Izraelscy komentatorzy o kontrowersjach wokół przemówienia Dudy. Mosze Kantor pod ostrzałem

Od czasu niesławnej ustawy o IPN, władze PiS nie cieszą się w Izraelu dobrą prasą. Ale dziś znaczna część komentatorów przyznaje, że w sporze dotyczącym przemówień podczas uroczystości z okazji 75. rocznicy wyzwolenia Auschwitz, racja jest po stronie polskiego prezydenta. Duda zapowiedział, ponieważ nie - w przeciwieństwie do Władimira Putina, który będzie gościem honorowym imprezy.

- Tu nie chodzi o to, czy się lubi Dudę, czy nie, ale o zdrowy rozsądek. W tym formacie to wydarzenie zapowiada się na farsę - mówi WP Alex ben Ari, izraelski dziennikarz i analityk.

W podobnym tonie wypowiadają się inni komentujący sprawę. Choć bojkot wydarzenia przez Dudę nie jest jednym z głównych tematów w Izraelu, napisały o nim właściwie wszystkie główne media, w tym telewizja publiczna i największy izraelski dziennik, "Izrael Hajom". Obszernie cytowane są powody decyzji Dudy i rewizjonistyczne wypowiedzi Putina na temat historii II wojny światowej.

Polska ma rację

Rację polskiej stronie przyznają też niektórzy publicyści. Dziennikarka "Jerusalem Post" Lahav Harkov, która przy okazji sporu o ustawę o IPN mocno krytykowała polski rząd, tym razem poparła polskie argumenty.

"[Jeśli chodzi o historię] Putin też nie jest święty. W tym konkretnym sporze Polska ma rację" - napisała na Twitterze.

Z kolei piszący na tematy historyczne Ofer Aderet, zwraca uwagę na szerszy kontekst.

- Argumenty Dudy mają sens - mówi Ofer Aderet, dziennikarz "Haarec" zajmujący się historią. Wypomina jednak, że w programie polskich uroczystości wyzwolenia obozu, które odbędą się 4 dni po Światowym Forum Holokaustu w Jerozolimie, nie jest przewidziane wystąpienie prezydenta Izraela, który zajmie miejsce "w tłumie" innych gości.

Mimo to, Aderet dodaje, że główny powód problemów leży gdzieś indziej: w osobie inicjatora Forum, Wiaczesława Mosze Kantora.

- On jest blisko Putina i myślę, że tu jest klucz do zrozumienia tego problemu - powiedział Aderet.

Na ten sam problem zwraca uwagę Anshel Pfeffer, izraelski korespondent "Economista" i biograf izraelskiego premiera Benjamina Netanjahu.

- Nie wiem, czy te interpretacje są trafione, ale uważam że wszystko, z czym związany jest Kantor, jest podejrzane - mówi WP Pfeffer.

Kantor, człowiek Putina

Kim jest Wiaczesław Mosze Kantor? To pochodzący z Rosji miliarder, który dorobił się na prywatyzacji przemysłu nawozowego. W odróżnieniu od części innych oligarchów pochodzenia żydowskiego - jak Michaił Chodorkowski czy Boris Bieriezowski - Kantor pozostał wierny Władimirowi Putinowi. W latach 90. na nowo odkrył swoje żydowskie korzenie i został filantropem, zostając w końcu prezesem Europejskiego Kongresu Żydów.

Jak pisał Pfeffer, postać Kantora od lat wywołuje kontrowersje w społeczności żydowskiej, m.in. ze względu na swoje związki z Putinem. Kiedy przed 70. rocznicą wyzwolenia Auschwitz wybuchł spór o narodowość żołnierzy Armii Czerwonej, którzy wyzwolili obóz (prezydent Komorowski stwierdził wówczas, że byli to Ukraińcy, a nie Rosjanie). Kantor zorganizował konkurencyjne obchody, nie w Oświęcimiu, ale w czeskim Terezinie.

Teraz zrobił podobnie, tyle że znalazł przy tym znacznie poważniejszych partnerów - izraelskie władze i państwowy instytut Yad Vashem. W efekcie lista gości i mówców przyćmi oficjalne obchody rocznicy na terenie obozu.

Co zrobi Izrael

W środę podejście Kantora skrytykował były przewodniczący Knesetu i ambasador Izraela w Polsce Szewach Weiss. Podczas spotkania prezydenta Dudy z przedstawicielami społeczności żydowskiej, Weiss wypalił:

- Tę konferencję zorganizował pan, który nazywa się Kantor. Przepraszam - on to zorganizował jak kantor, handel z historią. Tego się nie robi - powiedział i zaapelował do władz Yad Vashem do przemyślenia decyzji o nieudzieleniu głosu polskiemu prezydentowi.

W podobnym tonie wypowiedział się chasydzki rabin Szalom Ber Stambler przewodniczący gminy Chabad-Lubawicz w Warszawie.

- Izrael nieprawidłowo odczytuje polską wrażliwość, co wywołuje obawy wśród Żydów w Polsce. Nie ma jasności, jakimi kryteriami i czynnikami kierowali się organizatorzy uroczystości w Jerozolimie podejmując decyzję uniemożliwiającą zabranie głosu prezydentowi Polski, gdy inni przywódcy międzynarodowi będą przemawiać - powiedział, cytowany przez "Izrael Hajom". - Dlatego zwracam się do Yad Vashem: bądźcie mądrzy, zamiast mieć rację - dodał.

Czy Izrael posłucha tych wezwań? W rozmowie z WP izraelscy dyplomaci sugerują, że sprawa nie jest całkowicie zamknięta.

- Poczekajmy kilka dni i wtedy zobaczymy - powiedział WP rozmówca z izraelskiego MSZ.

Przeczytaj również: Andrzej Duda wyjaśnił społeczności żydowskiej decyzję ws. wyjazdu Jerozolimy

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl