Litewska prokuratura wznowiła śledztwo ws. więzień CIA

Prokurator Irmantas Mikelionis podjął 22 stycznia decyzję o anulowaniu postanowienia prokuratorów z 14 stycznia 2011 roku o wstrzymaniu śledztwa w sprawie możliwych nadużyć i wznowił to śledztwo - przekazała rzeczniczka prokuratury.

Wyjaśniła ona, że wznowione dochodzenie zostało połączone z innym, odrębnym, ale powiązanym śledztwem, wszczętym w zeszłym roku. Dotyczy ono podejrzeń o nielegalne przewiezienie przetrzymywanego przez USA mężczyzny przez granice Litwy. Połączone śledztwo będzie dotyczyło właśnie tego domniemanego nielegalnego przewiezienia cudzoziemca przez granice Litwy oraz nadużycia władzy przez pracownika sektora publicznego, które wyrządziło poważne szkody - przekazała rzeczniczka.

Według rzeczniczki decyzja o wznowieniu śledztwa nastąpiła po publikacji w grudniu zeszłego roku raportu Senatu USA o tajnych więzieniach. Zawierał on szczegóły dotyczące ośrodka CIA zbieżne z doniesieniami o miejscu, które - jak domniemywano - znajdowało się na Litwie. Dokument Senatu nie wymieniał krajów, gdzie były tajne więzienia.

Pod koniec 2009 roku komisja śledcza parlamentu Litwy ustaliła, iż Departament Bezpieczeństwa Państwa otrzymał od CIA prośbę o przygotowanie odpowiednich pomieszczeń w celu przetrzymywania w nich osób podejrzanych o terroryzm. Zebrane przez komisję materiały dowodziły, że w latach 2002-2005 wielokrotnie lądowały na Litwie samoloty, które są kojarzone z CIA. Nie ustalono jednak, czy tajne więzienie powstało i było wykorzystywane. Litewscy prokuratorzy twierdzili, że na Litwie nikt nie był więziony.

Śledztwo wszczęte w wyniku ustaleń komisji parlamentu zostało w 2011 roku umorzone.

Do jego wznowienia wzywały Wilno międzynarodowe organizacje pozarządowe. Organizacja Redress oceniała w 2013 roku, że było "wysoce prawdopodobne, iż obywatel Arabii Saudyjskiej Mustafa al-Hawsawi był nielegalnie więziony na Litwie w latach 2004-2006. Oprócz al-Hawsawiego także inny podejrzany o terroryzm - Palestyńczyk Abu Zubajda - twierdził, iż był więziony m.in. na Litwie, a także w Polsce. W lipcu ub. roku Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu, uznając skargi złożone przez Abu Zubajdę, uznał, że Polska naruszyła Europejską Konwencję Praw Człowieka w sprawie więzień CIA.

Litwa jest jednym z trzech krajów Europy Środkowej (obok Rumunii i Polski) w których - według organizacji praw człowieka i adwokatów osób przetrzymywanych przez CIA - działały tajne więzienia. Na Litwie więzienie miało, według tych doniesień, działać od września 2004 roku do listopada 2005 roku w miejscowości Antaviliai (Antowil), 10 km od Wilna. Miało znajdować się w ośrodku jeździeckim, w budynku, w którym utworzono cele więzienne i specjalne pomieszczenia przeznaczone do przesłuchań.