Handlowanie w sieci

Coraz powszechniejsze jest wykorzystywanie sieci nie tylko do szukania informacji, ale także do realizowania zakupów on-line. Z badań serwisu Money wynika, że w naszym kraju w połowie 2005 r. z handlu elektronicznego korzystało już 42,3% internautów. Ten wskaźnik plasuje nas niedaleko najbardziej rozwiniętych krajów: Europy Zachodniej - 49% i USA - 61%.

O coraz lepszej kondycji polskiego e-commerce świadczą także obroty sklepów działających w sieci - prawie 1 mld zł w 2004 (wartość bez obrotów z platform aukcyjnych), przy średniorocznej dynamice przychodów, z ostatnich 4 lat, na poziomie 171%. Z roku na rok zwiększa się także średnia wartość transakcji. W 2004 roku wyniosła 425 zł, wzrost w stosunku do roku 2003 o przeszło 70%.

"Nie powinniśmy jednak zapominać, że pomimo stałego i bardzo intensywnego rozwoju tego sektora w Polsce, w odniesieniu do krajów Europy Zachodniej i USA, jesteśmy w dalszym ciągu relatywnie małym rynkiem" - mówi Piotr Krawiec, autor raportu. "Porównanie podstawowych wskaźników, potwierdza tą tezę" - dodaje.

Wielkość rynku, wartość obrotów, liczba internautów oraz średnie wydatki na e-zakupy były przyczyną dotychczasowego małego zainteresowania i braku obecności światowych liderów branży internetowej w naszym kraju. Dopiero w tym roku sytuacji ulega stopniowej zmianie, przede wszystkim dzięki pozytywnym informacjom o dynamicznym rozwoju. Od kilku miesięcy obecny jest już prekursor światowego handlu elektronicznego - platforma aukcyjna eBay - a inni światowi gracze zapowiadają, że na przestrzeni kilku najbliższych miesięcy otworzą swoje przedstawicielstwa w naszym kraju.

Z pewnością nadchodzący okres przyniesie wiele zmian oraz innowacyjnych rozwiązań w zakresie handlu elektronicznego w Polsce. Cieszy fakt, że coraz częściej rodzime e-sklepy nie tylko kopiują zachodnie rozwiązania, ale same je inicjują i rozwijają.

Polscy internauci doskonale zdają sobie sprawę z tego, że Internet jest miejscem, w którym można kupować i sprzedawać. Aż 97% ma świadomość możliwości zakupów on-line. Pomimo tak wysokiego poziomu, większość internautów korzysta z tej możliwości od niedawna. Jak pokazują badania, co drugi z respondentów (52%) po raz pierwszy kupił przez Internet w ciągu ostatniego roku, a co piąty w okresie ostatnich 12-24 miesięcy. Jedynie 7,5% respondentów zrealizowało swój pierwszy zakup ponad pięć lat temu.

Polscy internauci najczęściej realizują zakupy okazjonalnie. Najwięcej, bo 30,8% kupuje przez Internet kilka razy w roku, co drugi (18%) raz na miesiąc, a 14,3% - kilka razy w tym okresie. Jedynie 3,4% badanych poinformowało, że kupuje on-line raz w tygodniu. O potencjale, który drzemie w tym segmencie, świadczą odpowiedzi na pytanie o zamiar realizacji zakupów przez Internet w najbliższej przyszłości. Aż co trzeci (33,8%) badany deklaruje, że zamierza robić to częściej niż obecnie.

Płeć: internauci kupujący w sieci to przede wszystkim mężczyźni. Wśród badanych, którzy kupują zarówno w sklepach internetowych, jak i na aukcjach, mężczyźni stanowią aż 72,9%. Wiek: najmłodsi badani (wiek 15-24 lata) kupują przede wszystkim na aukcjach (44%), natomiast starsi (35 i więcej lat) chętniej korzystają ze sklepów internetowych (39,5%).

Wykształcenie: badani z wykształceniem średnim preferują aukcje internetowe (43,8%). Również pomiędzy osobami, które nie kupują w sieci, dominują ci z wykształceniem średnim. Badani z wykształceniem wyższym preferują kupowanie zarówno w sklepach internetowych, jak i na aukcjach (52,4%) lub tylko w sklepach (43,2%).

