Ideą uchwalenia święta była promocja działań, inwestycji oraz zachowań, mających na celu przyjazne współżycie człowieka z przyrodą. W tym dniu w krajach członkowskich ONZ odbywają się sesje naukowe, spotkania i liczne imprezy towarzyszące, związane z ochroną środowiska naturalnego na całym świecie.
Na ogłoszenie Dnia Ochrony Środowiska miał wpływ raport przedstawiony wcześniej przez sekretarza generalnego ONZ U'Thanta. Po raz pierwszy zwrócono uwagę na poważny, ogólnoświatowy kryzys w stosunkach między człowiekiem a jego środowiskiem. Raport, który wstrząsnął światem, ujawnił niebezpieczeństwo lekceważenia skutków naruszania równowagi ekologicznej w przyrodzie.
W 1990 roku sławne orędzie w obronie środowiska naturalnego wygłosił Jan Paweł II. Dwa lata później w Rio de Janeiro odbył się Szczyt Świata. Podobne szczyty poświęcone zagadnieniom ochrony środowiska były potem organizowane w Kopenhadze, Kairze i Lucernie.
Podstawowe problemy związane ze środowiskiem to zanieczyszczenie wód i powietrza, kwaśne deszcze niszczące lasy oraz powiększające się obszary pustyń. Giną też lasy tropikalne i rosną góry odpadów. Powstają także nowe problemy o charakterze ogólnoświatowym, jak ocieplenie klimatu czy zmniejszenie się warstwy ozonowej, chroniącej Ziemię przed niebezpiecznym promieniowaniem.
Na całej kuli ziemskiej nie ma ani jednego morza, które byłoby wolne od zanieczyszczeń. 70% substancji szkodliwych pochodzi z działalności człowieka na lądzie. Za 30% odpowiedzialne są odpady topione w morzach, instalacje gazowe, platformy naftowe oraz zanieczyszczenia pochodzące ze statków. (kar)
