Franciszkanie rozdawali bułki w dzień św. Agaty

Jak powiedział franciszkanin Jan Maria Szewek zwyczaj wywodzi się ze starej tradycji podającej, że w III wieku w czasie wybuchu Etny, której ogień i lawa wulkaniczna niszczyły osiedla, pola uprawne i zabijały ludzi, mieszkańcy Sycylii zwrócili się o pomoc do swojej patronki, św. Agaty i zostali ocaleni. Zdarzyło się to w rok po śmierci męczennicy.

Według podania także Kraków doświadczył pomocy świętej - ponad 300 lat temu w składach niedaleko Bramy Grodzkiej wybuchł groźny pożar. Miasto od zagłady uratowała stara żebraczka, rzucając w płomienie sól św. Agaty, co sprawiło, że ogień zgasł. Pytana potem przez rajców miejskich, czego żąda za uratowanie grodu, odrzekła, iż mają oni ufundować kościół ku czci świętej.

Rajcy zobowiązali się do wzniesienia świątyni, ale zamiaru tego nigdy nie zrealizowali. Kiedy jesienią 1655 roku spłonęły doszczętnie przedmieścia wawelskiego grodu, podpalone przez szwedzkiego najeźdźcę, dopatrywano się w tym kary bożej za niedotrzymanie obietnicy danej żebraczce przez ojców miasta. Kościoła pod wezwaniem św. Agaty nie ma w Krakowie do dzisiaj.

Kult św. Agaty utrzymuje się od III wieku, szczególnie żywy jest on w jej rodzinnej Katanii, gdzie w kościele katedralnym przechowywane są jej relikwie.

Św. Agata pochodziła z arystokratycznego rodu. Urodziła się w 235 r. Po przyjęciu chrztu świętego postanowiła żyć w dziewictwie. Na urodę kobiety zwrócił jednak uwagę prefekt miasta, który bezskutecznie starał się o jej rękę. Odrzucając oświadczyny przyszła święta ściągnęła na siebie gniew i nienawiść władcy. Po okrutnych torturach wrzucono ją na rozżarzone węgle, na których skonała 5 lutego 251 roku.

Św. Agata jest patronką od pożarów oraz innych kataklizmów, patronką sztuki ludwisarskiej (przy produkcji dzwonów stosuje się bowiem bardzo wysokie temperatury), patronką sztuki piekarskiej (do wypieków używa się rozpalonego pieca) i patronkę kobiet (kobiety szukały u niej pomocy w swoich chorobach, a zwłaszcza w chorobach piersi).