"Musi być zaakceptowany przez Zełenskiego". Mamy głosy z rządu na temat "planu dla Ukrainy"

- Sprawiedliwy i trwały pokój, w którym Ukraina będzie mogła wybrać swoją drogę - to jest najważniejsze. Pokój musi być zaakceptowany przez Ukrainę. A Rosja na trwałe musi stracić chęć do prowadzenia wojen w Europie i najlepiej również możliwości - mówi Wirtualnej Polsce wiceminister obrony narodowej Cezary Tomczyk pytany o przedstawiony nieoficjalnie przez media 28-punktowy "plan dla Ukrainy".

Z dystansem o "planie" wyraża się również polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

- To raczej punkt startowy niż końcowy kształt planu. Wszelkie decyzje dotyczące Ukrainy musi podejmować Ukraina - podkreśla w rozmowie z Wirtualną Polską wiceszef MSZ Marcin Bosacki.

Jak podkreśla Bosacki: - W rozmowy powinni być też - i jestem przekonany, że będą - włączeni sojusznicy europejscy, na których barkach spoczywa dziś lwia część odpowiedzialności za pomoc Ukrainie.

- Jakikolwiek ostateczny kształt porozumienia rozejmowego lub pokojowego nie może stanowić nagrody dla agresora, czyli Rosji. To stanowiłoby bowiem oczywistą zachętę dla Putina w jego dalszych planach podbojów - mówi nam wiceszef MSZ. 

Portal Axios opisał - pozyskany nieoficjalnie - 28-punktowy plan, zweryfikowany z urzędnikami z Ukrainy i USA. Projekt miałby zakładać, że Ukraina nie wejdzie do NATO, ograniczy armię do 600 tys. i zaakceptuje ustalenia terytorialne. W Polsce - wedle doniesień - miałyby stacjonować europejskie myśliwce, a nad wdrożeniem czuwałaby Rada Pokoju.

Administracja USA - na której przedstawicieli powołuje się portal - podkreśla nieoficjalnie, że projekt może ulegać zmianom po konsultacji ze stronami. Chodzi oczywiście o Ukrainę i Rosję. Ale też - w mniejszym, choć wciąż niezwykle istotnym stopniu - Polskę. 

"Decyzje dotyczące Polski podejmować będą Polacy. Nic o nas bez nas. W sprawie pokoju wszelkie negocjacje powinny być prowadzone z udziałem Ukrainy" - napisał na portalu X premier Donald Tusk. 

Rządzący nie chcą mówić szerzej o medialnym "planie", ponieważ podkreślają, że nieoficjalnych informacji w tak ważnej sprawie nie można jednoznacznie komentować. - Jeśli nie jest to żaden oficjalny plan, to nieodpowiedzialnością byłoby się do tego odnosić - twierdzi jeden z członków rządu. 

Jeden z wiceministrów: - Plan musi być zaakceptowany przez Wołodymyra Zełenskiego. Oficjalnie. W innym wypadku nie ma o czym rozmawiać.

Niektórzy eksperci - jak Andrzej Kohut - twierdzą, że wyciek planu może być efektem wewnętrznych rozgrywek politycznych w ramach administracji Trumpa. Zaangażowani w nie mają być Steve Witkoff - specjalny wysłannik Stanów Zjednoczonych ds. Bliskiego Wschodu, zwolennik dogadania się z Rosją - oraz Marko Rubio, sekretarz stanu Stanów Zjednoczonych, zwolennik ostrego kursu wobec Kremla.

"Witkoff najprawdopodobniej chce odzyskać inicjatywę i swoją pozycję w tych negocjacjach. 28-punktowy plan, korzystny dla Rosji, współgra z bardzo koncyliacyjnym wobec Kremla nastawieniem Witkoffa. Może więc być tak, że przecie planu pokojowego to odbicie jakiejś wewnętrznej rozgrywki. Ktoś (Witkoff) stara się narzucić swoje ramy dla toczącej się dyskusji. To są oczywiście tylko przypuszczenia. Istotny wniosek jest taki: nie ma sensu poświęcać zbyt wiele czasu na egzegezę tych 28 punktów" - pisze w swojej analizie ekspert Ośrodka Studiów Wschodnich. 

