Międzynarodowy Dzień Lotnictwa i Kosmonautyki

12 kwietnia 1961 roku na orbitę okołoziemską poleciał radziecki astronauta Jurij Gagarin. Kilka tygodni później w jego ślady poszedł pierwszy amerykański astronauta, Alan Shepard. Zdaniem ONZ, ten początek badań kosmicznych znacznie przyczynił się do rozwoju ludzkości.

Do dziś odbyło się prawie trzysta lotów kosmicznych, wzięło w nich udział ponad pięćset osób z 38 krajów. Cztery misje zakończyły się katastrofą, zginęło w nich łącznie 18 astronautów. Kraje, które wysłały własne załogowe pojazdy w kosmos to USA, Rosja i Chiny. W najbliższych latach chcą do nich dołączyć Indie, Iran, Japonia i Unia Europejska.

Wielkim sukcesem kosmonautyki stały się bezpośrednie badania Księżyca, zapoczątkowane 20 lipca 1969 roku, kiedy pierwsi ludzie - Amerykanie - Neil Armstrong i Edwin Aldrin wylądowali na Srebrnym Globie na statku kosmicznym Apollo 11.

Celem kolejnych badań przeprowadzanych za pomocą bezzałogowych statków kosmicznych, stały się też inne planety, jak Mars i Wenus oraz gwiazdy. W 1990 roku wystrzelono pierwszego satelitę, przeznaczonego do badań Słońca. "Ulysses" był też pierwszym, który opuścił Układ Słoneczny.

W 21. wieku zaczęła rozwijać się turystyka kosmiczna. Jako pierwszy wyruszył Amerykanin Dennis Tito, który w 2001 roku odbył ponadtygodniową podróż do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Dotychczas odbyło się jeszcze kilka lotów "kosmicznych turystów".

W 2011 roku zakończyły się natomiast loty amerykańskich promów kosmicznych, trwające od lat 80. Ich następcą ma być pojazd kosmiczny Orion, który umożliwi Amerykanom załogowe wyprawy na Międzynarodową Stację Kosmiczną oraz na Księżyc.

Wyobraźnię naukowców rozpalają badania Czerwonej Planety, czyli Marsa. Dotychczas na jej powierzchnię wysłano blisko 40 bezzałogowych sond, z różnym powodzeniem. Od sierpnia ubiegłego roku na Marsie "pracuje" łazik Curiosity, który bada przeszłe i obecne środowisko planety. Powstają plany, by około 2030 wysłać na Marsa załogową misję kosmiczną.

Po raz pierwszy w historii lotów kosmicznych polska flaga znalazła się na orbicie okołoziemskiej w 1978 roku za sprawą Mirosława Hermaszewskiego. Po raz drugi flagę w naszych barwach narodowych zabrał w kosmos w kwietniu 1998 roku Amerykanin polskiego pochodzenia, James Pawelczyk, na pokładzie promu Columbia.

Pierwszą żywą istotą, która znalazła się w okołoziemskiej przestrzeni kosmicznej był pies Łajka. 3 listopada 1957 roku Związek Radziecki wystrzelił w przestrzeń kosmiczną satelitę Sputnik 2 z psem na pokładzie. Łajkę zamierzano uśpić po 10. dniach lotu, jednak przeżyła w kapsule tylko kilka godzin z powodu temperatury sięgającej 40°C i silnego stresu. Misja ta pozwoliła na uzyskanie pierwszych danych o zachowaniu żywego organizmu w środowisku przestrzeni kosmicznej.

Pierwszymi zwierzętami, które przeżyły lot na orbitę i wróciły na Ziemię były psy Biełka i Striełka, które zostały wystrzelone w przestrzeń kosmiczną 19 sierpnia 1960 roku w radzieckim satelicie Sputnik 5.