Indie to nie jest kraj dla kobiet

Od połowy grudnia 2012 roku, kiedy delhijska studentka została bestialsko zgwałcona i pobita przez sześciu mężczyzn i zmarła w wyniku odniesionych obrażeń, przez Indie przetacza się dyskusja, jak chronić indyjskie kobiety przed przemocą na ulicy.

W telewizyjnych talk-show chętnie wypowiadają się eksperci, działacze praw człowieka i organizacji kobiecych, politycy, a nawet przedstawiciele policji. Trwają kampanie informacyjne pod hasłem "Stop dla tej hańby".

Jedna z firm produkujących golarki przekonuje mężczyzn w haśle reklamowym, że "salutuje żołnierzowi w Tobie"; przy czym nie chodzi o żołnierza walczącego z wrogiem, ale mężczyznę broniącego kobiet, bo "kiedy szanujesz kobietę, szanujesz swoją ojczyznę".

Jednak według najnowszego raportu policji przedstawionego izbie wyższej parlamentu, do połowy stycznia w Delhi liczba gwałtów podwoiła się w porównaniu z tym samym okresem poprzedniego roku. Codziennie rejestrowane są tam cztery gwałty. W całym poprzednim roku było ich aż 706, czyli o 23 proc. więcej niż w 2011 roku.

- Całkiem możliwe, że teraz kobiety częściej zgłaszają takie sprawy na policji - komentuje Nomratha Fernandes, dziennikarka z Goa. W dzienniku "Hindustan Times" anonimowy oficer policji wyższego szczebla z Delhi przyznał, że po zbiorowym gwałcie z grudnia policja wydała "surowe instrukcje, by rejestrować wszystkie zgłoszenia kobiet; ludzie są też bardziej świadomi i chętniej zgłaszają sprawy". Jednak w lutym, po kolejnym brutalnym ataku na dziewczynę w Lajpat Nagar, wojewoda Delhi Sheila Dikshit przyznała na konferencji prasowej, że "Delhi wciąż nie jest bezpieczne dla kobiet".

Niektóre z ostatnich ataków na kobiety łudząco przypominają gwałt z połowy grudnia. 2 marca nastolatka wracająca z galerii handlowej do domu zatrzymała wieloosobową autorikszę, służącą jako transport publiczny. W pojeździe siedziało już dwóch mężczyzn, którzy zaatakowali i zgwałcili dziewczynę. Tak samo jak w głośnej sprawie z grudnia pojazd ukradziono po to, żeby zwabić do niego kobietę. W tym przypadku dziewczyna przeżyła, a sprawców szybko złapano.

Autorzy raportu Tata Strategic Managament Group twierdzą, że południowe i północno-wschodnie stany Indii oraz Gudźarat są najbezpieczniejsze dla kobiet. Jednak właśnie w Kerali na południu na polecenie Sądu Najwyższego wznowiono sprawę gwałtu na 16-letniej dziewczynie, która w 1996 roku przez 40 dni była przetrzymywana w hostelu i gwałcona przez 35 mężczyzn. Jednym z oskarżonych okazał się wiceprzewodniczący izby wyższej parlamentu P.J. Kurien.

Podobnych spraw w Kerali, uważanej za stan wyjątkowo bezpieczny, o najwyższym poziomie edukacji i tolerancji wobec kobiet w całych Indiach, jest aż siedem. "W prawie wszystkich tych sprawach śledztwa gwałtownie zmieniały swój bieg, procedury sądowe były bezkarnie łamane, zwłaszcza gdy w sprawę uwikłany był prominentny polityk" - zauważa w czasopiśmie "Frontline" R. Krishnakumar.

"W rezultacie, niestety, spotykamy się z tendencją, aby postrzegać takie przestępstwa jako zwykłe wypadki i winić ofiary, kiedy to w rzeczywistości te dziewczyny i kobiety padają ofiarą mafii, są gwałcone i w efekcie zabijane lub popełniają samobójstwa" - podkreśla dziennikarz.

Partia Kongresowa, do której należy P.J. Kurien, zapewniła, że polityk zachowa stanowisko, jednak raczej nie będzie przewodniczył obradom nad nową ustawą przeciw przestępstwom na tle seksualnym.

Założenia ustawy są i tak ostro krytykowane przez organizacje kobiece. Proponowane zapisy zaostrzają kary, a jednocześnie nie uznają pojęcia gwałtu w małżeństwie oraz wyłączają z prawa karnego gwałt popełniony przez funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa, w tym armii.

Zmiany mają zostać wprowadzone wbrew rekomendacjom komitetu sędziego Vermy powołanego na wniosek rządu do prac nad nowym prawem. Komitet konsultował swoje rekomendacje z organizacjami pozarządowymi; na jego adres wpłynęło 80 tys. uwag od wzburzonych obywateli.

- Gwałt małżeński oraz przemoc domowa to w Indiach problemy przemilczane - mówi Neha Kagal, psycholog specjalizująca się w problemach przemocy domowej. - Tych spraw albo się nie zgłasza, albo są one szybko wycofywane. Presja rodziny jest zbyt duża - wyjaśnia. Kagal, która pracowała m.in. w slumsach Bombaju i Puny, zwraca uwagę, że często to policja przekonuje ofiary, by wycofywały skargi.

- Podstawowym udoskonaleniem prawa powinna być rezygnacja z przestarzałej definicji gwałtu jako "obrazy skromności" kobiety - mówiła na posiedzeniu komitetu Madhu Purnima Kishwar z organizacji Manushi. Druga konieczna zmiana to jej zdaniem "surowsze traktowanie przez prawo gwałtów dokonanych przez funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa, w tym także gwałtów w aresztach".

Dotyczy to przede wszystkim regionów, gdzie wprowadzono tzw. specustawę o siłach zbrojnych (AFSPA), która według organizacji praw człowieka i ONZ stawia żołnierzy ponad prawem. W Kaszmirze i stanach północno-wschodnich, gdzie obowiązuje specustawa, często dochodzi do gwałtów, a sprawcy rzadko stają przed sądem.

W Dzień Kobiet startuje kampania organizacji związanych z działaczką Irom Sharmilą, od 12 lat prowadzącą głodówkę w proteście przeciw bezkarności żołnierzy. Sharmila została umieszczona na strzeżonym oddziale szpitala w Imphalu, gdzie jest karmiona za pomocą rurki. - Nie rozumiem, dlaczego ktoś idący w ślady Gandhiego jest trzymany w więzieniu - mówiła w wywiadzie dla jednej z indyjskich telewizji.

Z Śilongu Paweł Skawiński