Ppłk rez. Maciej Korowaj stwierdził zaś na platformie X, że "propozycja przekazana Ukrainie przez administrację Trumpa nie jest planem pokojowym, lecz ultimatum niemal w całości powtarzającym żądania Kremla z 2022 i 2025 r.". "Dokument powstał za plecami Kijowa i został przedstawiony w chwili jego największego osłabienia - pod presją skandalu korupcyjnego, ofensywy na Pokrowsk i eskalacji rosyjskich aktów sabotażu w Europie" - przekonuje Korowaj.

1. Suwerenność Ukrainy zostanie potwierdzona.

2. Między Rosją, Ukrainą i Europą zostanie zawarte kompleksowe porozumienie o nieagresji. Niejasności ostatnich 30 lat uznaje się za wyjaśnione.

3. Oczekuje się, że Rosja nie dokona inwazji na sąsiednie kraje, a NATO nie będzie się dalej rozszerzać.

4. Rosja i NATO - za pośrednictwem USA - będą prowadzić dialog, by rozwiązać wszystkie kwestie dotyczące bezpieczeństwa i stworzyć warunki do deeskalacji w celu zapewnienia globalnego bezpieczeństwa oraz zwiększenia możliwości współpracy i przyszłego rozwoju gospodarczego.

5. Ukraina otrzyma solidne gwarancje bezpieczeństwa.

6. Liczebność Sił Zbrojnych Ukrainy będzie ograniczona do 600 tys.

7. Ukraina zgadza się na zapisanie w swojej konstytucji, że nie dołączy do NATO, a NATO zgadza się na zapis, że Ukraina nie będzie przyjęta do Sojuszu w przyszłości.

8. NATO zgadza się, by jego żołnierze nie stacjonowali na Ukrainie.

9. Europejskie myśliwce będą stacjonować w Polsce.

10. USA gwarantują:

- USA otrzymają wynagrodzenie za gwarancję (bezpieczeństwa); - Jeśli Ukraina dokona inwazji na Rosję, utraci gwarancje; - Jeśli Rosja dokona inwazji na Ukrainę, oprócz zdecydowanej skoordynowanej odpowiedzi militarnej, ponownie będą nałożone na nią wszystkie globalne sankcje, cofnięte zostanie uznanie nowego terytorium i wszystkie inne korzyści wynikające z tego porozumienia; - Jeśli Ukraina wystrzeli pocisk na Moskwę albo Petersburg bez przyczyny, gwarancja bezpieczeństwa będzie uznana za niewiążącą.

11. Ukraina może dołączyć do UE i otrzyma krótkoterminowy preferencyjny dostęp do rynku europejskiego, dopóki ta kwestia będzie rozpatrywana.

12. Potężny globalny pakiet środków mających na celu odbudowę Ukrainy, obejmujący między innymi: - Utworzenie Funduszu Rozwoju Ukrainy, który będzie inwestował w szybko rozwijające się sektory przemysłu, w tym technologię, centra danych i sztuczną inteligencję. - Stany Zjednoczone będą współpracować z Ukrainą w zakresie wspólnej odbudowy, rozwoju, modernizacji i eksploatacji ukraińskiej infrastruktury gazowej, obejmującej rurociągi i obiekty magazynowe. - Wspólne działania na rzecz odnowy terenów dotkniętych wojną w celu odbudowy i modernizacji miast i obszarów mieszkalnych. - Rozwój infrastruktury. - Wydobycie minerałów i zasobów naturalnych. - Bank Światowy opracuje specjalny pakiet finansowy, by przyspieszyć te działania.

13. Rosja zostanie ponownie zintegrowana ze światową gospodarką: - Zniesienie sankcji będzie omawiane i uzgadniane etapami, w każdym przypadku indywidualnie. - USA zawrą długoterminową umowę o współpracy gospodarczej na rzecz wzajemnego rozwoju w obszarach energetyki, zasobów naturalnych, infrastruktury, sztucznej inteligencji, centrów danych, projektów wydobycia metali ziem rzadkich w Arktyce i innych korzystnych dla obu stron możliwości biznesowych. - Rosja będzie zaproszona z powrotem do G8.

14. Zamrożone środki będą wykorzystane w następujący sposób: - 100 miliardów dolarów w zamrożonych rosyjskich aktywach zostanie zainwestowane w prowadzone przez USA działania na rzecz odbudowy i inwestycji na Ukrainie; - Stany Zjednoczone otrzymają 50 proc. zysków z tego przedsięwzięcia. Europa dołoży 100 miliardów dolarów, aby zwiększyć kwotę inwestycji dostępnych na odbudowę Ukrainy. Zamrożone fundusze europejskie zostaną odmrożone. Pozostała część zamrożonych funduszy rosyjskich zostanie zainwestowana w oddzielny amerykańsko-rosyjski fundusz inwestycyjny, który będzie realizował wspólne projekty w określonych obszarach. Celem tego funduszu będzie zacieśnienie stosunków i wzmocnienie wspólnych interesów, aby stworzyć silną zachętę do unikania ponownego konfliktu.

