Niepełnosprawny dłużej wypocznie

Pracownik zatrudniony na pełny etat na czas nieokreślony od ?30 czerwca 2013 r. ma orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (wydane 20 września 2013 r.). Posiada ponaddziesięcioletni staż pracy. Czy z racji niepełnosprawności przysługuje mu dodatkowy urlop wypoczynkowy i w jakim wymiarze? Jeśli tak, to na jakich warunkach? Czy przysługują mu również inne dodatkowe płatne dni wolne od pracy z innych tytułów? - pyta czytelnik.

Orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności uprawnia do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze dziesięciu dni roboczych ?w roku kalendarzowym pod pewnymi warunkami. Prawo do pierwszego takiego urlopu pracownik nabywa po upływie roku od dnia zaliczenia go do jednego z tych stopni niepełnosprawności. Z opisu stanu faktycznego wynika, że ten warunek został spełniony. Pracownik nabył prawo do dodatkowego urlopu 21 września 2014 r.

Urlop dodatkowy nie przysługuje osobie uprawnionej ?do urlopu wypoczynkowego ?w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów (chyba że jest on niższy niż dziesięć dni roboczych; wtedy zamiast niego przysługuje urlop z tytułu niepełnosprawności).

Dodatkowy urlop...

Jeśli chodzi o sposób obliczenia konkretnego wymiaru urlopu, to należy sięgnąć do kodeksu pracy, ponieważ ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie reguluje tego zagadnienia. Udzielanie i obliczanie urlopu dodatkowego odbywa się więc na tych samych zasadach jak w przypadku zwykłego urlopu wypoczynkowego. Dodatkowe dni wolne zwiększają jednak jego wymiar. W przedstawionym przypadku ogólny wymiar urlopu pracownika to 36 dni, tj. 26 dni podstawowego z uwagi na dziesięcioletni staż pracy i dziesięć dni dodatkowego.

Urlopu tego należy udzielać na dni będące dla pracownika dniami pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy w danym dniu (art. 1542 § 1 k.p.).

...nawet bez wniosku

Pracownik zaliczony do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności ma prawo do dodatkowego urlopu, nawet jeśli nie wystąpi do pracodawcy o jego przyznanie (wyrok Sądu Najwyższego z 29 czerwca 2005 r., II PK 339/04). Żadne przepisy nie uzależniają prawa do tego urlopu od wniosku uprawnionego. Jest to jednak pogląd dość kontrowersyjny i krytykowany.

Dodatkowy urlop wypoczynkowy przechodzi na rok następny. Dni niewykorzystanych w terminie ustalonym ?w planie urlopów na dany rok należy pracownikowi udzielić najpóźniej do końca trzeciego kwartału następnego roku.

Na badania i zabiegi

Pracownik niepełnosprawny może ponadto w dwóch przypadkach skorzystać z prawa do zwolnienia od pracy z zachowaniem wynagrodzenia. Po pierwsze, raz w roku może wziąć do 21 roboczych wolnego, aby uczestniczyć ?w turnusie rehabilitacyjnym. Po drugie, nie musi korzystać z urlopu wypoczynkowego, aby wykonać badania specjalistyczne, zabiegi lecznicze lub usprawniające albo uzyskać zaopatrzenie ortopedyczne czy je naprawić. Może wtedy korzystać z płatnego zwolnienia, pod warunkiem że tych czynności nie da się wykonać poza godzinami pracy.

Za czas wskazanych zwolnień od pracy pracownikowi niepełnosprawnemu przysługuje prawo do wynagrodzenia obliczanego jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy.

podstawa prawna: art. 19, art. 20 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. DzU z 2011 r., nr 127, poz. 721 ze zm.)

podstawa prawna: art. 154 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 1502)

podstawa prawna: rozporządzenie ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z 22 maja 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania zwolnień od pracy osobom o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym (DzU nr 100, poz. 927)

Turnus rehabilitacyjny na wniosek lekarza

Pracodawca udziela osobie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności zwolnienia od pracy w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym wyłącznie na wniosek lekarza sprawującego nad nią opiekę. Wniosek ten musi określać rodzaj turnusu i czas jego trwania. Tak wynika z § 1 ust. 1 rozporządzenia ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z 22 maja 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania zwolnień od pracy osobom o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (DzU nr 100, poz. 927).

Samo skierowanie na turnus rehabilitacyjny osoba niepełnosprawna przedstawia pracodawcy w takim terminie, który umożliwi zapewnienie normalnego toku pracy w zakładzie. Pracownik powinien więc postępować w sposób przemyślany i wcześniej uzgodnić z przełożonym planowaną nieobecność.

Nie więcej niż 21 dni w roku

Pracownik niepełnosprawny nie może kumulować nieobecności ?w pracy z powodu korzystania z pełnego dodatkowego urlopu (dziesięć dni) oraz 21-dniowego zwolnienia od pracy w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym. Łączny wymiar wolnego z tych powodów nie może w roku kalendarzowym przekroczyć ?21 dni roboczych (art. 20 ust. 3 ustawy o rehabilitacji zawodowej ?i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych).