: Ekstremalne warunki, pod każdym względem. Przez całą dobę, siedem dni w tygodniu, szliśmy w grupie obcych sobie ludzi. Czasem były to osoby, z którymi nie łączyło nas nic, poza marzeniem o pokoju w Syrii. Pojawiały się konflikty pomiędzy uczestnikami. Fizycznie też nie było łatwo. Przechodziliśmy nawet 40 kilometrów dziennie. Czasem przy -16 stopniach, czasem +40. Poza tym niepewność, bo nigdy nie wiedzieliśmy, gdzie będziemy spać. Ten marsz codziennie był skazany na porażkę. Dla mnie to cud, że cały czas szliśmy.

Marsz dla Aleppo w Czechach. (Facebook.com, Fot: Janusz Ratecki)

Pięć osób. Myślałam, że marsz będzie taką sztafetą - ktoś idzie tydzień, ktoś trzy dni. Ale pięć osób oddało osiem miesięcy swojego życia temu przedsięwzięciu. Wiele innych szło przez miesiąc lub dwa.

Na początku, w Niemczech, było nas dużo. Czuliśmy moc. W Czechach bywało ciężko, ludzie na ulicach pokazywali swoje antyuchodźcze podejście. Ale tam czuliśmy misję, szczególnie na spotkaniach w szkołach, z dzieciakami. W Austrii Syryjczycy mocno wsparli marsz, to było dla nas ważne. W Bośni, a szczególnie w Sarajewie, spotkaliśmy ludzi, którzy dobrze wiedzą, co oznacza oblężenie miasta. Ich reakcje były poruszające. Na greckich wyspach, Lesbos, Chios i Samos, dołączyli do nas uchodźcy z przepełnionych obozów. Te chwile były trudne i piękne.

Anna Alboth, organizatorka marszu. (Facebook.com, Fot: Janusz Ratecki)

Najczęściej spotykaliśmy takich, którzy nigdy nie mieli do czynienia z Europejczykami, dla których los uchodźców nie jest obojętny. Syryjczycy są tam na każdym kroku, w każdym sklepie. To był najbardziej intensywny czas. Poznaliśmy też wielu dobrze usytuowanych Syryjczyków, którzy dopiero z nami pierwszy raz odwiedzili obóz dla uchodźców.

Spotkania. Po pierwsze te między nami, maszerującymi. Widzieć rozmowę 16-letniej dziewczyny z 70-letnią babcią, z dwóch różnych krajów, które maszerują dla wspólnej sprawy, to było coś pięknego. Po drugie, te między nami i Syryjczykami. Szło ich kilkuset, z różnych grup społecznych i stron politycznych. To był czas, gdy mogliśmy dowiedzieć się, co dla nich oznacza solidarność czy pokój, jakie widzą szanse na przyszłość, w czym moglibyśmy ich wesprzeć. I po trzecie, te między nami i ludźmi na trasie. Przeszliśmy dwanaście krajów. Duże miasta i maleńkie wioski, gdzie nikt cudzoziemców nie spotyka. Szliśmy z flagami i ulotkami, i próbowaliśmy prowokować do myślenia. Spaliśmy w szkołach, kościołach, meczetach i rozmawialiśmy.

Marsz w Bośni. (Facebook.com, Fot: Janusz Ratecki)

O tym, jak łatwo rodzą się konflikty. Szliśmy w grupie podobnych do siebie ludzi. Podzielaliśmy te same wartości. Byliśmy w większości z europejskich krajów. Głównie młodzi, po studiach, tolerancyjni. Nawet w takiej jednolitej grupie o konflikt było szalenie łatwo. Mnóstwo osób odeszło z powodów personalnych. A przecież wszyscy szliśmy dla Syrii.

Kiedy rozmawiałam o tym z Syryjczykami, którzy od lat próbowali budować syryjską opozycję, smutno się uśmiechali i mówili: "A widzisz, jakie to trudne? Spróbuj dorzucić do tego mordy, gwałty, zawirowania religijne i głód". Myślę, że na pokojowym marszu najwięcej dowiedziałam się o konflikcie.

Na przykład spotkanie na wyspie Lesbos z Syryjczykiem, który w grudniu, będąc w Aleppo, ryzykował życiem, żeby wyjść przed dom, złapać zasięg i rozesłać informacje o naszym marszu. Wiedział, że to może dodać ludziom siły. Albo spotkanie z Mohamedem, przy samej granicy syryjskiej, który powiedział wprost: "Żeby przetrwać trzeba jeść, opatrywać rany i opiekować się rodziną. A żeby to robić trzeba mieć nadzieję i czuć, że nie jest się samym na tym świecie. Dla mnie świadomość tego, że grupa takich wariatów, jak wy, robi coś takiego dla nas, dodaje mi skrzydeł".

