Już skierowaliśmy petycję do rządu austriackiego i mamy nadzieję, że rząd Austrii uzna konieczność powrotu tego dzieła do kraju - powiedział szef meksykańskiej dyplomacji, który składa w środę oficjalną wizytę w Berlinie.
Wypowiedź Derbeza padła po wystosowaniu przez europarlamentarzystów listu do austriackiego ministra spraw zagranicznych w sprawie zwrotu korony Montezumy. Posłowie nalegają na zwrot korony, a okazją do jej przekazania może być majowe spotkanie szefów państw i rządów Unii Europejskiej i Ameryki Łacińskiej w Wiedniu.
Wspaniała korona z zielonych piór legendarnego świętego ptaka prekolumbijskich Indian - kwezala herbowego, inkrustowana drogimi kamieniami, uważana jest w Meksyku za skarb narodowy. Wchodziła w skład kolekcji ponad 150 dzieł sztuki ofiarowanych w 1519 roku przez Montezumę hiszpańskiemu konkwistadorowi Hernanowi Kortezowi. Kortez przekazał całą kolekcję królowi Hiszpanii Karolowi V. "Le Penacho", bo tak koronę nazywają w Meksyku, dostała się w ręce arcyksięcia Ferdynanda Tyrolskiego i w 1590 roku trafiła do Wiednia.
Nie ma dowodów, aby rzeczywiście należała do Montezumy. Stała się jednak symbolem walki o zachowanie dziedzictwa kulturowego Meksyku i przykładem, jak bardzo skomplikowany jest problem zwrotu dzieł sztuki wywiezionych z krajów podbitych niegdyś przez Europejczyków. Narodowe i prywatne muzea europejskie unikają precedensu; nieliczne decydowały się dotąd na "gest dobrej woli", przekazując ze swych magazynów drobiazgi bądź kopie ważniejszych eksponatów.
Sprawę zwrotu korony poruszył prezydent Vicente Fox podczas wizyty w Meksyku prezydanta Austrii Heinza Fischera pół roku temu. Wówczas Fischer powiedział, że decyzja tej w sprawie należy do parlamentu austriackiego. Fischer dodał, że jest to "problem dotyczący całej Europy i jej muzeów, które będą musiały odpowiedzieć na pytanie, co zrobić z trzonami swych kolekcji".
