Mistrzowie młodopolskiego pejzażu. Jan Stanisławski i jego szkoła.

Jan Stanisławski (1860–1907) to jeden z najwybitniejszych malarzy okresu Młodej Polski. Przypadająca w 2007 roku setna rocznica jego śmierci jest okazją do zaprezentowania publiczności – po raz pierwszy od pięćdziesięciu lat – najbogatszej, najlepszej i najbardziej interesującej kolekcji prac artysty przechowywanych w Muzeum Narodowym w Krakowie.

Jan Stanisławski należał do barwnych i ważnych osobowości młodopolskiego Krakowa. Ten obdarzony pokaźną posturą artysta, który sam mówił o sobie "słoń podnoszący trąbą pomarańcze", był mistrzem niewielkich, pełnych uroku pejzaży, które ewoluowały od drobiazgowego realizmu, poprzez impresjonizm aż po bliski ekspresjonizmowi swobodny i brawurowy sposób malowania. Krajobrazy te powstawały w plenerach pod Krakowem, w Tatrach, na rozległych, kresowych stepach i były wyrazem jego miłości do natury – nieprzebranego źródła piękna. Na płótnie uwieczniał zarówno jej potęgę, jak też niepozorne detale, które nobilitował do pierwszoplanowych bohaterów obrazów. Niejednokrotnie w tych malowanych "poematach o naturze" odnaleźć można tak typowe dla Młodej Polski pierwiastki symboliczne.

Był urodzonym organizatorem i jednym z inicjatorów powołania elitarnego Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Jako "dusza towarzystwa" należał do stałych bywalców Cafe Restaurant du Theatre" – zwanej Paonem, i artystycznego tygla, jakim była Cukiernia Jana Michalika przy ulicy Floriańskiej.

Jan Stanisławski to również zasłużony pedagog – profesor krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie przez dziesięć lat prowadził katedrę pejzażu przyczyniając się do odrodzenia polskiego malarstwa krajobrazowego. Zrewolucjonizował dotychczasowe, akademickie metody nauczania wyprowadzając uczniów poza mury uczelni – w plener, i zaraził swoim entuzjazmem młode pokolenie malarzy. Dlatego też, obok prac Mistrza na wystawie prezentowany jest pokaźny zbiór dzieł jego uczniów i to zarówno tych, którzy pozostali wierni krajobrazowi (Stanisław Kamocki, Stefan Filipkiewicz, Henryk Szczygliński), ale również tych "niepokornych", którzy po epizodzie w klasie Stanisławskiego poszli inną drogą. Wśród nich na uwagę zasługują wczesne prace Tadeusza Makowskiego oraz pejzaże Stanisława Ignacego Witkiewicza, nigdy dotąd nie pokazywane w sąsiedztwie obrazów Jana Stanisławskiego.

Wystawa w Muzeum Narodowym w Gdańsku
Oddział Zielona Brama
ul. Długi Targ 24, 80-828 Gdańsk
tel./fax. 58/307-59-12
zielona.brama@muzeum.narodwe.gda.pl
www.muzeum.narodowe.gda.pl
6 lipca – 2 września 2007
Bilety: 8 zł – normalny, 4 zł – ulgowy
Wystawa czynna wt .- nd od 10.00 do 17.00.