Koniec z reklamami papierosów

Dyrektywa, która została przyjęta przez Parlament Europejski i Radę w 2003 roku, stosuje się wyłącznie do reklamy i sponsorowania przez producentów tytoniowych w wymiarze transgranicznym.

Reklama w kinach i na billboardach lub przy użyciu artykułów promocyjnych (np. popielniczek lub parasoli) nie wchodzi zatem w zakres jej stosowania. Podobnie sytuacja przedstawia się ze sponsorowaniem wydarzeń o zasięgu czysto lokalnym, którego uczestnicy pochodzą tylko z jednego państwa członkowskiego.

Reklama wyrobów tytoniowych w telewizji została zakazana w UE od początku lat 90. i regulowana jest dyrektywą "Telewizja bez granic".

Chociaż większość państw UE, także Polska, przyjęła już niezbędne przepisy ustawodawcze lub jest w trakcie ich przyjmowania, nie jest pewne, że wszystkie z nich zrobią to do dnia 31 lipca.

Polskie prawo jest bardziej rygorystyczne niż unijne. Już obecnie w Polsce obowiązują przepisy zakazujące reklamy wyrobów tytoniowych: telewizyjnej, radiowej, prasowej, a także zewnętrznej - na billboardach i plakatach. Firmy tytoniowe nie mogą również sponsorować działalności sportowej, kulturalnej, oświatowej, zdrowotnej i społeczno-politycznej.

Unijny komisarz ds. zdrowia i ochrony konsumentów Markos Kyprianou z zadowoleniem przyjął wejście w życie tej dyrektywy. Komentując jej wdrażanie, cypryjski komisarz powiedział, że zakaz reklamy wyrobów tytoniowych jest jednym z najskuteczniejszych sposobów ograniczenia palenia. Dyrektywa ta uratuje życie i zmniejszy liczbę Europejczyków, którzy cierpią na choroby związane z paleniem - powiedział Kyprianou.

Według badania przeprowadzonego przez Bank Światowy, zakaz reklamy może doprowadzić do zredukowania zjawiska palenia papierosów o 7%. Ramowa konwencja Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w sprawie kontroli wyrobów tytoniowych, której ratyfikacja przez UE właśnie dobiegła końca, stawia sobie za jeden z celów całkowity zakaz reklamy, promocji oraz sponsorowania przez producentów wyrobów tytoniowych.

Eksperci oszacowali, że palenie tytoniu jest przyczyną śmierci 650 tys. ludzi rocznie w 25 krajach członkowskich w UE, a nałóg palenia tytoniu powoduje roczne straty w wysokości ok. 100 mld euro. Choć generalnie palenie w Unii Europejskiej zaczyna wychodzić z mody wśród dorosłych, niepokojącym trendem jest wzrost liczby palaczy wśród nastolatków.

Dyrektywa z 2003 roku została przyjęta przy wykorzystaniu kompetencji, jakie posiada UE przy regulacji jej rynku wewnętrznego. W latach 90. zróżnicowanie przepisów krajowych w sprawie reklamy wyrobów tytoniowych i sponsorowania przez producentów było barierą w swobodnym przepływie towarów i wspierających je usług między państwami członkowskimi.

W 1998 roku UE próbowała rozwiązać ten problem przyjmując dyrektywę zakazującą wszelkich form reklamy wyrobów tytoniowych i sponsorowania przez producentów wyrobów tytoniowych. W 2001 r. dyrektywa ta została uchylona przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości, który orzekł, że całkowity zakaz przekraczałby kompetencje UE. Jednakże Trybunał stwierdził, że UE może zgodnie z prawem wprowadzić bardziej ograniczony zakaz reklamy wyrobów tytoniowych i sponsorowania przez producentów wyrobów tytoniowych. Dyrektywa z 2003 r. ściśle przestrzega granic ustalonych przez Trybunał w jego orzeczeniu z 2001 r.

Elwira Wielańczyk