Co Polaków łączy, a co dzieli?

– Polacy są przekonani, że najbardziej łączy ich rodzina z odwołaniami do tradycji narodowej. Dzielą ich historia najnowsza i polityka – mówi dr Grzegorz Pyszczek, socjolog z Akademii Pedagogiki Specjalnej. – W rzeczywistości tym, co nas coraz bardziej dzieli, są warunki ekonomiczne i pozycja społeczna. Łączą nas kompleksy wobec bardziej rozwiniętych krajów. Ale do tego niechętnie się przyznajemy, zwłaszcza w badaniach ankietowych.

Co więc sądzimy o sobie? – Można to uszeregować tak: tym, co nas najbardziej łączy, są elementy kultury narodowej, potem jest życie codzienne i media, na końcu jako sprawy bardziej dzielące niż łączące wymieniamy historię najnowszą i politykę – mówi prof. Andrzej Szpociński, socjolog kultury z Collegium Civitas.

Respondenci GfK Polonia jako „bardziej dzielące niż łączące” wymieniali m.in. stosunek do aborcji, transformacji po 1989 roku, przemian gospodarczych. – To odzwierciedla bieżące, bardzo ostre spory partyjne – uważa prof. Szpociński.

Wśród spraw łączących Polacy wymieniają elementy kultury narodowej, ale wcale nie wielkie wydarzenia historyczne.

– Raczej bliskie im zwyczaje, takie jak święta Bożego Narodzenia, kuchnia, język. Od dłuższego czasu widzimy, że Polacy, inaczej niż politycy, uważają historię za mało przydatną do rozwiązywania codziennych problemów. Szanują symbole, język, tradycję, ale bardziej celebrują wartości narodowe na poziomie życia rodzinnego – tłumaczy prof. Szpociński.

Prof. Kazimierz Sowa z Uniwersytetu Jagiellońskiego idzie dalej: – Wszystko, co jest związane z życiem społecznym i państwowym, znalazło się wśród spraw dzielących Polaków. Łączą rodzina i kultura. Jesteśmy raczej wspólnotą narodowo-kulturową niż narodowo-polityczną.

Inaczej jest w ustabilizowanych demokracjach, takich jak brytyjska. – Nasze myślenie o sobie ma korzenie jeszcze w historii rozbiorowej, gdy zlikwidowano państwo i polskie instytucje publiczne. Na czoło wysunął się naród i rodzina. Czynnikiem bardzo silnie warunkującym polskość jest religia – mówi prof. Sowa.

– To ciekawe, bo religia, która tak mocno łączy społeczeństwo polskie, na Zachodzie najbardziej dzieli ludzi. Z kolei polityka, stosunek do reform społecznych za granicą raczej łączy, niż dzieli – komentuje prof. Janusz Czapiński, psycholog społeczny i autor corocznej „Diagnozy społecznej”.

Wśród spraw najbardziej dzielących respondenci wymienili jednak stosunek do Kościoła. Papież Jan Paweł II z kolei – w opinii Polaków – najbardziej ich łączy.

– To jedyny nasz niekwestionowany autorytet – podkreśla prof. Czapiński. – Papież jest kimś bardzo bliskim, włączonym do doświadczenia rodzinnego. Polacy stale wymieniają go jako najwybitniejszą postać w ich dziejach – mówi prof. Szpociński.

[

]( http://www.pfo.net.pl/ )