Neandertalczycy byli rudzielcami

Odkrycia dokonano dzięki zsekwencjonowaniu jednego z genów, o nazwie mc1r, z kości neandertalczyków. Ludzie, u których białko MC1R jest mniej aktywne, mają większe prawdopodobieństwo posiadania jasnej cery. Jasna cera jest prawdopodobnie przystosowaniem organizmu ludzkiego do bardziej efektywnej syntezy witaminy D w warunkach mniejszego nasłonecznienia.

Próbki pobrano z kości sprzed 43 tys. lat, znalezionych w El Sidron w Hiszpanii oraz w Monti Lessini we Włoszech, sprzed 50 tys. lat.

W przypadku analiz DNA neandertalczyków zawsze istnieje wątpliwość, czy próbki nie zostały zanieczyszczone ludzkim materiałem genetycznym. Podobne pytanie zadawali sobie autorzy artykułu, Carles Lalueza-Fox z Uniwersytetu w Barcelonie i Holger Roempler z Uniwersytetu w Lipsku, którzy wraz z zespołem badaczy pracowali nad wyodrębnieniem genu mc1r. Okazało się jednak, że w próbkach pobranych z kości dwóch neandertalczyków gen różni się od ludzkiego.

Naukowcy zsekwencjonowali badany obszar genu kilka razy. Następnie poprosili o to dwa laboratoria, dając im nowe próbki. W końcu dokonali sekwencjonowania genu, pobierając próbki od osób, które miały kontakt z badanymi kośćmi - archeologów, paleontologów i pracowników dwóch laboratoriów. Sprawdzili też bazę danych 2 tys. 800 osób, zawierającą sekwencję genu mc1r, a później jeszcze prawie 4 tys. innych osób. Żadna z tych osób nie miała zmian w genie mc1r charakterystycznych dla neandertalczyków.

Następnie naukowcy umieścili badany gen w ludzkich komórkach, wyhodowanych w laboratorium. Okazało się, że przejawia on podobnie niską aktywność, jak jego postać ludzka, należąca do jasnych, rudowłosych osób.

Nie można dokładnie określić, jak dużo rudzielców było w całej populacji neandertalskiej zamieszkującej Europę. Naukowcy szacują, że co najmniej 1 proc. mógł posiadać dwie kopie genu mc1r. Zdanie badaczy, jasna cera i rude włosy to cechy, które wyewoluowały u ludzi i neandertalczyków niezależnie.

Badania genetyczne materiału kostnego neandertalczyków są nową zdobyczą nauki, odkryć jednak szybko przybywa. Niedawno naukowcy pod kierunkiem Svante Paabo z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maksa Plancka opublikowali badania, z których wynika, że neandertalczycy posiadali genetyczne predyspozycje do posługiwania się mową. Odkryto u nich gen związany z umiejętnością mówienia, FOXP2, który ma podobną postać jak jego odpowiednik u ludzi.

Kości neandertalczyków odkryto po raz pierwszy w 1856 r. Do dziś naukowcy spierają się, czy neandertalczyk jest osobnym gatunkiem rodzaju Homo, czy też podgatunkiem w obrębie gatunku Homo sapiens. Sporna jest również kwestia dotycząca przyczyn wyginięcia neandertalczyków 30 tys. lat temu. O aktywne przyczynienie się do tego wyginięcia podejrzewani są przodkowie człowieka współczesnego.

Przez długi czas naukowcy wyobrażali sobie neandertalczyków jako ociężałych, brutalnych jaskiniowców. Jednak kolejne badania ujawniały stopniowo, że dokonywali oni rytualnych pochówków zmarłych, opiekowali się osobnikami chorymi, wytwarzali narzędzia, a także potrafili rozniecać ogień. W jednej z francuskich jaskiń odkryto grób z ułożonym w pozycji embrionalnej szkieletem neandertalczyka pokrytym czerwoną ochrą. Do grobu złożono również kwiaty, mięso, jajka i narzędzia.