15. Powołana zostanie wspólna amerykańsko-rosyjska grupa robocza ds. bezpieczeństwa, której zadaniem będzie promowanie przestrzegania wszystkich postanowień tej umowy i czuwanie nad nim.

16. Rosja prawnie usankcjonuje swoją politykę nieagresji wobec Europy i Ukrainy.

17. USA i Rosja zgodzą się na przedłużenie obowiązywania traktatów o nierozprzestrzenianiu i kontroli broni jądrowej, w tym traktatu START I.

18. Ukraina zgadza się być państwem nieposiadającym broni nuklearnej zgodnie z Układem o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej.

19. Uruchomienie Zaporoskiej Elektrowni Atomowej odbędzie się pod nadzorem Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, a wyprodukowana energia elektryczna będzie dzielona równo między Rosję i Ukrainę.

20. Oba kraje zobowiązują się do wdrażania programów edukacyjnych w szkołach i w społeczeństwie, których celem jest promowanie zrozumienia i tolerancji wobec różnych kultur oraz eliminowanie rasizmu i uprzedzeń: - Ukraina przyjmie zasady UE dotyczące tolerancji religijnej i ochrony mniejszości językowych. - Oba kraje zgodzą się na zniesienie wszelkich środków dyskryminacyjnych i zagwarantowanie praw ukraińskich i rosyjskich mediów i edukacji. - Wszelka ideologia i działalność nazistowska muszą zostać odrzucone i zakazane.

21. Terytoria: - Krym, obwody ługański i doniecki będą uznane za de facto rosyjskie, w tym przez USA. - Obwody chersoński i zaporoski będą zamrożone wzdłuż linii kontaktowej, co oznaczać będzie de facto uznanie (terytorium) wzdłuż linii kontaktowej. - Rosja odstąpi od innych uzgodnionych terytoriów, które kontroluje poza tymi pięcioma regionami. - Ukraińskie siły wycofają się z części obwodu donieckiego, którą obecnie kontrolują, a strefa wycofania będzie uznana za neutralną zdemilitaryzowaną strefę buforową, uznaną na arenie międzynarodowej za terytorium należące do Federacji Rosyjskiej. Rosyjskie siły nie wkroczą do tej zdemilitaryzowanej strefy.

22. Po uzgodnieniu przyszłych ustaleń terytorialnych zarówno Federacja Rosyjska, jak i Ukraina zobowiązują się do niezmieniania tych ustaleń siłą. Gwarancje bezpieczeństwa nie będą miały zastosowania w przypadku naruszenia tego zobowiązania.

23. Rosja nie będzie uniemożliwiać Ukrainie korzystania z Dniepru w celach handlowych, osiągnięte zostaną także porozumienia w sprawie swobodnego transportu zboża przez Morze Czarne.

24. Powołana będzie komisja humanitarna w celu rozwiązania nierozstrzygniętych kwestii: - Wszyscy pozostali więźniowie i ciała będą wymienione na zasadzie "wszyscy na wszystkich". - Wszyscy zatrzymani cywile i zakładnicy, w tym dzieci, będą uwolnieni. - Wdrożony zostanie program łączenia rodzin. - Podjęte będą działania, by złagodzić cierpienie ofiar konfliktu.

25. Ukraina przeprowadzi wybory w ciągu 100 dni.

26. Wszystkie strony zaangażowane w ten konflikt objęte zostaną pełną amnestią za czyny popełnione podczas wojny i zgodzą się, by nie wysuwać żadnych roszczeń ani rozpatrywać żadnych skarg w przyszłości.

27. Porozumienie to będzie prawnie wiążące. Jego wdrażanie będzie monitorowane i gwarantowane przez Radę Pokoju, na której czele stanie prezydent Donald J. Trump. Za naruszenia będą nakładane sankcje.

28. Gdy wszystkie strony wyrażą zgodę na to memorandum, zawieszenie broni wejdzie w życie natychmiast po tym, jak obie strony wycofają się do uzgodnionych punktów, by rozpocząć wdrażanie porozumienia.