Międzynarodowy Dzień Uchodźcy

Jak poinformowano w Warszawie na konferencji prasowej, dużą grupą narodowościową wśród uznanych za uchodźców w Polsce byli w 2004 roku obywatele Rosji narodowości czeczeńskiej (187 osób). Ochroną objęto także obywateli m.in. Afganistanu, Białorusi, Iraku, Turcji, Somalii, Ukrainy i Nigerii.

Liczba osób ubiegających się o status uchodźcy w Polsce rośnie z każdym dniem. Wymaga to, szczególnie po wejściu Polski do Unii Europejskiej, rozbudowanej współpracy - organizacji pozarządowych, mediów i społeczeństw obywatelskich. Obchody dnia uchodźcy przeprowadzone będą w wielu miejscach, ale ich przesłanie jest jedno: "Być uchodźcą - to wymaga odwagi". Naszą odpowiedzią na tę odwagę powinna być solidarność i hojność - powiedział przedstawiciel Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) w Polsce Jaime Ruiz de Santiago.

Podczas tegorocznych obchodów Międzynarodowego Dnia Uchodźcy w Warszawie od piątku do niedzieli nazwy stacji w pociągach metra będą ogłaszane przez uchodźców. Przygotowano koncerty i pokazy filmów. W sobotę na stacji Metro Świętokrzyska otwarta zostanie specjalne wystawa zdjęć.

Uchodźca to, zgodnie z konwencją genewską, osoba, która z powodu uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub poglądów politycznych znajduje się poza terytorium swojego kraju i - z powodu tych obaw - nie chce lub nie może do tego kraju wrócić.

Polska jest stroną konwencji o statusie uchodźcy od 1991 roku. Od tego czasu przyjęła ponad 35 tys. wniosków azylowych. Status uchodźcy uzyskało w tym czasie 1734 cudzoziemców.

We wrześniu 2003 r. weszła w życie ustawa o udzielaniu ochrony cudzoziemcom na terytorium Polski (zastąpiła ustawę o cudzoziemcach z 2001 r.). Wprowadziła ona możliwość udzielania cudzoziemcom trzech różnych form ochrony: statusu uchodźcy w rozumieniu Konwencji Genewskiej, zgody na pobyt tolerowany lub ochrony czasowej (w przypadku masowego napływu cudzoziemców w następstwie np. wybuchu wojny).

Wnioski o przyznanie statusu uchodźcy w Polsce przyjmowane są przez Straż Graniczną, a rozpatruje je Urząd ds. Repatriacji i Cudzoziemców. Drugą instancją administracyjną jest Rada ds. Uchodźców. Od jej decyzji przysługuje cudzoziemcom prawo skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Po złożeniu wniosku osoba występująca o status ma prawo ubiegać się o miejsce w ośrodku dla uchodźców. Oczekujący w nich mają zapewniony nocleg, wyżywienie, ubranie, podstawową opiekę medyczną i skromne kieszonkowe; nie mają prawa do pracy. Według danych z 26 maja 2005 r., w ośrodkach dla uchodźców w Polsce przebywają 3153 osoby.

Od maja 2004 Polskę obowiązują przepisy azylowe Unii Europejskiej. Przewidują one m.in. pobieranie odcisków palców od wszystkich osób ubiegających się o status uchodźcy (aby zapobiec sytuacji, gdy jedna osoba składa takie wnioski w kilku krajach UE).