Jak się kłócą Polacy?

Najnowsze badania CBOS pokazują, że Polacy na wiele różnych sposobów starają się rozwiązywać konflikty partnerskie. Choć większość z nas (85%) uważa, że najlepszym lekarstwem jest spokojna rozmowa, to blisko połowa badanych (45%) deklaruje, że krzyczy w trakcie kłótni z partnerem. Jak się okazuje częściej podnoszą głos kobiety - 16% pań deklaruje, że robi to często, a 40% mówi, że czasami. Dla porównania, do regularnego podnoszenia głosu na partnerkę przyznaje się 7% panów, a do sporadycznego 25%.

Ponad jedna trzecia (37%) przyznaje, w sytuacji spornej wybiera dzielenie się swoimi problemami z rodziną i bliskimi, a ponad 35% badanych stara się udawać, że nic się nie stało.

Prawie 30% ankietowanych przyznało, że w sytuacji konfliktu wypomina partnerowi jego wcześniejsze przewinienia, 27% obraża się i nie odzywa się przez kilka dni, a jedna czwarta (25%) domaga się rozwiązania konfliktu na swoich warunkach. Nieliczni (9%) deklarują, że w ramach odwetu po kłótni urządzają domowy strajk – przestają sprzątać, gotować, robić zakupy. Tyle samo osób przyznaje, że prosi najbliższych o to, aby w jej imieniu porozmawiali z partnerem i pomogli w rozwiązaniu konfliktu.

Z badań wynika również, że małżeństwa w inny sposób rozwiązują problemy niż konkubinaty. Małżonkowie częściej wolą przemilczeć problem i omijać sporne tematy (ok. 35%), niż osoby żyjące w związkach nieformalnych (ok.18%). Badania wskazują również, że zdecydowanie więcej małżonków (ok. 50%), niż osób w wolnych związkach (ok. 34%) wychodzi z założenia, że lepiej „położyć uszy po sobie” i ustąpić dla świętego spokoju.

Na pytanie, czy zdarzyło się, że w sytuacji konfliktu z partnerem respondent lub jego partner zgłosił się do osoby trzeciej z prośbą o rozwiązanie konfliktu, prawie 88% badanych odpowiedziało, że nie. Tylko niespełna 8% Polaków przyznało, że zna kogoś kto z własnej woli korzystał z pomocy wykwalifikowanego mediatora w celu rozwiązania problemu.

Dlaczego powstrzymujemy się przed szukaniem pomocy na zewnątrz? Prawie 58% Polaków mówi, że wstydzi się mówić obcej osobie o swoich problemach, blisko 39% nie wie o takiej możliwości, a 35% twierdzi, że nie ma takiego zwyczaju. Innymi powodami jest też m.in. poczucie, że własne problemy należy rozwiązywać w samemu (21%) i obawa przed reakcją partnera (17%).

Najnowsze badania ośrodka badawczego są częścią projektu „Dobra rozmowa – dobra rodzina”, który ma na celu wspieranie więzi rodzinnych w sytuacji konfliktu. W ramach projektu Centrum Mediacji Partners Polska wydało również dwie broszury, które pomagają radzić sobie w konfliktach domowych a także wskazują w jakich sytuacjach warto skorzystać z pomocy mediatora. Centrum od ponad dziesięciu lat pomaga w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych, sąsiedzkich i w miejscu pracy.

W publikacji CMPP możemy odnaleźć wskazówki, które mogą posłużyć nam w rozwiązywaniu konfliktów z partnerem. Oto kilka z nich:

Staraj się unikać słów: „Wszystko psujesz”, „Nie można na ciebie liczyć”. Mów o konkretach, odwołuj się do konkretnych zdarzeń, bo uogólnianie zamyka drogę do jakiejkolwiek zmiany.

Nie stawiaj za wzór innych związków, bo może to wprowadzić jedynie więcej stresu i napięcia. Pamiętaj, że inni też mają problemy, o których możesz nie wiedzieć. Lepiej powiedz partnerowi wprost jak wyobrażasz sobie zmiany.

Nie wygłaszaj sądów moralnych. Twoim celem nie jest osądzenie partnera, lecz rozwiązanie problemu. Pamiętaj, że osobę trudno zmienić, a zachowanie można. Zupełnie inaczej brzmi przekaz: ciebie akceptuję, ale twojego zachowania nie.

Jeśli często się kłócicie, umówcie się, że nie rozpoczniecie kłótni, dopóki nie zagotuje się pięć litrów wody, które w tym momencie wstawicie na gaz. Warunek: dopóki woda nie zacznie bulgotać, nie wolno wam powiedzieć ani słowa na temat danej sprawy. To ćwiczenie pomaga ochłonąć i zapobiec gwałtownym wybuchom.

