Klęski, katastrofy i nieszczęścia. Co łączy Polaków? Sondaż CBOS

Mimo, że zdecydowana większość badanych (84 proc.) potrafi wymienić jakieś czynniki łączące Polaków, to nie ma jednej dominującej wizji tego, co nas łączy - ocenia CBOS. - Nie ma wyraźnych symboli czy wartości, które większość uznaje za wspólnotowe - postrzega jako bliskie większości Polaków - podkreślono.

Respondenci wymieniając to, co - ich zdaniem - łączy Polaków, najczęściej mówili o klęskach, katastrofach, nieszczęściach, wielkich tragediach, zagrożeniach, kataklizmach czy sytuacjach kryzysowych (12 proc.). Co setny badany (1 proc.) podkreślał umiejętność mobilizacji i jednoczenia się Polaków w obliczu zagrożenia. Relatywnie często jako spoiwo łączące Polaków wymieniano też religię, wiarę, katolicyzm (11 proc.).

Jak ocenia CBOS, pośrednio zatem można mówić o odtwarzaniu stereotypu Polaka katolika. Co ciekawe, o Kościele w tym kontekście mówiono sporadycznie (1 proc.) - dodaje.

Co dziesiąty ankietowany (10 proc.) twierdzi, że Polaków łączy historia, przeszłość. Niewiele mniej respondentów wymieniało patriotyzm, miłość do ojczyzny, dbałość o jej dobro (9 proc.).

Znaczące grupy ankietowanych wyrażały opinię, że Polaków łączy życie w biedzie, ciężka sytuacja materialna, a także rodzina, przywiązanie do niej, troska o jej dobro, więzy rodzinne oraz tradycja i obyczaje (po 7 proc.). Nieco mniej osób (6 proc.) mówiło, że Polaków łączy solidarność w trudnych sytuacjach, wzajemna pomoc, akcje charytatywne.

Co dwudziesty (5 proc.) pytany o to, co łączy Polaków, wymienił język. Tyle samo osób mówiło o wspólnocie interesów, wspólnych problemach, wspólnocie losów (5 proc.) oraz o tym, że łączy nas miejsce zamieszkania, kraj, sąsiedztwo (5 proc.). Jeszcze rzadziej twierdzono, że Polaków łączy po prostu narodowość, przynależność narodowa (4 proc.), czy nienawiść/wrogość do polityków, rządu, władzy, formacji politycznych czy też pozostawanie w opozycji do rządzących (4 proc.).

Inne czynniki łączące Polaków, w tym symbole narodowe, wymieniło nie więcej niż 3 proc. badanych. (procenty nie sumują się do 100, ponieważ badani mogli udzielić więcej niż jednej odpowiedzi).

Ponad dwie piąte badanych (41 proc.) odpowiedziało, że Polaków tyle samo łączy, co dzieli. Wśród pozostałych respondentów znacznie więcej sądzi, że Polaków więcej dzieli, niż łączy (40 proc.), odwrotnie uważa 14 proc. badanych przez CBOS.

Najbardziej indywidualistyczną wizję Polaków, w której najczęściej dostrzegane jest to, że więcej nas dzieli, niż łączy, mają badani utożsamiający się z lewicą (47 proc. wskazań w tej grupie). Ankietowani identyfikujący się z politycznym centrum, podobnie jak zwolennicy prawicy, najczęściej dostrzegają równowagę między tym, co Polaków łączy, a tym, co dzieli (odpowiednio: 49 proc. i 43 proc.). Osoby o przekonaniach prawicowych częściej niż pozostałe wyrażają pogląd, że Polaków więcej łączy, niż dzieli (18 proc.).

Respondenci byli też pytani o siłę związku z poszczególnymi środowiskami społecznymi. Najsilniejsze więzi deklarowali z rodziną (78 proc. utożsamia się z nią, a 18 proc. czuje z nią silny związek). Na kolejnych miejscach znalazły się najbliżsi przyjaciele i znajomi (36 proc. utożsamia się), Polska (36 proc. utożsamia się), naród (32 proc.), miejscowość zamieszkania (31 proc.), religia/Kościół (25 proc.), region (21 proc.), miejsce pracy (16 proc.) oraz grupa zawodowa (14 proc.).

Najsłabsze są więzi z partiami i stronnictwami politycznymi oraz organizacjami społecznymi, z którymi większość respondentów nie czuje żadnego związku.

Badanie "Aktualne problemy i wydarzenia" CBOS przeprowadził w dniach 7-14 listopada na liczącej 990 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.