Europejski Trybunał Praw Człowieka o Izbie Dyscyplinarnej SN. Dzisiaj wyrok

Będzie to już drugie orzeczenie europejskiego trybunału w sprawie Izby Dyscyplinarnej, które zapadło ostatnio przed międzynarodowymi trybunałami. Przed tygodniem unijny Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że Izba ta nie jest niezależna, co prowadzi do naruszenia prawa unijnego.

W czwartek Europejski Trybunał Praw Człowieka zbada, czy Izba spełnia wymogi niezależnego sądu, wynikające z Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Polskę do ETPC zaskarżyła Joanna Reczkowicz - adwokat z Trójmiasta. W 2018 r. została ona prawomocnie zawieszona na trzy lata za "kilka incydentów związanych z reprezentowaniem przez nią klienta" - przypomina wyborcza.pl. Reczkowicz wniosła kasację do Izby Dyscyplinarnej SN. Izba oddaliła skargę jako "oczywiście bezzasadną".

Reczkowicz uważa, że doszło do naruszenia art. 6. "Twierdzi, że jej sprawa była rozpatrywana przez Izbę, która nie stanowiła niezawisłego i bezstronnego sądu ustanowionego ustawą, bo składała się ona z sędziów rekomendowanych przez KRS" – opisuje sprawę ETPC.

Adwokat uzasadnia swoje zarzuty orzeczeniami unijnego Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Najwyższego. W 2019 r. TSUE poinstruował polskie sądy, jak badać, czy ID jest niezależna. SN za czasów pierwszej prezes, prof. Małgorzaty Gersdorf, orzekał później, że Izba nie jest sądem, bo pomogła ją obsadzić zależna od polityków KRS.

"Skład nowych izb Sądu Najwyższego, Dyscyplinarnej oraz Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, powołano z rażącym naruszeniem prawa" - stwierdził w opinii strony trzeciej (amicus curiae) przesłanej do ETPC były Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar.

Bodnar przypomniał, że sędziów obu Izb powołała nowa KRS, która "nie jest już wystarczająco niezależna od innych organów władzy". Rada zrezygnowała ze swojej konstytucyjnej roli stania na straży niezawisłości sędziowskiej" - ocenił Bodnar. Szczegółowo opisał też, jak rządzący przerwali konstytucyjną kadencję sędziów poprzedniej KRS i powierzyli wybór nowych "przedstawicieli sądownictwa" Sejmowi.

RPO poinformował również ETPC o nieprawidłowościach towarzyszących konkursom do SN, które zakończyły się powołaniami osób powiązanych z władzą. "Osoby te zostały powołane z rażącym naruszeniem prawa" - stwierdził RPO.

Wypowiadając się na temat sędziów ID, stwierdził, że osobom tym brak niezależności, więc nie mogą one rozstrzygać sporów prawnych.

Izba Dyscyplinarna SN od 2018 r. rozstrzyga sprawy sędziów, prokuratorów, adwokatów czy radców prawnych. Co się stanie, jeśli w czwartek uzna, że naruszono Europejską Konwencję Praw Człowieka?

Serwis wyborcza.pl przypomina, że Trybunał może nakazać wypłatę powódce zadośćuczynienia. O ile ta o takie wystąpiła. Otworzy też drogę do składania podobnych skarg przez inne osoby.

- Osoby w podobnej sytuacji mogłyby składać analogiczne skargi. Takie skargi zawisły już zresztą przed Trybunałem w Strasburgu. Czwartkowy wyrok może mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia tych spraw, a także skarg, które dopiero wpłyną do ETPC - mówi w rozmowie z serwisem wyborcza.pl dr Marcin Szwed, prawnik z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. - Jeśli do ETPC wpłynie wiele podobnych skarg, Trybunał może dojść do wniosku, że mamy do czynienia z problemem systemowym. Może wówczas wydać wyrok pilotażowy, w którym zobowiąże państwo do podjęcia określonych działań naprawczych - dodaje.

Do ETPC złożyli skargi także Monika Dolińska-Ficek i Artur Ozimek - sędziowie sądów rejonowych i okręgowych, którzy ubiegali się o stanowiska w innym miejscu. KRS postanowiła w 2018 r. nie rekomendować ich kandydatur. Sędziowie wnieśli odwołania do Sądu Najwyższego. Izba Nadzwyczajnej Kontroli i Spraw Publicznych odrzuciła ich skargi w 2019 r.

Sędziowie skarżą się, że izba Sądu Najwyższego, która badała ich sprawy, nie stanowiła „niezależnego i bezstronnego trybunału powołanego przez prawo”, ponieważ składała się z sędziów rekomendowanych przez nową KRS.

ETPC zajmie się także sprawą sędziego Waldemara Żurka, którzy kwestionuje legalność przedwczesnego zakończenia jego kadencji w Krajowej Radzie Sądownictwa w 2018 r. oraz legalność reformy polskiego ustawodawstwa w zakresie odebrania sędziom możliwości wybierania członków KRS i przekazania tej kompetencji Sejmowi.

Dwie skargi do ETPC złożył także sędzia Igor Tuleya.

Źródło: wyborcza.pl