Odkryli radioaktywne pierwiastki
Maria Skłodowska i Pierre Curie
"Niezepsuta przez sławę" Polka wszech czasów - zdjęcia
18 lipca mija 113 lat od odkrycia promieniotwórczego pierwiastka chemicznego polonu, przez parę naukowców Marię Skłodowską i Pierre'a Curie. Odkrycie to było efektem 4-letnich żmudnych badań nad zjawiskiem radioaktywności. Najpierw został odkryty polon, a w drugiej kolejności jeszcze bardziej aktywny rad. Curie nadała nazwę polonowi na cześć Polski, która była wówczas pod zaborami.
Po śmierci Skłodowskiej-Curie w 1934 r. Albert Einstein w jednym z esejów napisał, że "była jedynym niezepsutym przez sławę człowiekiem spośród tych, których przyszło mu poznać".
W 2009 roku brytyjski magazyn "New Scientist" uznał polską uczoną za największą kobietę naukowca wszech czasów. A w marcu 2011 roku Skłodowska została Polką wszech czasów w plebiscycie Muzeum Historii Polski i Magazynu Historycznego "Mówią Wieki". Nic dziwnego, bo Skłodowska jest jedyną kobietą, która otrzymała dwukrotnie Nagrodę Nobla, a także jedynym uczonym w historii uhonorowanym tą nagrodą w dwóch różnych dziedzinach.
Polska uczona jest patronką roku 2011.
(PAP(U.Rybicka)/ked)
Młodość
Maria Skłodowska-Curie urodziła się w 1867 r. w Warszawie w domu przy ul. Freta, gdzie dziś znajduje się poświęcone jej Muzeum. W stolicy spędziła 19 pierwszych lat swojego życia. Później podjęła studia na paryskiej Sorbonie.
Pierre Curie
Jeszcze na studiach rozpoczęła dla zarobku pracę laboratoryjną. Aby móc wykonać zlecenie potrzebowała miejsca do prowadzenia badań. Użyczył jej go młody francuski uczony Pierre Curie, który od pierwszego spotkania zafascynował się uzdolnioną cudzoziemką i rozpoczął zabiegać o jej względy.
Ślub z Pierrem Curie
Maria wahała się przez rok zanim przyjęła oświadczyny. Wyjście za Francuza wiązało się bowiem z porzuceniem planów powrotu na stałe do Polski.
Naukowy duet
Ślub Marii z Pierrem można traktować jak zawiązanie wyjątkowego zespołu badawczego. Odpowiedzi na fundamentalne pytania w dziedzinie chemii i fizyki szukali nie tylko w godzinach pracy w laboratorium, ale też do późnej nocy, kiedy już położyli spać swoją małą córeczkę. Pierre porzucił nawet własne badania nad kryształami, by zaangażować się w doktorat żony - badanie zjawiska promieniotwórczości, odkrytego przez Antoina Henri'ego Becquerela.
Nagroda Nobla
Za swoją działalność naukową w dziedzinie fizyki państwo Curie oraz współpracujący z nimi Becquerel już w 1903 roku zostali uhonorowani nagrodą Nobla. Połowę kwoty nagrody otrzymał Becquerel. Pozostałą część podzielili między siebie Maria Skłodowska-Curie i jej mąż Pierre. Skłodowska została wtedy pierwszą kobietą w historii, która dostała Nobla.
Lata żmudnej pracy
Ich praca polegała na bardzo dokładnej i żmudnej analizie kilku ton substancji - blendy smolistej, która pochodziła z odpadków z kopalni uranu w Jachimowie. Po blisko czterech latach prac Marii udało się wyizolować jeden decygram bromku radu i dzięki drobiazgowym badaniom określić ciężar atomowy nowego pierwiastka - 225. Miało to miejsce w 1902 r.
Nagrodzona po raz drugi
Skłodowska została uhonorowana nagrodą Nobla po raz drugi, tym razem w dziedzinie chemii w 1911 r. Gdyby jej mąż wówczas jeszcze żył, prawdopodobnie otrzymaliby nagrodę oboje. Henri Becquerel również nie doczekał tej chwili. Nagrodę za odkrycie dwóch nowych pierwiastków - polonu i radu - otrzymała sama Maria i w ten sposób została jedyną w dotychczasowej historii osobą, uhonorowaną nagrodą Nobla w dwóch różnych dziedzinach nauki.
Czasy wojny
Podczas I wojny światowej organizowała ruchome stacje rentgenowskie, dostała się na front, gdzie szkoliła personel medyczny, w jaki sposób wykonywać prześwietlenia. W 1932 roku - podczas jednej z wielu wizyt w Warszawie - uczestniczyła w otwarciu warszawskiego Instytutu Radowego przy ul. Wawelskiej, któremu podarowała 0,1g radu. Posadziła tam również drzewo, które rośnie do dziś.
Na zdj. polska naukowiec w mobilnej stacji radiologicznej.
Matka i córka
Swoje naukowe zainteresowania Maria Skłodowska przekazała starszej córce Irene Joliot-Curie, która w 1935 roku - wraz z mężem Frederikiem - również otrzymała Nagrodę Nobla za odkrycie sztucznej promieniotwórczości.
Na zdjęciu Maria Skłodowska-Curie ze swoją córką Irene.
(PAP(U.Rybicka)/ked)
