Nie da się prognozować tsunami

Fale tsunami są pojedynczymi falami, powstającymi najczęściej na skutek trzęsienia ziemi występującego pod dnem morskim, w wyniku podwodnych wybuchów wulkanów lub eksplozji wulkanów na morzu albo też obsunięcia się mas gruntu do morza.

Jeśli zna się miejsce, w którym nastąpiło trzęsienie ziemi, jego siłę, oraz charakterystykę akwenu, można określić, jak będzie rozchodziła się fala tsunami. Można też z dość dużą dokładnością podać przypuszczalny czas wystąpienia fali tsunami na danym odcinku brzegu oraz jej przypuszczalną wysokość.

Najbardziej zagrożone wystąpieniem tsunami są wybrzeża Japonii, Kuryli, Kamczatki, Aleutów, Alaski, Ameryki Środkowej, Peru i Chile. Tsunami są bardzo długie zaś ich wysokość na otwartym, głębokim oceanie wynosi kilka metrów. Ze względu na bardzo duże długości, fale tsunami mogą przemieszczać się bardzo szybko, nawet kilkaset km na godzinę.

Na otwartych, głębokich wodach jest bardzo niska, dlatego na takich akwenach nie stanowi nie tylko jakiegokolwiek zagrożenia dla statków, lecz jest wręcz niezauważalna. W momencie dojścia do strefy brzegowej, poruszająca się z dużą prędkością fala długa staje się falą o stromym czole i jej wysokość wzrasta. W skrajnych przypadkach wysokość fali tsunami sięgać może kilkunastu metrów. Szczególnie duże wysokości fal tsunami obserwuje się w sytuacjach, gdy wąski, dość stromo nachylony szelf przylega do zatok w linii brzegowej. W zatoce dochodzi do dodatkowego spiętrzenia wody. Dlatego pewne odcinki wybrzeża szczególnie narażone są na częstsze niż na innych odcinkach brzegu występowanie fal tsunami.

Nadejście fali tsunami zazwyczaj poprzedzone jest szybkim obniżeniem lustra wody o 1-4 metrów, które trwa od kilku do kilkunastu minut, po czym następuje gwałtowne i szybkie podnoszenie się poziomu morza, zakończone nadejściem fali tsunami o dużej, kilku - kilkunastometrowej wysokości. Zazwyczaj najwyższa jest pierwsza fala tsunami, po której może przyjść kilka kolejnych, o coraz to mniejszej wysokości.

Największe w historii było tsunami w Lituya Bay na Alasce. Fala ta miała wysokość do 524 m (to nie pomyłka). 9 czerwca 1958 roku nastąpiło w pobliżu wybrzeży Alaski silne trzęsienie ziemi. Spowodowało ono odkłucie (odklejenie od podłoża) mas zwietrzeliny skalnej i jej gwałtowne ześlizgnięcie się (obwał) po bardzo stromym stoku do wód głębokiego na około 130 m fiordu. Spowodowało to "wypchnięcie" mas wody we wszystkich kierunkach, najsilniejsze na przeciwległy stok fiordu, gdzie zasięg pionowy fali był najwyższy.