Nowojorski mural upamiętnia Chrzest Polski

Mural o wymiarach 11,3 na 9,15 metra powstał z inicjatywy Instytutu Kultury Polskiej w Nowym Jorku, we współpracy z parafią Św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Zajmuje fragment ściany należącego do parafii budynku przy St. Marks Place, w którym znajduje się polska szkoła dokształcająca im. o. Augustyna Kordeckiego.

- Ściana miała podobny kolor jak papirus. Skojarzyło mi się to z rękopisami Leonarda da Vinci. Postanowiłem wykonać coś, co będzie minimalistycznym znakiem plastycznym. Wymyśliłem, że zrobię otwartą księgę historii polskiej - powiedział autor muralu Janusz Gilewicz.

W górnym prawym rogu muralu widać zagiętych kilka stronic książki, a pod tym napis "Polska" wykonany czcionką o nazwie papirus. Symbolem nawiązującym do rocznicy chrztu stała się ryba. Pod nią znajdują się napis: 966-2016, przy czym myślnik przypomina biało-czerwoną flagę.

- Mural jest ponadczasowy. Opowiada o historii naszego kraju (...), ale również o tym, co się będzie działo. Przypomina, że my Polacy jesteśmy integralną częścią jednego z najbardziej kultowych miejsc Nowego Jorku - uzupełnił Gilewicz.

Artysta ma w dorobku wiele murali, w tym największy na świecie mural trójwymiarowy, który w 2013 roku wraz z 500 wolontariuszami stworzył przy reprezentacyjnej Madison Avenue. Jego prace znajdują się w kolekcjach m.in. Stinga, Erica Claptona, Davida Bowiego, Wima Wendersa, także w Rubin Museum of Art, Cinecitta Film, Harper Collins Publisher, Itochu Gallery.

Jak powiedziała dyrektor Instytutu Kultury Polskiej Agata Grenda, projekt powinien zaciekawić wielokulturową społeczność lokalną, a jednocześnie być czytelny dla chrześcijan w sercu Nowego Jorku, w East Village. Polska obecność datuje się tam od XIX wieku, chociaż jej śladów jest coraz mniej.

- W kościele św. Stanisława Biskupa i Męczennika umieściliśmy w 2009 roku tablicę poświęconą Helenie Modrzejewskiej. Po jej śmierci, ponad 100 lat temu, odbyła się tam ostatnia, pożegnalna msza na kontynencie amerykańskim w intencji wybitnej aktorki. W East Village przez krótką chwilę tworzył Norwid. Od 1941 roku w Tompkin Square Park rósł dąb upamiętniający Ignacego Paderewskiego, a po ścięciu oryginalnego drzewa został dzięki staraniom Polonii zasadzony nowy. To także miejsce akcji sztuk Janusza Głowackiego i prezentacji polskiego teatru w kultowej La MaMa - wyliczyła Grenda.

Szefowa instytutu odsłoniła mural wraz z artystą i proboszczem Tadeuszem Lizińczykiem, który zapewnił, że sprawujący nadzór nad parafią paulini starają się odbudować polskość w okolicy. W uroczystości wzięło udział kilkaset osób, w tym konsul generalna RP w Nowym Jorku Urszula Gacek.

Dzielnica znana była w latach sześćdziesiątych jako skupisko artystów, studentów, miejsce narodzin wielu ruchów artystycznych i centrum kontrkultury. Rosnące ceny nieruchomości zmieniają jej charakter. Wciąż jest to modna, zróżnicowana część miasta, gdzie kwitnie działalność artystyczna.