Kanadyjski działacz ujgurski skazany na dożywocie w Chinach

Jak poinformowały media pekińskie, obywatel Kanady Huseyin Celil miał uczestniczyć w działaniach terrorystycznych; nie podano jednak szczegółów.

Celil jest Ujgurem, pochodzącym z wyznającej w większości islam mniejszości ujgurskiej w Xinjiangu (Sinkiangu) na zachodzie Chin. Wielu chińskich Ujgurów domaga się większej autonomii tego regionu, a część wręcz niezależności od Pekinu bogatych w ropę Kotlin Dżungarskiej i Kaszgarskiej.

W latach 90. przez region przetoczyła się fala zamachów, których celem byli chińscy mieszkańcy Xinjiangu. Pekin odpowiedział represjami oraz wzmocnieniem obecności oddziałów wojskowych w Xinjiangu. W ramach kampanii antyterrorystycznej, część podejrzewanych o związki z Al-Kaidą organizacji islamskich separatystów ujgurskich z Xinjiangu została przez USA umieszczona na liście grup terrorystycznych.

Celil urodził się w Xinjiangu. Od wczesnej młodości działał na rzecz praw chińskich Ujgurów. Został zatrzymany przez chińskie władze i jak twierdzi w więzieniu poddawano go torturom. Uciekł w 2000 roku, przedostał się do Uzbekistanu i stąd przez Turcję dotarł do Kanady, gdzie uzyskał obywatelstwo.

Został zatrzymany w marcu zeszłego roku na terenie Uzbekistanu, gdzie pojechał odwiedzić rodzinę żony. W czerwcu 2006 roku władze uzbeckie zadecydowały o ekstradycji Celila do Chin, które mimo protestów Kanady nie uznały kanadyjskiego obywatelstwa zatrzymanego. Chiński sąd nie zgodził się też na obecność kanadyjskiego konsula na procesie Ujgura w Urumczi.