Karnawał w Rio

KIEDY: Początek karnawału przypada w piątek przed Środą Popielcową. Tego dnia władze Rio przekazują klucze miasta Królowi Momo. Zabawy i parady zakończą się nad ranem w Środę Popielcową rano.

HISTORIA: Początki karnawału sięgają kultowych uroczystości sprzed czasów rzymskich - pogańskich agrarnych kultów płodności. Sama nazwa karnawału pochodzi od łac. carrus navalis - wozu w kształcie okrętu, jaki wykorzystywano w rzymskich procesjach.

Momo to postać wywodząca się z greckiej i rzymskiej mitologii: Momus, syn Chaosu i Nocy, był bogiem żartów i kpin, stał się bóstwem "odwróconego porządku". Za stałe wyśmiewanie i krytykę innych bogów wygnano go z Olimpu. Przedstawiany był jako starzec z maską w ręce i laską błazna w drugiej.

Początki karnawału w Rio mają też źródła bliższe nam w czasie. Podobnie jak w innych krajach w Europie, w XVIII wieku w portugalskiej kolonii karnawał był czasem, kiedy dozwolone stawało się to, co normalnie nie uchodzi. W Rio były to potyczki, podczas których śmiałków pokazujących się na ulicy obrzucano mąką, sadzami, oblewano krochmalem i wodą. Stopniowo uliczne bitwy cywilizowały się; używano w nich perfum i serpentyn. W 1840 r. odbył się pierwszy bal karnawałowy, na który do Rio sprowadzono maski, sztuczne wąsy i brody. Z biegiem lat karnawał nabrał cech typowo brazylijskich - jego nieodłącznym elementem stała się samba.

SZKOŁY SAMBY: To grupy ludzi, głównie z biednych rejonów i slumsów. Do konkursowych parad przygotowują się przez cały rok. Najważniejszych 14 konkursowych parad szkół samby odbędzie się w nocy z soboty na niedzielę i z niedzieli na poniedziałek. Szkoła samby może liczyć do czterech tysięcy ludzi - tancerzy w kostiumach i muzyków, w tym 300 perkusistów. Szkoły wybierają sobie i przedstawiają w paradzie tanecznej różne aspekty historii i kultury Brazylii, a także światowej. Prezentacje przygotowują doskonali choreografowie. Pierwsze szkoły samby powstały w 1928 roku. Pierwsza oficjalna parada odbyła się w 1935 roku, a pierwsza, której za opłatą mogli się przyglądać widzowie - w 1968.

W konkursie przyznaje się punkty za kostiumy, muzykę, taniec i nieustający entuzjazm. Rywalizacja jest ostra, ale większość szkół pozwala osobom z zewnątrz, w tym turystom, na przyłączenie się do parady, pod warunkiem, że kupią kostium (ok. 150 dolarów) i nauczą się podstawowych kroków samby.

SAMBODROM - Główna parada szkół samby odbywa się od 1984 roku na Sambodromie. Tę gigantyczną scenę z betonowych bloków zaprojektował sławny architekt Oscar Niemeyer.

Sambodrom, inaczej nazywany Passarela do Samba, ma 700 m długości, maksymalną wysokość 19 m, a jego całkowita powierzchnia to 85 000 m2. Na trybunach, krzesłach i w lożach wzdłuż promenady może zasiąść prawie 60 tysięcy widzów. Przez większą część roku Passarela służy jako szkoła dla 8000 dzieci. Na jej końcu znajduje się Muzeum Karnawału.

PIOSENKI: Każda ze szkół ma swoją specjalną, śpiewaną na okrągło piosenkę. Słowa takiej piosenki to np.: "Karnawał mamy, zbierzmy się razem, (...) popatrzmy sobie na gołe pupy (...) dziewictwo nie mieszka tu".

GDZIE JESZCZE: Podobny karnawał odbywa się w całej Brazylii i w innych krajach Ameryki Łacińskiej oraz na Karaibach; w Brazylii znane są zwłaszcza imprezy na ulicach Salvadoru (stolica stanu Bahia), Recife i Olindy (stolica i obszar stołeczny stanu Pernambuco). Na sześć tygodni przed Wielkanocą wszyscy bawią się, tańczą i śpiewają - w klubach, na ulicach i plażach. Ceny w hotelach wzrastają o 40 procent. A w ciągu karnawałowego tygodnia większość biur i firm nie pracuje lub pracuje na zwolnionych obrotach.