Fundusze Europejskie wspierają zieloną edukację

Współcześnie wszyscy mierzymy się ze zmianami klimatu oraz ich konsekwencjami. Na szczęście nasza świadomość ekologiczna jest coraz większa. Potwierdza to jedno z badań przeprowadzonych na zlecenie Ministerstwa Klimatu i Środowiska[1]. Wskazuje ono, że aż 75% respondentów i respondentek zauważa, że ekstremalne zjawiska pogodowe takie jak m.in. huraganowe wiatry, susze, gwałtowne ulewy czy powodzie występują częściej niż kiedyś. Ich konsekwencją są m.in. ograniczenia w dostępie do wody, energii elektrycznej czy zniszczenia dobytku. Aby temu zapobiec, część z nas decyduje się na oszczędzanie wody w czasie upałów, oszczędzanie energii elektrycznej w domu, termomodernizację domu, instalację odnawialnych źródeł energii oraz dbanie o zieleń w okolicy. W tym samym badaniu zaledwie 34% ankietowanych przyznała, że podjęła takie działania. Czemu tak niewielu z nas angażuje się osobiście? Odpowiedzią może być brak wystarczającej wiedzy o tym, w jaki sposób możemy zadbać o klimat. Potrzebę aktywnego działania w zakresie promocji postaw proekologicznych i kształtowania świadomości ekologicznej dostrzega Unia Europejska, oferując środki na realizację projektów poświęconych zielonej edukacji.

Ochrona środowiska i zrównoważony rozwój są bardzo ważne dla Unii Europejskiej. W 2019 roku kraje wspólnoty, w tym Polska, zaczęły wcielać w życie postanowienia zapisane w tzw. Europejskim Zielonym Ładzie – ambitnym planie, który pozwoli osiągnąć Europie neutralność klimatyczną do 2050 roku. W trosce o tę równowagę podejmujemy działania ograniczające emisję gazów cieplarnianych. Najważniejsze z nich to zastosowanie nowych technologii i odnawialnych źródeł energii, zwiększanie efektywności energetycznej oraz zastosowanie gospodarki o obiegu zamkniętym, w której odpady są używane ponownie jako surowce. Wykorzystujemy też naturalne sposoby pochłaniania szkodliwych gazów, np. wspieramy zalesianie i tworzenie terenów zielonych w miastach oraz chronimy tereny podmokłe.

Poprzez finansowanie różnorodnych projektów ekologicznych, Unia Europejska wspiera kraje członkowskie w osiąganiu określonych celów – zarówno redukcji emisji gazów cieplarnianych, jak i ochrony różnorodności biologicznej, efektywności energetycznej czy innych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju. Niezbędna jest także edukacja społeczeństwa i zapewnienie na nią odpowiednich środków finansowych. W programie Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 trwają aktualnie nabory wniosków, w których można się ubiegać o dofinansowanie dla projektów edukacyjnych z zakresu m.in. adaptacji do zmian klimatu, ochrony przyrody, w tym zasobów wodnych oraz zapobiegania powstawania odpadów i odpowiedniego nimi gospodarowania.

Program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko to kontynuacja wcześniejszych programów Infrastruktura i Środowisko (realizowanych w latach 2007-2013 oraz 2014-2020). Jego głównym celem jest wspieranie inwestycji, które umożliwiają zrównoważony rozwój kraju. Co oznacza to pojęcie? Zrównoważony rozwój to taki, który pozwala zaspokajać obecne potrzeby, ale jednocześnie myśli o potrzebach przyszłych pokoleń. Działania dotyczące klimatu i ochrony zasobów wpisują się w tę koncepcję. Ponad 140 mln zł z budżetu programu zarezerwowano na wsparcie edukacji proekologicznej. Środki te będą przeznaczone na projekty, które zwiększają wiedzę mieszkańców i mieszkanek na temat zmian klimatu i ochrony przyrody. Nawet te najdrobniejsze działania mogą mieć bowiem wpływ na środowisko, w którym żyjemy.

Właśnie dlatego, obok niezbędnych zmian systemowych, potrzebujemy również zmiany sposobu naszego myślenia. Edukacja staje się tu kluczowa, ponieważ pozwala zrozumieć wpływ codziennej działalności każdego z nas na środowisko. Uświadamia, jak każdy z nas może – niekiedy wręcz w banalny sposób – przeciwdziałać zmianom klimatu. Przykładowo, odpowiednie gospodarowanie wodą i troska o jej retencję może przyczynić się do zmniejszenia niekorzystnych efektów susz. Zmiana diety na bardziej przyjazną planecie pozwoli ograniczyć zużycie zasobów pod produkcję mięsa. Ograniczenie konsumpcji i oszczędzanie energii pozwoli zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych i oszczędzać surowce. Segregowanie odpadów może pomóc w efektywniejszym odzysku np. tworzyw sztucznych i zmniejszyć emisję szkodliwego metanu na składowiskach. Warto byśmy o tym pamiętali i uczyli tego innych.

Projekt edukacyjny Klimada 2.0, dofinansowany ze środków europejskich, z programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, to przykład realizacji, która dostarcza niezbędną wiedzę w zakresie zmian klimatu. W ramach projektu powstały narzędzia i treści edukacyjne. Korzystają z nich zarówno instytucje i urzędy podejmujące działania adaptacyjne (ograniczające negatywne skutki zmian klimatu), jak również grupy zawodowe i środowiska naukowe zajmujące się kwestiami zmian klimatycznych. Dzięki poradom dostępnym na stronie internauci i internautki dowiadują się, co mogą zrobić każdego dnia, by chronić klimat. Nauczyciele mogą również skorzystać ze specjalnych materiałów do prowadzenia lekcji.

Zdobywanie i przekazywanie wiedzy o środowisku, wpływie naszej działalności na jego stan, a także sposobach przeciwdziałania zmianom klimatu, jest naszym wspólnym zadaniem. Zmiana codziennych nawyków ma ogromne znaczenie, ponieważ za zmiany klimatu odpowiadamy wszyscy. O środowisku i klimacie musimy myśleć w domu, w podróży, na zakupach czy wyrzucając śmieci. Konieczne są więc działania edukujące na ten temat. Wszelkiego rodzaju proekologiczne inicjatywy edukacyjne stanowią w tym zakresie istotny element. Tylko od nas zależy, czego nauczymy siebie i innych oraz jak wspólnie będziemy chronić klimat i środowisko.

Dla tych, którzy są otwarci na promowanie proekologicznych postaw wśród mieszkańców i mieszkanek, Fundusze Europejskie oferują finansowe wsparcie. Sprawdź aktualne nabory i możliwości, jakie daje program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko.

Szczegóły ogłoszonych naborów można znaleźć na stronie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a wstępne informacje o planowanych naborach – na stronie programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 https://www.feniks.gov.pl/strony/dowiedz-sie-wiecej-o-programie/nabory/harmonogram-naborow-wnioskow/

[1] Jednotematyczne badanie świadomości i zachowań ekologicznych mieszkańców Polski, Badanie dotyczące adaptacji do zmian klimatu, raport z badania przeprowadzonego przez PBS Sp. z o.o. na zlecenie Ministerstwa Klimatu i Środowiska, 2022 r.