Mija 10. rocznica śmierci Zbigniewa Herberta
Mija 10. rocznica śmierci Zbigniewa Herberta, jednego z najwybitniejszych polskich poetów ubiegłego wieku, dramatopisarza i eseisty. W niedzielę, w przeddzień rocznicy, w Studiu Koncertowym im. Witolda Lutosławskiego odbyła się premiera dramatu pisarza "Lalek". Przy Pałacu Krasińskich w Warszawie kilka tysięcy osób obejrzało widowisko multimedialne "Herbert: Rekonstrukcja Poety".
Rok 2008, uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, jest Rokiem Zbigniewa Herberta. Posłowie uznali, że w taki sposób należy oddać hołd artyście, który "twórczo nawiązując do wielkiej tradycji europejskiej kultury, wzbogacił ją i wzmocnił".
Nazywany "kronikarzem XX wieku", Herbert w swojej twórczości odwoływał się do mitologii, historii starożytnej i wzorców klasycznych. Autor "Barbarzyńcy w ogrodzie" przenosił symbole historyczne do świata współczesnego i przedstawiał ich nową interpretację.
"Lalek" jest sztuką na głosy Zbigniewa Herberta, rodzajem kompozycji muzycznej: dialogów i monologów - opartej na dysonansach, tworzących klimat zdegradowanego świata, w którym nastąpił zupełny rozpad dotychczasowych wartości.
Reżyserem spektaklu jest Jan Warenyci, który przypomina, że "Lalek" jest także jednym ze słuchowisk radiowych, napisanych przez Herberta na przełomie lat 50. i 60.
Jan Warenyci wskazuje na kilka warstw znaczeniowych "Lalka", które chciał przekazać Zbigniew Herbert. Pierwszą i najłatwiejszą do identyfikacji warstwą jest obraz małego miasteczka w okresie tzw. "zastoju gomułkowskiego". Zwraca również uwagę, że wszyscy "bohaterowie" "Lalka" pozbawieni są charakterystycznych cech osobowych, a są tylko głosami wyrwanymi z chaosu małego miasteczka. Jak dodaje - Herbert stworzył symfonię głosów, posługujących się zdehumanizowanym językiem.
Jan Warenyci podkreśla, że radio, jako jeden z "bohaterów" spektaklu odgrywa w nim bardzo ważną rolę nie tylko dlatego, że w słuchowisku radiowym była to wtedy zupełna nowość. Radio w tym miasteczku, którego słucha się - poprzez typowe dla tamtych czasów - głośniki rozwieszone na ulicach, jest nośnikiem kultury wyższej. Jednak - jak zauważa - Jan Warenyci, nie znajduje ona zrozumienia u odbiorców.
Głosu postaci tytułowej - Lalkowi - udzieli Łukasz Lewandowski. Wystąpią także Wojciech Wysocki - jako reporter, Henryk Boukołowski - jako poeta, Zofia Saretok - jako kobieta i matka Lalka oraz kilkoro tegorocznych absolwentów Akademii Teatralnej.
W niedzielę przy Pałacu Krasińskich w Warszawie odbyło się o godz. 21.30 widowisko multimedialne "Herbert: Rekonstrukcja Poety". W pierwszej części spektaklu pt. "Pan Cogito obserwuje w lustrze swoją twarz" przypomniane zostały utwory Herberta z tomu "Pan Cogito" w interpretacji Ewy Dałkowskiej, zilustrowane zdjęciami Polski lat 70. i 80., autorstwa Chrisa Niedenthala. Widowisko zostało wyreżyserowane przez Marcina Libera z Nowego Teatru w Warszawie, z udziałem m.in. Andrzeja Chyry, Rafała Fudaleja i Jana Peszka. Na żywo muzyczne improwizacje wykonał duet Leszek Możdżer - Robert Piotrowicz. (kab, ap)