Uczestnicy marszu w Bejrucie, Liban. (Facebook.com, fot. Civil March for Aleppo)

Długo zastanawialiśmy się, czy marsz do Aleppo, żeby wbić flagę w puste budynki, ma sens. Robiliśmy ten marsz dla ludzi, więc chcieliśmy dostać się do nich. W tej chwili, nawet gdybyśmy dostali wizę do Syrii, nikt nie pozwoliłby nam wejść do obozów z przesiedleńcami. Więc naszym celem było dojść możliwie jak najbliżej i zakończyć marsz wśród ludzi, dla których szliśmy.

Ostatnią noc spędziliśmy na granicy, z rodziną z Aleppo. Ojciec tej rodziny przewodniczy ogromnej społeczności, która walczy o pokojowe rozwiązania w oparciu o edukację dzieci. W centrum Malaak, gdzie jedliśmy nasz ostatni lunch, codziennie schodzi się trzysta dzieci z okolicznych, nielegalnych osad Syryjczyków. Rodzice nie chcą, żeby ich dzieci kiedykolwiek musiały walczyć. Po żadnej ze stron.

Marsz na greckiej wyspie Lesbos. (Facebook.com, Fot: Janusz Ratecki)

Oczywiście, że wzywamy uchodźców do Europy. Naszym stylem życia sprawiamy, że innym żyje się gorzej. Dla mnie zaproszenie syryjskiego uchodźcy do mojego mieszkania w Berlinie, gdzie mieszkał z moją rodziną przez prawie dwa lata, nie wynika z poczucia europejskiej winy, ale ze zwykłego ludzkiego odruchu - ktoś ma gorzej, ja mam lepiej, więc pomagam. Nie obchodzi mnie, czy to przeze mnie ma gorzej, czy przez mojego sąsiada. Skoro ma spać na ulicy, a ja mam wolny kawałek podłogi u siebie w domu, to mu ją oddaję. W Polsce, i w Europie, żyje nam się bardzo dobrze. Dlaczego moim dzieciom ma być tak dobrze, a dziecku urodzonemu w Aleppo tak źle? W czym one są lepsze? W czym Jarosław Kaczyński jest lepszy od Aliego z Aleppo, że jego standard jakości życia powinien być lepszy?

Wszyscy Syryjczycy, których spotkaliśmy po drodze, marzą o powrocie do swojego kraju, jeśli tylko będzie bezpiecznie i godnie. To trochę jakby mówić strażakowi, żeby zamiast reanimować poszkodowanego gdzieś na trawie, podawał mu herbatę w płonącym budynku. Jeśli polska władza jest w stanie sprawić, że w Syrii będzie pokój – wspaniale!

Marsz w Libanie (Facebook.com, Fot: Janusz Ratecki)

Strach wynika z niewiedzy i braku doświadczenia. Polska jest zamknięta, i to coraz bardziej, na inność. To sprawia, że wiedzy o innych kulturach, religiach czy narodowościach będzie coraz mniej, a przez to strach i uprzedzenia będą jeszcze większe. Mieszkam w Berlinie, w którym od dekad jest wielu uchodźców. Każdy z nas ma dentystę, ginekologa czy kwiaciarkę najróżniejszego pochodzenia. Berlińczycy dowiedzieli się o inności więcej, doświadczyli trudności i jej pięknych stron. I się nie boją. Polska bardzo się boi o swoją tożsamość.

W zeszłym roku poleciałam do Iranu, spotkać się z dwiema staruszkami. Polkami, które w 1942 roku były uchodźczyniami w Teheranie. Przypłynęły łodziami do plaży, po tragicznych przejściach, do kraju o kompletnie innej kulturze i religii. Nikt się ich nie bał.

Przedziwne. Przejść cały ten łańcuch w drugą stronę, zbudować swoimi nogami most. Z każdym kolejnym krajem budziliśmy większy szacunek. To co innego przejść z Berlina do Pragi, a co innego z Niemiec do Libanu. Ta informacja była kluczem do początku rozmowy, wytrychem, wstrząsem. Potem przychodzi refleksja - co przeciętny Europejczyk może realnie zrobić? I po refleksji każdy może sobie sam wybrać.

Uczestnicy marszu na syryjskiej granicy (Facebook.com, fot. Civil March for Aleppo)