Laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie chemii zostali Tomas Lindahl, Paul Modrich i Aziz Sancar
Tomas Lindahl, Paul Modrich i Aziz Sancar zostali tegorocznymi laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie chemii za "mechanistyczne badania naprawy DNA" - ogłosił w Sztokholmie Komitet Noblowski.
Nagrodzeni Noblem z chemii uczeni poznali mechanizmy naprawiania uszkodzeń DNA przez komórki. W ten sposób przyczynili się też do zrozumienia mechanizmów rozwoju nowotworów, które są efektem zaburzeń procesów naprawy - wynika z uzasadnienia Komitetu Noblowskiego.
Jednym z uczonych jest Szwed Tomas Lindahl (ur. w 1938 r.), który odkrył proces tzw. naprawy DNA przez wycinanie zasady (ang. base excision repair) jest profesorem chemii medycznej i fizycznej, emerytowanym dyrektorem Cancer Research UK w Clare Hall Laboratory w Hertfordshire (Wielka Brytania).
Kolejny noblista, to Amerykanin Paul Modrich (ur. w 1946 r.), który poznał proces tzw. naprawy niesparowanych zasad DNA (ang. mismatch repair), pracuje w Howard Hughes Medical Institute, jest też profesorem w Duke University School of Medicine (Durham, USA).
Trzeci z noblistów - Aziz Sancar (ur. w 1946 r.) - jest obywatelem Turcji i USA. Zbadał on proces naprawy DNA przez wycinanie nukeotydu (ang. nucleotide excision repair). Jest profesorem biochemii i biofizyki na University of North Carolina School of Medicine (Chapel Hill, USA).
Trójka badaczy podzieli się po równo kwotą 8 mln koron szwedzkich (ok. 855 tys. euro).
Nobel w dziedzinie chemii
W ubiegłym roku nagrodzono trzech uczonych: urodzonego w Rumunii Niemca Stefana W. Hella i dwóch Amerykanów Erica Betziga i Williama E. Moernera, za opracowanie mikroskopu fluorescencyjnego o bardzo wysokiej rozdzielczości. Dzięki odkryciu można badać żywe komórki na poziomie najdrobniejszych cząsteczek.
Nobel w dziedzinie chemii jest przyznawany od 1901 roku. Pierwszym laureatem został Holender Jacobus Henricus van 't Hoff. Nagrodzono go za odkrycie praw dynamiki chemicznej i ciśnienia osmotycznego w roztworach.
Najwięcej spośród nagrodzonych - około 30 laureatów - zostało wyróżnionych za wkład w zakresie chemii organicznej. Dwóch zwycięzców z Niemiec - Richard Kuhn w 1938 roku i Adolph Friedrich Johann Butenandt w 1939-ym - nie mogło przyjąć nagrody, gdyż zakazał tego rząd Trzeciej Rzeszy. W późniejszym okresie dostali oni wprawdzie noblowskie medale i dyplomy, ale nie wypłacono im gratyfikacji pieniężnych.
Jedynym naukowcem, który otrzymał to wyróżnienie dwukrotnie był brytyjski uczony Frederick Sanger - w 1958 i 1980 roku. Ośmiokrotnie nagroda nie została przyznana z powodu braku odpowiedniego kandydata bądź działań wojennych. Wśród noblistów w dziedzinie chemii przeważają naukowcy ze Stanów Zjednoczonych.
