IPN zaczął publikację swych inwentarzy archiwalnych

W pierwszej publikacji znalazło się ponad 120 tys. rekordów opisujących materiały administracyjne wytworzone przez cywilne i wojskowe organy bezpieczeństwa PRL - dodał Arseniuk.

Podkreślił, że ta publikacja jest efektem pierwszego etapu prac, które rozłożone są na kilka lat. Inwentarz będzie systematycznie uzupełniany o kolejne rekordy - nie rzadziej niż raz na pół roku.

Nowelizacja ustawy o IPN z marca 2010 r. nałożyła na IPN obowiązek opublikowania inwentarza archiwalnego zapewniającego opis zasobu na poziomie jednostek archiwalnych - w terminie do 31 grudnia 2012 r. w formie wskazanej przez Radę Instytutu. Rada opracowała szczegółowe zasady opisu oraz prezentacji danych w inwentarzu.

I tak drugi etap ma objąć cywilne i wojskowe organy wymiaru sprawiedliwości (sądy i prokuraturę), więziennictwo i instytucje penitencjarne oraz wojska wewnętrzne - z wyłączeniem akt o charakterze osobowym. Trzeci etap ma objąć m.in. organy represji i administracji III Rzeszy i ZSRR z lat 1939-1945 - z wyłączeniem akt o charakterze osobowym.

Czwarty etap ma objąć organy administracji publicznej oraz organizacje społeczno-polityczne, w tym pozasądowe organy wymiaru sprawiedliwości oraz archiwa organizacji niepodległościowych i oporu społecznego - z wyłączeniem akt o charakterze osobowym. Ma też objąć archiwa osobiste i kolekcje.

Piąty etap ma dotyczyć akt o charakterze osobowym. Rada podkreśliła, że przez akta o charakterze osobowym rozumie się: teczki personalne i karty ewidencyjne funkcjonariuszy, pracowników, oficerów i żołnierzy organów bezpieczeństwa z lat 1944-1990 oraz teczki osobowe pracowników i funkcjonariuszy organów represji III Rzeszy i ZSRR z lat 1939-1945. Wejdą tu też teczki osobowe, teczki pracy oraz kartoteki wszystkich kategorii osobowych źródeł informacji, kandydatów na osobowe źródła informacji oraz innych osób udzielających pomocy organom bezpieczeństwa w latach 1944-1990 oraz teczki osobowe współpracowników organów represji III Rzeszy i ZSRR z lat 1939-1945.

Ponadto obejmie to teczki wszystkich kategorii spraw operacyjnych "na osobę" oraz kartoteki prowadzonych w latach 1944-1990 przez organy bezpieczeństwa państwa oraz teczki rozpracowań operacyjnych III Rzeszy i ZSRR. Dotyczy to także teczek postępowań karno-administracyjnych oraz teczek kontrolno-śledczych "na osobę" prowadzonych przez cywilny i wojskowy wymiar sprawiedliwości oraz organy bezpieczeństwa państwa z lat 1945-1990, sądy III Rzeszy i ZSRR oraz krajowe i zagraniczne instytucje badania i ścigania zbrodni niemieckich.

Wchodzą tu także teczki personalne oraz karty chorób osób osadzonych w jednostkach penitencjarnych państw okupacyjnych oraz państwa polskiego w latach 1939-1990 oraz akta i książeczki paszportowe, akta osobowe cudzoziemców oraz kartoteki dotyczące tych akt.

Opis jednostek archiwalnych, nie mających charakteru akt osobowych, zawiera m.in. sygnaturę IPN; sygnatury dawne; kryptonim; liczbę stron i tomów oraz miejsce przechowywania w archiwum IPN. Jednostki archiwalne o charakterze akt osobowych mają zawierać m.in.: sygnaturę IPN; tytuł ograniczony do imienia i nazwiska, imienia ojca oraz daty i miejsca urodzenia; liczbę stron i tomów oraz miejsce przechowywania w archiwum IPN.

Arseniuk podkreśla, że pełna baza danych o zasobie archiwalnym udostępniana jest użytkownikom archiwum na dotychczasowych zasadach we wszystkich czytelniach IPN. Zgodnie z ustawą dostęp do systemu informacji archiwalnej mają osoby prowadzące badania naukowe oraz dziennikarze.

Zasób archiwalny IPN liczy niemal 90 km bieżących akt. W 2011 r. 3671 osób złożyło do IPN wnioski o udostępnienie teczek służb specjalnych PRL na swój temat - udostępniono je w 2011 r. 2463 osobom. Poznały one nazwiska 634 tajnych współpracowników, którzy na nich donosili. Naukowcy złożyli 4505 wniosków o dostęp do akt IPN, a dziennikarze - 1461.