Mediacja w sprawach rodzinnych będzie obowiązkowa

Wiceminister Kempa uczestniczyła w konferencji na temat brytyjskich doświadczeń w mediacji; konferencję zorganizowała Ambasada Brytyjska.

Resort sprawiedliwości przygotowuje nowelizację kodeksu postępowania cywilnego; według projektu sprawy rozwodowe, dotyczące opieki nad dziećmi i inne sprawy rodzinne mają być obowiązkowo kierowane do mediacji, a dopiero wówczas gdy mediacja nie odniesie skutku, odbędzie się rozprawa przed sądem.

Mediacja w sprawach cywilnych została wprowadzona do polskiego kodeksu postępowania cywilnego w grudniu 2005 roku, choć w praktyce była stosowana już wcześniej.

Z danych ministerstwa sprawiedliwości wynika, że liczba spraw, kierowanych do mediacji, wzrasta. I tak, tuż po wejściu w życie nowelizacji kpc w grudniu 2005 sądy skierowały do mediacji 42 sprawy, w styczniu 2006 - 89, w lutym - 114, a w marcu 201.

Najwyższy przedstawiciel sądownictwa Anglii i Walii (lord chief justice) lord Nicolas Phillips w czasie konferencji wskazywał na korzyści, które niesie mediacja; sprawy kończą się szybciej niż procesy, są tańsze, obie strony mogą mieć poczucie, że coś osiągnęły. Poza tym - jak podkreślał lord Phillips - skierowanie sprawy do sądu często potęguje wrogość między stronami.

Jest to szczególnie niepożądane w przypadku sporów rodzinnych czy sporów między partnerami handlowymi. Dlatego też - jak zaznaczył - sądy zachęcają do stosowania mediacji. Według danych jednej z firm, zajmujących się mediacją w Wielkiej Brytanii, do mediacji trafia około 15-16 tys. spraw rodzinnych (rząd pokrywa część kosztów mediacji), natomiast w sprawach handlowych jest to około 2- 3 tys. spraw.

Lord Phillips podkreślił, że około 50% spraw, które trafiają w Wlk. Brytanii do mediacji, kończy się zawarciem ugody; w niektórych regionach skuteczność sięga nawet 80%.

W postępowaniu mediacyjnym zwraca się uwagę m.in. na prywatność i poufałość stron konfliktu, ułatwienie komunikacji między nimi i utrzymanie relacji rodzice-dzieci, elastyczność i nieformalność spotkań oraz ograniczenie stresu. Wprowadzenie postępowania mediacyjnego w Wielkiej Brytanii w 1971 roku przyczyniło się do usprawnienia i skrócenia postępowań przed sądami rodzinnymi.

Mediacja rodzinna stosowana jest obecnie, poza Wielką Brytanią, m.in. w Austrii, Belgii, Szwecji, Francji, Niemczech i Szwajcarii. Wprowadzenie mediacji do prawodawstwa państw członkowskich rekomendował Komitet Rady Europy w 1998 roku.

W Polsce do mediacji trafia obecnie około 3 tys. spraw rocznie (część zgłaszanych jest przez sądy; inne zgłaszają sami zainteresowani do ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych, centrów pomocy rodzinie i ośrodków pozarządowych).

Mediatora uzgadniają strony sporu rodzinnego lub opiekuńczego. Powinna nim być osoba bezstronna i ciesząca się zaufaniem stron; nie może to być sędzia.