Umówcie się z partnerem, że przez jeden dzień zaczarujecie się i będziecie zachowywać się tak, jak chciałby wasz partner np. mąż przychodzi z pracy i przez dwie godziny czyta gazetę, a żona nie pyta go wtedy o nic, lub mąż będzie dzwonił do swojej żony w ciągu dnia i pytał jak mija jej dzień w pracy. W ćwiczeniu chodzi bardziej o czerpanie przyjemności z zaspokajania oczekiwań partnera, niż o deklarowanie wielkich zmian w swoim zachowaniu. Pamiętajcie jednak o tym, aby sprawy, w których się zaczarujecie, były na początku drobne, a nie takie, które można interpretować na różne sposoby – np. „Chcę, żebyś był dla mnie dobry”. Rozmowa z Maciejem Tańskim, dyrektorem Centrum Mediacji Partners Polska

WP: Agnieszka Niesłuchowska: Wiele respondentów przyznało, że metodą rozwiązywania konfliktów, jest obracanie ich w żart. Dlaczego Polacy nie chcą otwierać się przed swoimi partnerami?

Maciej Tański: Myślę, że chcą rozmawiać i czują się gotowi, ale nie umieją pokonać lęku przed jawnym nazwaniem swoich potrzeb i oczekiwań, mówieniem partnerowi, co ich boli. Ogromna część Polaków woli nie rozmawiać szczerze o swoich problemach z partnerem, bo obawia się, że wyniknie z tego katastrofa. Być może wynika to z tego, że już od wczesnego dzieciństwa byli karani za jawne określanie swoich potrzeb. Wiele matek zwraca się do swoich dzieci: „Cicho bądź”, ”Siedź grzecznie” i być może w ten sposób doprowadzają do utrwalania u swoich dzieci przekonania, że nie warto mówić głośno o swoich potrzebach. Na ogół kończy się to tak, że po latach ten gotujący się kocioł wybucha w postaci gwałtownych sporów z partnerem. Niestety często ludzie nie wiedzą jak z tego wybrnąć. Nie wierzą, że przez długą rozmowę i próbę zrozumienia o co chodzi partnerowi można dojść do porozumienia, które wcale nie musi oznaczać porażki małżeństwa.

WP: Badania pokazały, że sposób rozwiązywania konfliktów przez małżeństwa i konkubinaty jest różny. Jak pan to odczytuje?

- Ludzie żyjący w konkubinatach są bardziej gotowi do otwartego mówienia o swoich problemach, szukania pomocy na zewnątrz bez lęku, że ich związek się skończy. Takie podejście może wynikać z tego, że osoby żyjące w wolnych związkach liczą się z tym, że ich partner może odejść i nic się nie stanie, jeśli do tego dojdzie. Tymczasem małżeństwo traktowane jest jak zewnętrzna instytucja, słoik, w którym należy tkwić w bezruchu, bo inaczej ten może pęknąć i rozsypać się. A zatem, koszt rozstania jest tak wysoki, że małżonkowie wolą powstrzymać się przed rozwiązaniem problemu.

WP: Z danych CBOS-u wynika także, że zaledwie 8% osób słyszało o słowie „mediacja” i wie, czym ta instytucja jest. Ile osób do zwraca się do pana Centrum?

- Większość ludzi przychodzi do nas, kiedy konflikt jest już nabrzmiały, bo taka jest główna idea mediacji. Najczęstszymi problemami, które pomagamy rozwiązać są m.in. alimenty i kontakty rodziców z dziećmi. Co ciekawe, coraz częściej zgłaszają się do nas osoby, które dopiero planują zawarcie związku małżeńskiego.

WP: Jakiej pomocy szukają u mediatora?

- Przychodzą, bo chcą porozmawiać o tym jak uniknąć problemów w małżeństwie. Mają wysoką świadomość prewencji – chcą mówić o wszystkim, co może ich niepokoić w przyszłości, np. jak dzielić się obowiązkami, gospodarować pieniędzmi.

WP: Jaki odsetek spraw, którymi zajmują się mediatorzy udaje się pozytywnie zakończyć?

- W sprawach dotyczących kontaktów rodziców z dziećmi, czy alimentów ten odsetek wynosi ponad 80%. W sprawach dotyczących samego rozwodu wynosi on ok. 40%. Tu nie chodzi jednak o to, że tyle par się godzi, ale że tyle procent związków dochodzi do porozumienia – np. co do tego, co zrobią z majątkiem, czy z kim będą dzieci po rozwodzie.

WP: Kiedy dochodzi do najpoważniejszych awantur i rozwodów?

- Najczęściej po wakacjach i Świętach Bożego Narodzenia. Wtedy pojawia się tęsknota za prawdziwą rodziną i ludzie nie są w stanie wytrzymać swoich problemów. Patrzą na swoich bliskich – męża, teściową, krzyczące dzieci i nie mogą już tego zdzierżyć. Dzieje się tak dlatego, że wcześniej nie udało im się wyrazić swoich potrzeb, a jednocześnie wsłuchać się w potrzeby partnera.

Agnieszka Niesłuchowska, Wirtualna Polska