Jak skutecznie chronić się przed jesiennym przeziębieniem?

Przeziębienie to popularne określenie wirusowego zapalenia górnych dróg oddechowych. Wywołują je zazwyczaj RNA-wirusy – najczęściej rynowirusy (40–50% przypadków przeziębienia), ale także koronawirusy, adenowirusy, wirusy paragrypy, parwowirusy i inne. Od ich rodzaju zależą konkretne objawy infekcji oraz czas jej trwania. Wirusy rozprzestrzeniają się drogą kropelkową, docierają do organizmu poprzez nos i usta. Jesienią, gdy robi się chłodno, a wilgotność powietrza jest wyższa, często dochodzi do przechłodzenia organizmu. Na dodatek zimne powietrze spowalnia przepływ krwi w obrębie błon śluzowych górnych dróg oddechowych, a tym samym osłabia ich mechanizmy obronne. W ten sposób łatwiej o zakażenie. Dlatego w tym okresie zaleca się unikanie skupisk ludzkich, zwłaszcza jeśli dochodzi z nich pokasływanie i kichanie. Nie zawsze jest to jednak możliwe – dlatego tak ważne jest wzmacnianie odporności.

Jedną z podstaw profilaktyki przeziębienia jest zdrowy tryb życia – codzienny wysiłek fizyczny oraz urozmaicona dieta – o co niestety jesienią trudniej niż latem. Brak świeżych owoców i wielu warzyw to jedna z przyczyn spadku witalności i odporności. Tymczasem to właśnie urozmaicona dieta pełna owoców i warzyw, zwłaszcza pomarańczowych, żółtych i czerwonych, pomoże wzmocnić organizm. Produkty te zawierają mnóstwo antyoksydantów i karotenoidów. Nawet gdy brakuje pokarmów sezonowych, warto sięgnąć po marchew, paprykę, pomidory, dynię, kapustę, szpinak i soki owocowe.

Dlaczego te produkty wspomagają naturalną odporność? Sekret tkwi z witaminach i minerałach, w które są bogate. A jakie witaminy wspomagają odporność? Witamina C, stosowana tradycyjnie w czasie infekcji, nie wyleczy przeziębienia (przeprowadzone w 2007 r. badania wykazały, że nie skraca czasu trwania choroby). Może ewentualnie objawy złagodzić bądź zapobiec infekcji, więc warto przyjmować ją profilaktycznie. Szczególnie wyraźne efekty daje u osób uprawiających sport (źródło: Zawada K., "Znaczenie witaminy C dla organizmu człowieka", Herbalism, nr 1(2)/2016, s. 22–34).

Na odporność organizmu ma też wpływ witamina D3. Wspomaga ona również utrzymanie zdrowych zębów i kości. Ponadto reguluje funkcjonowanie układu odpornościowego poprzez wzmocnienie odpowiedzi immunologicznej co zwiększa skuteczność organizmu w walce z drobnoustrojami chorobotwórczymi, ale jest też wykorzystywana przez komórki odpornościowe do niszczenia drobnoustrojów chorobotwórczych, zanim te zainfekują organizm. Suplementacja witaminy D3 jest szczególnie ważna w okresie jesienno-zimowym, gdy nie jest produkowana przez organizm w wystarczającej ilości – gros tej ważnej witaminy pochodzi bowiem nie z pożywienia, lecz z syntezy zachodzącej w skórze pod wpływem promieni słonecznych.

Kolejnym ważnym składnikiem wspomagającym prawidłową pracę układu odpornościowego jest cynk. Minerał ten w znajdziemy m.in. w kiełkach, otrębach pszennych, sardynkach i żółtkach jaj. Ponadto warto szukać produktów bogatych w selen oraz żelazo.

Witaminy C i D, podobnie jak zestaw minerałów, w tym cynk, znajdziemy w suplementach witaminowych, takich jak Centrum.

Niektóre zioła oraz napary lub przetwory owocowe należą do znanych od dawna środków wzmacniających odporność i pomagających zapobiegać infekcjom. Należą do nich na przykład:

– nalewka z jeżówki (Echinacea) – ma udowodnione działanie przeciwwirusowe,
– czosnek – naturalny antybiotyk,
– napar z kwiatostanu lipy oraz malin – działa napotnie i pomaga usunąć z organizmu szkodliwe substancje, działa przeciwgorączkowo,
– napar z owoców czarnego bzu,
– herbata lub sok z owoców dzikiej róży – zapewnia bardzo wysoką dawkę witaminy C,
– syrop z pędów sosny.

Jak zwykle – najlepsze będzie wypracowanie „złotego środka” i ubieranie się stosownie do pogody. Wyziębienie organizmu ułatwia wirusom i bakteriom wniknięcie przez błony śluzowe do krwiobiegu, ale przegrzanie się też nie jest zdrowe – bywa równie niebezpieczne, a nawet groźniejsze niż lekkie przemarznięcie. Dlatego ubiór „na cebulkę” wydaje się być optymalny w sezonie jesiennym. Warto zakładać kilka warstw ubrań rano, aby zachować komfort termiczny, ale należy mieć możliwość pozbycia się którejś z nich w ciągu dnia, gdy robi się cieplej.

Nie zapominajmy, że poza dietą oraz odpowiednim ubiorem kluczową kwestią w profilaktyce infekcji jest higiena. Częste mycie rąk mydłem antybakteryjnym obniża ryzyko przedostania się drobnoustrojów do organizmu; w końcu możemy się nimi zarazić nie tylko poprzez kontakt z osobą zarażoną, ale także – w przypadku niektórych wirusów – za pośrednictwem przedmiotów, których dotykała i na których drobnoustroje osiadły. Pieniądze, poręcz w środku komunikacji miejskiej, klamka – to wszystko są potencjalne siedliska zarazków, ale na szczęście można temu zaradzić. Antybakteryjnie działa ponadto regularne wietrzenie pomieszczeń – również zimą! – oraz pranie pościeli i ręczników w odpowiednio wysokiej temperaturze.

Jesienna infekcja przytrafić się może każdemu. Jeśli jednak wiemy, jak jej zapobiegać, mamy dużą szansę, żeby w tym roku nie paść ofiarą kataru i bolącego gardła!

Źródła:

• Mejza F., "Przeziębienie”, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/grypa/przeziebienie/61668,przeziebienie
• Myszka M., Klinger M., "Immunomodulacyjne działanie witaminy D", Postepy Hig Med Dosw (online), 2014, http://www.phmd.pl/api/files/view/29611.pdf