Dochód: badani bez dochodów własnych preferują kupowanie na aukcjach (30,3%), wśród osób korzystających zarówno z aukcji, jak i sklepów internetowych są najbogatsi (dochody powyżej 3000 zł - 20,4%) oraz ci z dochodami od 1001 zł do 2000 zł. W grupie, która nie kupuje w Internecie, przeważają badani z niskim dochodem do 1000 zł. (28,1%).

Polski handel elektroniczny, w opinii badanych internautów, zdominowany jest przez kilka sklepów i platform aukcyjnych. Na pytanie o znajomość nazw wirtualnych marketów, które przychodzą badanym na myśl w pierwszej kolejności, najwięcej, bo praktycznie co trzeci (29,3%), wskazał Merlin. Na drugim miejscu, o dziwo, znalazła się platforma aukcyjna Allegro. Praktycznie co czwarty polski internauta wymienił właśnie ten serwis jako sklep. 6,6% internautów wskazało na trzecim miejscu - Komputronik. Na prośbę o wymienienie do trzech nazw sklepów, w których internauci dokonują zakupów w sieci, respondenci wymieniali: Merlina (22,5%), Allegro (17,6%) oraz księgarnie internetowe (5,9%).

O ile w przypadku wirtualnych marketów mamy do czynienia ze sporą koncentracją, to już na rynku aukcji on-line występuje właściwie hegemonia jednego podmiotu - Allegro. Na prośbę o spontaniczne wymienienie nazw platform aukcyjnych, większość badanych (67,2%) wskazała Allegro. Na drugim miejscu, 13,1% badanych wymieniło eBay, a na trzecim znalazł się Świstak.pl (11,1%). Sytuacja jest jeszcze bardziej komfortowa dla Allegro w przypadku deklaracji dotyczących realizacji zakupów. Aż 2/3 badanych wskazało na pierwszym miejscu w właśnie ten serwis aukcyjny jako platformę, na której realizują zakupy. Na drugim miejscu z wynikiem 1,4% odpowiedzi znalazł się amerykański prekursor handlu elektronicznego – eBay, a 0,5% wskazało na futbol.prx.pl.

Większość internautów deklaruje, że robi zakupy w sieci, przede wszystkim w godzinach popołudniowych (17-20 godz., 18,4% respondentów) i wieczornych (20-24 godz., 18,7%). Jedynie 13,9% realizuje je w trakcie oficjalnych godzin pracy (w godz. 8-17). Spora grupa respondentów, bo aż 48%, nie ma określonej godzin zakupów. Trochę inaczej kwestia godzin wygląda, jeśli przeanalizujemy miejsca, w których realizowane są zakupy. Co czwarty internauta (42,8% badanych), który dokonuje zakupów w sklepach internetowych, robi to w godzinach 17-24. Jedynie co dziesiąty (9,6%) robi to w trakcie godzin pracy 8-17. Natomiast w przypadku osób, które realizują zakupy przez platformy aukcyjne, handel odbywa się przede wszystkim w godzinach pracy 8-17 (22% badanych).

Polskie e-sklepy to przede wszystkim mikro przedsiębiorstwa, zatrudniające do 5 osób (90% badanych). W większości to typowe przedsięwzięcia internetowe (2/3 badanych), które nie mają swojego odpowiednika w świecie rzeczywistym. W naszym kraju liczbę sklepów szacuje się na około tysiąc i jest ona w miarę stała od dłuższego czasu. Czy oznacza to, że nie powstają nowe? Oczywiście powstają, jednak na tym rynku mamy do czynienia z dużą rotacją. Badania pokazują, że co drugi (50,2%) wirtualny market istnieje krócej niż rok. Jedynie co dziesiąty działa dłużej niż 5 lat.

Te dane uświadamiają, jak trudny i wymagający jest to rynek. Przyczyn takiego stanu należy upatrywać przede wszystkim w braku znajomości realiów prowadzenia biznesu internetowego oraz unikalnej wiedzy na temat e-klienta i jego potrzeb. Właściciele marketów coraz częściej uświadamiają sobie, że do odniesienia sukcesu w internecie nie wystarczą dobre chęci oraz samo posiadanie e-sklepu. Liczy się unikalny pomysł, bogata wiedza e-marketingowo-sprzedażowa oraz zasoby finansowe.