Obchody 60. rocznicy lądowania w Normandii

Jako pierwszy szef rządu Niemiec, w obchodach uczestniczył kanclerz Gerhard Schroeder. Również po raz pierwszy w gronie zaproszonych znalazła się Rosja, którą reprezentował prezydent Władimir Putin. W Arromanches, jednej z miejscowości gdzie lądowali alianci, na wysokim klifowym wybrzeżu ustawiono trybuny, na których zasiadło kilka tysięcy ludzi.

Marsz weteranów

Owacjami przyjęto marsz weteranów operacji w Normandii. Wśród nich była grupa ok. 30 polskich uczestników walk. Chirac odznaczył kombatantów z 14 krajów najwyższym francuskim odznaczeniem - Legią Honorową. Otrzymał ją też Polak - 94-letni generał brygady Michał Gutowski. W roku 1944 był rotmistrzem w 1 dywizji pancernej generała Stanisława Maczka, która walczyła w Normandii. Po wojnie wyemigrował do Kanady, gdzie był instruktorem jazdy konnej. Do kraju powrócił 1,5 roku temu.

"Ci, którzy tu spoczywają, to bohaterowie obu naszych narodów, polegli za wolną Polskę i za wolną Francję - dali dowód największego poświęcenia, jaki może złożyć żołnierz i człowiek" - powiedział prezydent Aleksander Kwaśniewski na cmentarzu polskim w Langannerie-Urville w okolicach Caen.

"Ci, którzy walczyli w Normandii byli prekursorami powrotu Polski po 60 latach na łono rodziny europejskiej" - powiedział towarzyszący mu premier Francji Jean-Pierre Raffarin.

Ofiarny wysiłek żołnierzy

Kwaśniewski przypomniał, że w 156-tysięcznej armii wojsk alianckich, które zaangażowane były w "Operację Overlord" nie zabrakło i polskich formacji. "Pamiętamy o ofiarnym wysiłku żołnierzy 1 dywizji pancernej gen. Stanisława Maczka, marynarzy krążownika 'Dragon', niszczyciela 'Błyskawica', torpedowców 'Kujawiaka' i 'Krakowiaka' oraz polskich lotników z jednostek myśliwskich i bombowych" - powiedział.

"Niech te mogiły poległych będą dla nas znakiem pamięci i lekcją historii. Bo choć milczą, to przecież przemawiają; mówią o wartościach, jakich powinniśmy zawsze strzec, jakie powinniśmy pielęgnować w jednoczącej się Europie. Dziś w tym wyjątkowym miejscu wobec prochów bohaterów chcę uroczyście oświadczyć: wypełnimy to zobowiązanie - z całych sił będziemy budować Europę pokoju, solidności i zaufania" - powiedział Kwaśniewski.

W uroczystości oprócz weteranów uczestniczyła też 25-osobowa grupa osób w mundurach formacji gen. Maczka. Do Normandii przyjechali dżipami. W Potigny w sąsiedztwie merostwa prezydent Kwaśniewski odsłonił tablicę upamiętniającą udział polskich żołnierzy w walkach o wyzwolenie miasteczka po rozpoczęciu inwazji.

Dochować wierności wartościom

Jacques Chirac wezwał podczas międzynarodowej uroczystości do "dochowania wierności humanistycznym wartościom - szacunku, sprawiedliwości, dialogu i tolerancji", za które alianccy żołnierze oddali życie 6 czerwca 1944 roku na plażach Normandii.

"Tym legendarnych bohaterom wyrażam w imieniu wszystkich Francuzek i wszystkich Francuzów, w imieniu wszystkich zgromadzonych tu szefów państw i rządów, wszystkich kobiet i wszystkich mężczyzn miłujących wolność, nasze uznanie, naszą wdzięczność i nasz podziw" - powiedział Jacques Chirac.

Podobnie jak wcześniej na amerykańskim cmentarzu Colleville-sur-mer, Chirac wyraził uznanie Stanom Zjednoczonym, nazywając je "przyjacielem i sojusznikiem na zawsze". Podkreślił, że Sojusz Atlantycki pozostaje głównym filarem europejskiego bezpieczeństwa, "fundamentalnym elementem naszego zbiorowego bezpieczeństwa".

Pierwszy przyjaciel USA

Prezydent USA George W. Bush podkreślił w Colleville, że Francja była "pierwszym na świecie przyjacielem USA", co było nawiązaniem do wsparcia Amerykanów przez Francję w walce z Anglikami o niepodległość pod koniec XVIII wieku. Przypominając lądowanie aliantów w Normandii amerykański prezydent powiedział: "Przybyliśmy tutaj ramię w ramię, aby wyzwolić całą Europę. Ten sojusz jest nam potrzebny i dzisiaj".

Chirac opowiedział się za nowym ładem światowym, charakteryzującym się wolnością, sprawiedliwością szacunkiem dla człowieka i poszanowaniem prawa; symbolem takiego ładu pozostaje Karta Narodów Zjednoczonych. W obecności prezydenta Rosji Władimira Putina prezydent Francji podkreślił wkład "bohaterskich żołnierzy Armii Czerwonej" w wyzwolenie Europy spod nazizmu.