Metropolita Cyryl nowym patriarchą Moskwy i Wszechrusi

Wyboru tego dokonał Sobór Pomiestny, który zebrał się w soborze Chrystusa Zbawiciela w Moskwie, głównej świątyni Rosji, aby wyłonić zwierzchnika rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej.

62-letniego Cyryla, który od 6 grudnia był strażnikiem patriarszego tronu, czyli tymczasową głową rosyjskiej Cerkwi, w tajnym głosowaniu poparło 508 z 701 delegatów. Na jego jedynego kontrkandydata - 59-letniego Klemensa, metropolitę kałuskiego i borowskiego, głosowało 169 uczestników Soboru.

Cyryl, który od 1989 roku kierował Wydziałem Stosunków Zewnętrznych Patriarchatu Moskiewskiego, tj. cerkiewną dyplomacją, będzie 16. patriarchą w historii rosyjskiej Cerkwi od wprowadzenia tego urzędu w 1589 roku. Jego intronizacja odbędzie się 1 lutego.

Kim jest Cyryl?

Cyryl to jeden z najbardziej charyzmatycznych i rozpoznawalnych hierarchów Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. Uważany jest za liberała i zwolennika większego udziału Cerkwi w polityce. Jego konserwatywni oponenci wytykają mu ekumenizm i rzekomą sympatię do katolicyzmu.

Należał do grona najbardziej zaufanych współpracowników poprzedniego patriarchy - zmarłego 5 grudnia 2008 roku Aleksego II.

W Rosji cieszy się opinią osoby o szerokiej erudycji, fundamentalnej wiedzy i błyskotliwym intelekcie. W Europie ma reputację hierarchy, zdolnego zarówno do skutecznej obrony tożsamości rosyjskiej Cerkwi, jak i rozwoju stosunków z Zachodem, w tym z Kościołem katolickim, który zna bardzo dobrze.

Choć Kreml oficjalnie zapewniał, że do wyborów patriarchy się nie mieszał i będzie współpracować z każdym zwierzchnikiem Cerkwi, którego wskażą hierarchowie i wierni, nieoficjalnie wszelkimi dostępnymi środkami wspierał Cyryla.

Przyszły patriarcha Cyryl urodził się 20 listopada 1946 roku w Leningradzie (obecnym Petersburgu) w rodzinie duchownego. Jego dziadek, też duchowny, w latach 20., 30., i 40. wielokrotnie był wtrącany do więzień i łagrów, w tym na Sołowkach.

Po ukończeniu szkoły średniej w 1965 roku obecny zwierzchnik rosyjskiej Cerkwi wstąpił do Leningradzkiego Seminarium Duchownego, a następnie Leningradzkiej Akademii Duchownej, którą z wyróżnieniem ukończył w 1970 roku. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1969 roku.

W latach 1971-74 był przedstawicielem Patriarchatu Moskiewskiego przy Światowej Radzie Kościołów w Genewie. Od 1974 do 1984 roku - rektorem Leningradzkiej Duchownej Akademii i Seminarium.

W 1976 roku wyświęcony na biskupa, a w 1977 roku na arcybiskupa.

W latach 1984-86 - arcybiskup smoleński i wiaźmiński, a od 1988 roku - arcybiskup smoleński i kaliningradzki. Od 1990 roku kierował też prawosławnymi parafiami w Finlandii.

Od 1989 roku był przewodniczącym Wydziału Stosunków Zewnętrznych Patriarchatu Moskiewskiego i stałym członkiem Świętego Synodu, kolegialnego organu przy patriarsze, na co dzień kierującego Cerkwią.

W 1991 roku podniesiony do godności metropolity.

Od 1995 roku zasiada w prezydenckiej Radzie ds. współdziałania ze wspólnotami religijnymi oraz w Komisji ds. nagród państwowych w dziedzinie literatury i sztuki. Natomiast od 2003 roku współprzewodniczy Grupie Roboczej ds. współpracy między rosyjską Cerkwią prawosławną i Ministerstwem Spraw Zagranicznych.

Jest współtwórcą zjednoczenia Cerkwi w Rosji z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym Za Granicą (w 2007 roku).

Reprezentował Patriarchat Moskiewski na pogrzebie papieża Jana Pawła II i na inauguracji jego następcy Benedykta XVI.

Autor wielu książek, rozpraw i artykułów. Włada angielskim, francuskim i niemieckim.

Podobnie jak Aleksy II, jest oskarżany o współpracę z KGB w latach komunistycznej dyktatury. W oficjalnym dokumencie parlamentu Rosji z 1992 roku kierowany przez niego Wydział Stosunków Zewnętrznych został nawet określony mianem "ukrytego ośrodka agentury KGB wśród wiernych".

Wypomina się mu również udział - w połowie lat 90. ubiegłego wieku - w wątpliwym procederze sprowadzania do Rosji bez cła alkoholu, papierosów, samochodów i innych towarów. Patriarchat Moskiewski uzyskał zgodę na taką działalność od ówczesnych władz, które chciały w ten sposób pomóc rosyjskiej Cerkwi w podreperowaniu jej złej sytuacji finansowej. Oponenci Cyryla twierdzą, że to on dorobił się na tym fortuny i nadali mu tytuł "tytoniowego metropolity".

Jerzy Malczyk